به گزارش ایرنا، کمتر از ۲ ماه دیگر کشت بهاره در آذربایجان شرقی شروع می شود و در صورت ادامه روند فعلی کم آبی، کشاورزان ناگزیر به آب های زیرزمینی هجوم خواهند برد که این امر می تواند تبعات غیرقابل جبرانی برای منابع آبی استان داشته باشد.
آذربایجان شرقی در ۱۰۰ روز اخیر تنها ۱۱ مورد بارش را تجربه کرده است که متوسط هر کدام حدود ۵ میلی متر بوده و این در حالی است که کارشناسان می گویند بارش های زیر ۱۰ میلی متر امکان تبدیل شدن به روان آب را ندارند.
از سوی دیگر دمای هوای آذربایجان شرقی بر خلاف سال های گذشته در آذر و دی ماه جاری ۴.۵ درجه افزایش یافته و دمای تبریز هم اکنون صفر درجه است که ۲.۵ درجه بالاتر از حد نرمال می باشد.
بروز این وضعیت به ویژه نگرانی های جدی در دشت های اهر و مراغه را که با مشکل افت شدید سفره های آب زیرزمینی مواجه هستند، سبب شده است.
در این میان اشاره به این نکته نیز خالی از لطف نیست که حتی استان اردبیل با داشتن ارتفاعات ۴۸۱۱ متری سبلان، امسال از نظر بارش برف، حال و روز خوشی ندارد و این امر به دلیل قرار گرفتن سرچشمه برخی از رودخانه های آذربایجان شرقی از دامنه های سبلان حایز اهمیت است.
بدیهی است در این شرایط، اطلاع رسانی به افکار عمومی با اولویت کشاورزان برای رعایت حال منابع آب زیرزمینی، استفاده حداقلی از آب برای کشت بهاره و کاشتن محصولات کم آب بر حایز اهمیت فراوانی است.
کاهش ۲۸ درصدی ورودی مخازن سدهای آذربایجان شرقی
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد: بر خلاف پیش بینی های هواشناسی مبنی بر نرمال و بالاتر از نرمال بودن وضعیت بارش ها در سه ماه اخیر، در عمل با کاهش بارندگی ها در این مدت مواجه شدیم.
یوسف غفارزاده گفت: این وضعیت باعث شد که میزان روانآب های استان نیز کاهش یابد، به گونه ای که ورودی مخازن سدهای مهم آذربایجان شرقی به عنوان محل تامین مصارف آب شرف، صنعت و کشاورزی در این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۸ درصد کاهش یافته است.
وی افزود: از ابتدای سال جاری آبی تا امروز ۴۱.۷ میلیون مترمکعب آب وارد ۹ سد مهم استان شده، در حالی که این رقم سال گذشته ۵۸ میلیون مترمکعب بود.
وی در خصوص وضعیت حجم مخازن سدهای مهم استان در زمان حاضر نیز توضیح داد: خوشبختانه با تمهیدات اندیشیده شده از سال گذشته و ذخیره آب اضافی پارسال، هم اکنون ۲۶۷ میلیون مترمکعب در مخازن سدهای مهم آب وجود دارد که این رقم سال قبل در این موقع ۲۴۷ میلیون مترمکعب بود و هشت درصد افزایش نشان می دهد.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی ادامه داد: پیش بینی های هواشناسی وضعیت بارش در سه ماه آینده استان را نرمال و بالاتر از نرمال نشان می دهد که امیدواریم با تحقق آن کم آبی سه ماه گذشته نیز جبران شود.
وی یادآوری کرد: پوشش برفی آذربایجان شرقی پارسال این موقع ۴۷ درصد بود که امسال ۱۰ درصد است.
کاهش ۵۰.۶ درصدی بارندگی در آذربایجان شرقی
مدیرکل هواشناسی آذربایجان‌شرقی گفت: میزان بارش استان در مدت سپری شده از سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته حدود ۵۰.۶ درصد کاهش یافته است.
علی دولتی مهر، روز سه شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: در این مدت ۵۱ میلی متر بارندگی در استان روی داد، در حالی که میزان بارندگی در مدت مشابه سال آبی گذشته ۱۰۳ میلی متر گزارش شده بود.
وی با بیان اینکه میانگین بارش در این مدت نسبت به بلند مدت نیز حدود ۳۱ میلی متر، معادل ۳۷.۷ درصد کاهش یافته است، اظهار داشت: به طور میانگین در بلندمدت حدود ۸۲ میلی متر بارندگی در استان روی داده است.
مدیرکل هواشناسی آذربایجان شرقی با بیان اینکه در کل سال آبی گذشته ۲۸۴.۸ میلی متر بارندگی در استان روی داده بود، گفت: از اول مهر سال آبی جاری تاکنون حدود ۱۸ درصد از میانگین بارش استان تامین شده است.
دولتی مهر، ادامه داد: در سال آبی جاری بیشترین بارندگی از شهرستان چاراویماق به میزان ۸۸.۸ میلی متر و کمترین بارش از شهرستان آذرشهر به میزان ۲۶.۸ میلی متر گزارش شده است.
وی با اشاره به اینکه میانگین بارندگی در تبریز طی این مدت ۳۶.۶ میلی متر بود، یادآوری کرد: در مدت مشابه سال آبی گذشته میزان بارندگی در این شهرستان ۹۹.۳ میلی متر ثبت شده است.
ضرورت اطلاع رسانی به کشاورزان
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره وضعیت بارشی نامناسب استان در مدت سپری شده از سال آبی جاری اظهار کرد: با توجه به اینکه کاشت بهاره از اسفند ماه شروع می شود، بروز این وضعیت از ۲ منظر مشکل تامین آب و احتمال خسارت ناشی از شکوفه دادن زودهنگام حایز اهمیت است.
علی رخ افروز افزود: مهم ترین اقدام برای مواجهه با این وضعیت، اطلاع رسانی فراگیر از طریق رسانه ها برای آگاه سازی کشاورزان است تا هم در مصرف آب صرفه جویی و هم برای بیمه محصولات خود اقدام کنند.
وی اضافه کرد: به تجربه ثابت شده است که در مواقع کم بودن بارش و افزایش دمای هوا، درختان مثمر زودتر از موعد شکوفه داده و بر اثر یک سرمای دیررس احتمالی، خسارات زیادی به باغداران وارد می شود و به همین دلیل نیز ضروری است که کشاورزان استان امسال به طور حتم نسبت به بیمه محصولات خود در اسرع وقت اقدام کنند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی ادامه داد: قرار است هفته آینده نشست ویژه برای بررسی راهکارهای مواجهه با کم آبی امسال با حضور محققان مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی برگزار شود تا خروجی آن در قالب اطلاعیه در اختیار کشاورزان عزیر قرار گیرد.
کم آبی سال جاری کم سابقه است
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه کم آبی سال آب جاری در استان تاکنون کم سابقه بوده است، گفت: وضعیت بارندگی نگران کننده در تمامی شهرستان ها هم نسبت به سال قبل و هم دراز مدت نگران کننده است.
عقیل اقدسی افزود: میزان بارندگی در شهرستان عجب شیر در سال آبی جاری نسبت به سال قبل ۸۱ درصد و در مقایسه با درازمدت ۷۶ درصد، شهرستان خداآفرین نسبت به سال قبل ۶۶.۵ درصد و درازمدت ۷۱ درصد و ملکان نسبت به پارسال ۷۱ درصد و درازمدت ۶۸.۸ درصد کاهش نشان می دهد.
وی تشریح کرد: در سال آبی جاری، میزان بارندگی در شهرستان مراغه نسبت به سال قبل ۷۶.۸ درصد و در مقایسه با درازمدت ۶۹ درصد کاهش یافته است.
وی گفت: بهترین وضعیت بارندگی در مدت سپری شده سال آبی جاری در شهرستان قره آغاج بوده که میزان بارش آن ۳۰ درصد نسبت به درازمدت کاهش نشان می هد.
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی افزود: کشاورزان عزیز اگر برای کشت بهاره آماده می شوند، باید محصولات کم آبر و کم مصرف بکارند و برای محصولات دیگر نیز از حداقل آب استفاده کنند.
وی اضافه کرد: یک مشکل دیگر ناشی از کم آبی این است که در سال جاری آبی، ذخیره برف و به تبع آن روان آب در رودخانه های استان فوق العاده کم خواهیم داشت.
اقدسی، مشکل دیگر ناشی از کاهش بارندگی در استان را افزایش دمای هوا و به تبع آن افزایش میزان تبخیر دانست و ادامه داد: وضعیت هوای فعلی به معنای نبود بارندگی در ماه های آبان تا دی ماه در آذربایجان شرقی کم سابقه است و همین باعث شده که تبخیر بیشتر شود و اگر جهش یک متری افزایش ارتفاع آب دریاچه ارومیه در سال گذشته نبود، وضعیت این پهنه آبی در سال جاری خراب می شد.