به عقیده کارشناسان، اجرایی نشدن قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، سختی کار و آسیب‌های روانی و جسمی پرستاران، ضعف امنیت شغلی، کمبود پرسنل پرستاری، ناکافی بودن حقوق و مزایا، دیده نشدن برخی تکالیف جاری در پرداخت‌ها و نواقص طرح اعتبارسنجی بیمارستانی از جمله مشکلات و دغدغه‌های پرستاران بوده که بی‌توجهی به این مسائل بر سنگینی کار آنها افزوده است.
سختی حرفه پرستاری از انجام شیفت‌های متعدد و طاقت‌فرسا، سر و کار داشتن با بیماران مختلفی که به لحاظ جسمی و روحی نیازمند توجه ویژه هستند، تا نبود امکانات مناسب رفاهی، حقوق و مزایای دریافتی ناچیزی که چندان تناسبی با میزان کار انجام شده آنها ندارد همه و همه از خطیر و استثنایی بودن این شغل شریف حکایت دارد.
بانگاهی در مسیر تاریخ، می توان دریافت که پرستاری همگام با پزشکی درخدمت سلامت انسان ها بوده است و در زمان های بحرانی، مانند حوادث طبیعی و جنگ ها، خدمات شایان پرستاران قابل توجه بوده و نمود بیشتری دارد.
سطح انتظارات متناسب با امکانات نیست
رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: پرستار با انسان سر و کار دارد و در جامعه ای زندگی می کند که سطح انتظارات افراد از آنها بسیار بالا است و این درحالی است که خود پرستاران نیز با مشکلات زیادی دست به گریبان هستند و انتظارات از آنها متناسب با امکانات موجود نیست.
دکتر پرویز قزلباش افزود: همین موضوع به گزارش هایی منتج می شود که نشان می دهد رفتار پرستاران با بیماران نیازمند توجه بیشتر بوده و یک واقعیت انکار ناپذیر در شرایط کنونی است.
وی اظهار داشت: با وجود محدودیت ها، کادر پرستاری در حوزه های درمان و بهداشتی به وظایف خود عمل می کنند و پرداختی های حوزه سلامت با نهادهای دیگر قابل مقایسه نیست البته این موضوع به معنی انکار مشکلات گروه‌های مختلف پزشکی به ویژه پرستاران نیست.
رییس دانشگاه علوم پزشو خدمات بهداشتی درمانی استان زنجان اضافه کرد: حقوق پرستاران باید متناسب با سختی های کار درمان باشد که امیداوریم جهت دهی به سمتی باشد که روز به روز میزان پرداختی ها به این فعالان بهبود یابد.
قزلباش با اشاره به بازنشستگی پیش از موعد پرستاران گفت: در صورت اعمال این بازنشستگی با سابقه ۲۰ و ۲۵ سال با روال قبلی در زمان حاضر حدود ۱۲۰۰ نفر این پرسنل در زنجان متقاضی هستند.
این مسؤول ادامه داد: طی سال های گذشته نیز که پرستاران طرح خود در دانشگاه سپری کردند به دلیل بخشنامه های وزارت بهداشت حق بیمه آنها پرداخت نشده است که محاسبات نشان می دهد یک‌هزار نفر دارای چنین مشکلاتی بودند که بار مالی محاسبه شده در این خصوص ۳۰ میلیارد تومان است، هر چند دانشگاه تلاش دارد این کار را به تدریج انجام دهد اما با شرایط فعلی کار بسیار سختی است.
وی با اشاره به اینکه با کارهای انجام گرفته رشته پرستاری در این استان صاحب نظام پرستاری شده است، گفت: نظام پرستاری تربیون رسمی برای بیان مشکلات صنفی این قشر بوده و تقویت روز افزون آن می تواند به عنوان بلندگوی رسا، خواسته ها و مطالبات را به گوش متولیان امر در سطح استان و کشور برساند.
قزلبش افزود: با همکاری هیات رئیسه دانشگاه علوم پزشکی تلاش می شود در حد امکان و همدلی با نظام پرستاری استان مشکلات قشر زحمتکش پرستاران رسیدگی شود در حالی که حل تمامی مشکلات این قشر منطقی نیست.
این مسؤول ادامه داد: کادر پرستاری استان این اراده را داشته باشند که با توجه به شرایط سخت کنونی کمک حال دانشگاه علوم پزشکی در کاهش مشکلات باشند و امیدواریم با تحقق این مهم کیفیت و کمیت خدمات پرستاری ارتقا یابد.
تخصصی شدن رشته پرستاری به خدمات دهی بهتر منتهی می شود
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان نیز ادامه داد:پرستاران یکی از ارکان اصلی نظام سلامت بوده و در تیم درمانی به توجه به جایگاه‌های تعریف شده بسیار نقش آفرین هستند و به عنوان مثال در مواقع بحرانی بسیار اثر گذار هستند.
دکتر علیرضا آرمانی کیان افزود: پرستاران در ساعات و شیفت های مختلف برای خدمات رسانی به بیماران دچار استرس های زیادی هستند و این از سختی کار آنان حکایت دارد.
وی اضافه کرد: هویت و ارزش کاری تیم درمانی باید قدر دانسته شود و در این میان بروز خلل در کار خدمات رسانی گروه پزشکی به ویژه پرستاران آسیب جدی را به سلامت جامعه وارد می کند و شعار امسال"جامعه و سلامت، هویت و منزلت، رفاه و معیشت" نامگذاری شد است.
این مسؤول ادامه داد: بزرگترین و تاثیرگذارترین گروه خدمات دهنده سلامت در تمامی دانشگاه پرستاران هستند که موجب افزایش کیفیت ارائه خدمت، ایمنی بیمار، آرامش و بهبود آلام مراجعه کننده می شود.
وی اظهار داشت: به این مهم باید توجه داشت که جمعیت سالمندی کشورمان در حال افزایش است و در این میان هزینه های بالای درمانی، با توجه به نرخ تورم و مشکلات مادی، بروز بیماری های غیر واگیر، مداخلات جدی گروه پرستاری را هم بیش از گذشته ضروری کرده است.
آرمانی کیان با اشاره به برگزاری آزمون صلاحیت حرفه ای پرستاران نیز افزود: تعدادی از پرستاران موفق به اخذ مجوز صلاحیت حرفه ای شده اند و برای تعدادی دیگر نیز این مهم طی بهمن امسال محقق خواهد شد و این موضوع حرکت به سمتی حرفه ای شدن است.
وی اضافه کرد: هم اکنون ۴۵ هزار دانشجوی گروه پرستاری در کشور وجود دارد این در حالی است که یک‌هزار و ۹۸۵ اعضای هیات علمی را تشکیل می دهد و این موضوع نشان می دهد بین این گروه‌ها خلاء وجود دارد چرا که کیفیت آموزشی کاهش می یابد.
آرمانی کیان افزود: ادامه همین روند در آینده چالش ساز خواهد شد و به همین منظور حرکت در مسیر گروه‌های تخصص پرستاری از قبیل پرستار سالمندان، پرستار سلامت جامعه می‌تواند اثر گذار باشد.
وی اضافه کرد: نظام پرستاری بطور کامل مستقل بوده و مدافع حقوق پرستاران است و در واقع مرجعی برای رسیدگی به مشکلات این قشر محسوب می شود که طبق پیش بینی ها در ۱۰ سال آینده پرستاری جزو سه شغل برتر دنیا خواهد بود.
این مسؤول ادامه داد: هم اکنون پرستاری جز چهار رشته پرطرفدار کنکور سراسری به شمار می رود و در سطح استان یک‌هزار و ۸۳۵ پرستار فعالیت می کنند که از این تعداد ۹۵۱ نفر به صورت رسمی، ۱۷۷ نفر به صورت شرکتی، ۱۲۹ نفر قرار دادی و ۵۷۸ نفر نیروهای طرحی هستند.
به گفته آرمانی کیان با کارهای انجام گرفته از مجموع شاغلان پرستاری در استان ۴۵۲ نفر صلاحیت حرفه ای را کسب کرده اند و برای مابقی نیز این کار انجام خواهد گرفت.
موانع خدمتی پرستاران، چالش ساز شده است
مسؤول نظام پرستاری استان زنجان نیز با اشاره به اینکه پرستاری یک شغل، علم، هنر و حرفه محسوب می شود ادامه داد: پرستار در مدت چهار سال به لحاظ علمی دانش زیادی را در رابطه با بیماری ها و مراقبت های درمانی فرا می گیرد و فعالان این حوزه در ایران از توانمندی های بالایی برخوردار هستند.
فریدون اسکندری افزود: دغدغه اصلی پرستاران تامین سلامت مردم است و این قشر بیش از آنکه به سلامت خود فکر کنند و حتی با وجود بیماری خود یا یکی از اعضای خانواده، همچنان به امر خدمات رسانی مشغول هستند.
وی با بیان اینکه نهادهای متولی امر پرستاری "سازمان نظام پرستاری، معاونت پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بورد پرستاری" است، گفت: نظام پرستاری نهادی گسترده و تصمیم گیر در تمامی ابعاد پرستاری است و در این راستا برای ادامه فعالیت و خدمات رسانی مطلوب به بیماران باید به مشکلات آنان بیشتر توجه شود.
اسکندری افزود: موانع خدمتی کنونی موجب شده این قشر فعال و زحمتکش جامعه آنگونه که باید و شاید نتوانند به انجام وظایف خود در بیمارستان ها بپردازند که کمبود نیروی انسانی از جمله آن به شمار می رود و این نسبت به کل تخت های بیمارستانی استان هشت دهم، در کشور ۱.۲ و هدف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۱.۷ است.
وی اضافه کرد: پرستار با حجم کاری دیگر توان خدمت رسانی مطلوب را ندارد و این درحالی است که نیروی بیکار در حوزه پرستاری در جامعه وجود دارد و از طرفی کمبود این نیرو در مراکز درمانی و حتی بهداشتی بیش از گذشته احساس می شود و در این میان صدور مجوز برای به کارگیری نیروهای تازه نفس امری ضروری است.
این مسؤول ادامه داد: تزریق نیروهای جدید پرستار به مراک بیمارستانی، فشار حاکم بر فعالیت کاری این قشر را کاهش می دهد، در حالی که خدمات رسانی به تعداد زیادی بیمار در یک بخش بسیار طاقت فرسا است.
قانون نظام ارتقای بهره وری با واقعیتها منطبق نیست
اسکندری به اجرای قانون نظام ارتقای بهره‌وری اشاره کرد گفت: این قانون نواقص متعددی دارد، چرا که ارزش و جایگاه پرستاران با سابقه، چندان مورد توجه قرار نگرفته است.
وی اظهارکرد: در این قانون بیشتر به مزایای پرستاران تازه کار توجه شده، اما به پرستارانی که پس از ۳۰ سال خدمت بی منت داشته و به عوارض متعددی از جمله مشکلات جسمی مبتلا شده اند، توجهی نشده است.
مسؤول نظام پرستاری استان زنجان ادامه داد: قانون نظام ارتقای بهره وری با واقعیتها منطبق نیست و تمام مسایل در آن لحاظ نشده است.
وی با اشاره به دریافتی حقوق ناچیز پرستاران با توجه به سختی کار نیز گفت: شیفت های متعدد کاری به تدریج فرسودگی شغلی را در این قشر ایجاد می کند که پس از ۲۵ سال سابقه کاری دیگر توان ادامه کار و خدمات رسانی بهینه را ندارند.
اسکندری افزود: زندگی راحت و با امنیت خاطر برای پرستاران پس از بازنشستگی به ندرت رخ می دهد و در این موقعیت زندگی، امکان پرداختن به شغل دیگری وجود ندارد.
مسؤول نظام پرستاری استان زنجان ادامه داد: نوشتارهای پرستاران افزایش یافته و در واقع می‌توان گفت از بالین بیمار دور شده اند، گزارش کاری که سال های گذشته در ۲ خط بیشتر نبود، هم اکنون صفحات زیادی را شامل می شود و این مسائل در فعالیت روزمره این قشر به نوعی خلل ایجاد کرده است.
وی با اشاره به بروزخشونت های روز افزون بر قشر پرستاران نیز گفت: در بخش های اورژانس برخی مراجعه کنندگان بنا به دلایل مختلف خشونت اعمال می کنند و این موضوع در امر خدمت رسانی مشکل آفرین شده است.
اسکندری پرداخت ناعادلانه گروه‌های مختلف از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را از دیگر مشکلات این قشر بیان کرد و افزود: این قشر از این موضوع گله مند بوده و خواستار برقراری عدالت هستند و حتی پرداختی ها در برخی گروه‌ها بسیار پایین بوده و این مهم، نیازمند بازنگری است.
وی اضافه کرد: پرستار در دوره تحصیل خود دانش و آگاهی لازم را فرا گرفته کرده و بر این مبنا زیر دست پزشک نیست بلکه همکار وی، محسوب می شود و می تواند به نحو مطلوب به وظیفه خود عمل کند.
مسؤول نظام پرستاری استان زنجان ادامه داد: این قشر برای خدمات رسانی مطلوب به گروه‌های هدف خود باید با شرایط کنونی همراه و به روز باشد و شرکت در دوره های بازآموزی می تواند به ارتقای فعالیت‌های او منتهی خواهد شد.
وی به لزوم رعایت اخلاق حرفه ای را یادآور شد و گفت: این ضرورت کار پرستاری بوده و در نظر گرفتن بیمار به عنوان یکی از اعضای خانواده می تواند به ارائه بهتر کارها منتهی شده و این موضوع باید سرلوحه قرار گیرد.
روز ولادت شیر زن کربلا که توانست با پیام‌رسانی، شایستگی زنان را در تاریخ به منصه ظهور رسانده و ضامن بقای اسلام باشد و از بازماندگان حادثه تلخ عاشورا مراقبت و پرستاری کند، روز پرستار نامیده شده است.
پرستاران و مطالباتی که بر جای مانده
به گفته رییس کل سازمان نظام پرستاری مباحث و مشکلات پرستاران در اولویت کار سازمان نظام پرستاری قرار دارد و در حال حاضر با کمبود شدید پرستار روبه رو هستیم که طی سه سال گذشته هیچ گونه جذب و استخدامی نگرفته و این در حالی است که ضمن افزایش تخت‌ها، بخش‌ها و بیمارستانها، آمار پرستاران بازنشسته در کشور نیز رو به افزایش است.
محمد میرزابیگی به این مهم اشاره داشت که تعداد تخت های بیمارستانی رو به افزایش بوده و بنابراین لازم است تعداد متناسب پرستاری برای ارائه خدمات به بیماران افزایش یابد که طبق پیگیری‌های به عمل آمده و قول مسؤولان مقرر شده تا پایان سال در مجموع ۹هزار نفر از گروه پرستاری جذب شوند.
به گفته این مسؤول، پرستاران در حوزه دریافت دستمزد نیز با مشکلات متعددی روبه رو هستند که هم اکنون میزان معوقات پرستاران بین هشت تا ۲۲ ماه است.