«عبدالغفور لیوال» عصر امروز سه‌شنبه در نشست صد سالگی روابط ایران و افغانستان در پرتو تحولات منطقه‌ای که در دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، افزود: امسال، صدمین سالگرد استقلال افغانستان است که نقطه عطفی در تاریخ کشور ماست. اما نکته قابل توجه ریشه این مساله است که به شکل‌گیری مناسبات افغانستان در نظام بین‌المللی به ویژه با همسایگان منجر می‌شود.
وی ادامه داد: ما در تاریخ، جنگ‌های سه‌گانه‌ای با انگلیس داشته‌ایم. دو جنگ اول، مردمی بودند اما زمینه سیاسی نداشتند اما جنگ سوم مبتنی بر ظهور نهضت مشروطیت برای استقلال افغانستان و حراست از این استقلال بود. در واقع ما دو نسل از مشروطه‌خواهان را در افغانستان شاهدیم. نسل اول سرکوب شد ولی نسل دوم نه تنها پیروز شد بلکه موجب شکل‌گیری دولت مدرن و حراست از استقلال کشور شد.
این دیپلمات افغانستانی با با اشاره به شناساییو برقراری روابط دیپلماتیک کشورها با افغانستان درآن دوره اظهار داشت: ایران از اولین این کشورها بود و حتی زمین سفارت ایران و ترکیه از سوی دولت به این دو کشور اهدا شد. از اصولی که از سوی دولت افغانستان در پیش گرفته شد، حفظ اصل بی‌طرفی و حفظ موازنه بین قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و همچنین حفظ ارتباطات مردمی با مردم کشورهای همسایه بود.
لیوال یادآورشد: در آن سال‌ها مناسبات تهران و کابل دوستانه و نزدیک و مبتنی بر همکاری‌های اقتصادی بوده است. تنها مساله آب بود که توافق هیرمند در سال ۱۳۵۱ امضا و مساله حل شد و هنوز هم توافقات بر اساس همان توافق است.
وی با بیان اینکه انقلاب‌های دهه ۵۰ و ۶۰ افغانستان و تجاوز شوروی اصل بی‌طرفی را برهم زد، تصریح کرد: مردم افغانستان در مقابل این تجاوز قرار گرفتند. ایران هم از جمله کشورهایی بود که به ما کمک کرد و میزبانی ۴۰ ساله از مهاجران افغانستانی در ذهن مردم ما ماندگار شده و دولت‌های افغانستان در دیدارهای رسمی همواره در این باره تشکر کرده‌اند.
سفیر افغانستان در تهران با بیان اینکه در دو دهه اخیر که افغانستان با تروریسم درگیر شده، وضعیت پیچیده شده است، خاطرنشان کرد: حضور نیروهای بین‌المللی علیه تروریسم یک مساله ناگزیر بود اما دولت‌های افغانستان تلاش کرده‌اند حضور نیروهای بین‌المللی مخل روابط ایران و افغانستان نباشد.
لیوال با اشاره به حضور ایران در اجلاس "بن" و ایفای نقش درمبارزه با تروریسم، ابراز داشت: از سال ۲۰۱۴، رییس‌جمهوری اشرف غنی اعلام کرد اولین حلقه مناسبات بین‌المللی افغانستان با کشورهای همسایه و حلقه دوم، با کشورهای اسلامی است. پس ایران در حلقه اول و دوم مناسبات افغانستان بوده و دارای اهمیت ویژه و خاص برای ماست.
وی اضافه کرد: تاکید ما بر دو چیز است؛ نخست اینکه افغانستان کشور مسوول و محفوظ از رقابت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی است و دوستان ایرانی باید مطمئن باشند هیچ کسی از خاک افغانستان نمی‌تواند علیه کشور دیگری استفاده کند و دیگری ارتقای مناسبات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و... است.
این دیپلمات افغانستان با اشاره به معافیت چابهار از تحریم‌های آمریکا بیان کرد: معافیت چابهار از تحریم‌ها نشان از تلاش‌های افغانستان است و مناسبات نزدیک با ایران است و ما به خاطر دیگران به این مناسبات آسیب نمی‌زنیم.
این دیپلمات افغانستانی با بیان این که مناسبات اقتصادی با ایران، در عالی‌ترین حد خود است، گفت: ارقام مناسبات در حد ۳ میلیارد دلار تبادلات تجاری است. علاوه بر این حضور دانشجویان و اساتید افغانستانی در دانشگاه‌ها، حضور هزاران دانشجو و دانش‌آموز مهاجر از نمونه‌های مناسبات عالی فرهنگی دو کشور است.
لیوال با بیان اینکه تماس‌های سیاسی در سطح عالی وجود دارد، یادآور شد: اخیرا ایران میزبان دبیران شورای عالی امنیت ملی کشورهای منطقه بود. افغانستان در تامین امنیت منطقه‌ای اعتقاد راسخی در همکاری با ایران دارد. مناسبات دو کشور امروز بهتر از دیروز و فردا بهتر از امروز است.
وی ادامه داد: افغانستان در ۲۰ سال اخیر شاهد ظهور یک نسل آگاه، بیدار، هوشیار و درد دیده اما عاشق کشور است. ما دیگر به کشورها و قدرت‌ها تکیه نداریم بلکه تکیه ما به این نسل است که در این جنگ‌ها آبدیده شده است. این نسل قطعا موافق روابط خوب منطقه‌ای است. مساعد کردن زمینه تحصیل در ایران هم بخشی از خاطره مثبت این نسل از ایران است
سفیر افغانستان با بیان اینکه جدا از رقابت‌های منطقه‌ای برای تامین امنیت منطقه‌ای باید همکاری کنیم، گفت: همسایگان قابل انتخاب نیستند. ایران و افغانستان دو همسایه هستند که مجبور به همکاری هستند. افغانستان هیچ گاه تلاش نکرده در هیچ کشوری با گروه دیگری ارتباط داشته و مخل سیاست‌های داخلی‌اش باشد.
لیوال درباره نظر دولت افغانستان درباره گفت‌وگوهای ایران و طالبان اظهار داشت: ایران اعلام کرده که در هیچ نشستی بدون موافقت دولت افغانستان شرکت نمی‌کند. ما از موضع‌گیری دولت ایران درباره صلح و افغانستان تشکر می‌کنیم. دیدارها با هماهنگی دولت بوده و اگر تفاوت نظری داشته باشیم از طریق مجاری دیپلماتیک منتقل شده و در این زمینه هماهنگی و اشتراک نظر وجود دارد.