به گزارش خبرنگار ایرنا، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه طی روزهای دوشنبه و سه شنبه با سفر به مسکو و پکن دور تازه ای رایزنی‌های دیپلماتیک را کلید زد. ظریف در حساب کاربری خود در توییتر خلاصه‌ای از موضوعات مورد توافق ایران با روسیه و چین را این چنین بیان کرد: « در آخرین سفر من در این دهه، بین ایران، روسیه و چین، این اتفاق نظر وجود دارد که:
- در نتیجه اقدامات ایالات متحده، چندجانبه‌گرایی با خطر جدی مواجه است.
- قانون شکنی‌های آمریکا، برجام و امنیت بین‌المللی را به خطر انداخته است.
- تنها راهی که سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا می‌توانند برجام را حفظ کنند این است که موضع‌گیری ظاهری را متوقف و اجرای تعهدات خود را آغاز کنند.»
توییت وزیر امور خارجه در گزاره‌های کوتاه، جامع و مانع به بیان دیدگاه ایران در زمینه مسائل بین الملل پرداخته و جامعه بین الملل را به ضرورت چاره اندیشی درباره این معضلات و آسیب‌ها فراخوانده است.
شاید بتوان مهمترین معضل پیش روی نظام بین الملل را حضور ترامپ در کاخ سفید عنوان کرد فردی که وجهه همت خود را بر تخریب دستاوردهایی که طی چند دهه چندجانبه گرایی در جامعه بین الملل به همراه داشته، قرار داده است. در همین یکی دو سالی که ترامپ در کاخ سفید حضور داشته است نظام بین الملل با عقب گرد جدی در مسیر حل و فصل مناقشات با گفت و گو و بهره گیری از ابزارهای دیپلماسی مواجه بوده است. و اگر بازیگران نظام بین الملل چاره ای برای این یکجانبه گرایی نیندیشند بعید نیست زمان خروج ترامپ از کاخ سفید دیگر اثری از دستاوردهای چندجانبه گرایی در نظام بین الملل نمانده باشد. واقع امر این است که توافق هسته ای ایران و ۱+۵ در سال ۲۰۱۵ از مهمترین دستاوردهای چندجانبه گرایی است که یک طرف آن ایران و در طرف دیگر شش قدرت قرار داشتند. این توافق به عنوان یکی از دستاوردهای مهم چندجانبه‌گرایی در چهارچوب عدم اشاعه به شمار می‌رود با این وجود ترامپ نه تنها خود از این توافق کنار کشید بلکه تمام تلاش خود را برای فروپاشی کامل این توافق به کار بست و سایر بازیگران و شرکای برجام منفعلانه تلاش جدی برای حفظ برجام انجام ندادند.
«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه که کشورش به عنوان یکی از اعضای برجام تلاش جدی برای حفظ این توافق داشته، روز دوشنبه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با «محمد جواد ظریف» اقدامات آمریکا در برجام را مغایر و متناقض همه اصول و معیارهای بین‌المللی دانسته و گفت: برجام به دلیل اقدامات آمریکا و فعالیت‌های غیرمستمر اتحادیه اروپا در معرض فروپاشی قرار دارد.
به گفته لاوروف، آمریکا کشورهای دیگر را وادار می کند که تعهدات خود در چارچوب برجام را اجرا نکنند و در همین حال اصرار دارد که ایران ۱۰۰ درصد تعهدات داوطلبانه خود در این توافق بین المللی را اجرا کند. وزیر خارجه روسیه با بیان اینکه برجام بخاطر اقدامات آمریکا و اقدامات غیرمستمر اتحادیه اروپا در معرض فروپاشی قرار دارد، گفت: بر اثر سیاست های غیرسازنده واشنگتن که همچنان ادامه دارد، دستاورد مهم دیپلماسی بین المللی یعنی برجام در معرض نابودی قرار گرفته است. متاسفانه شاهد اقدامات غیرمستمر شرکای اروپایی هستیم که بطور کامل به تعهدات خود در برجام عمل نمی‌کنند.
لاوروف در بخش دیگری در نشست خبری گفت: یا آمریکا کاملا به تعهدات خود در برجام عمل می کند و ایران نیز به تعهدات برعهده گرفته در این توافق بازمی گردد که این راه حل ایده آل است. یا اینکه باید پذیرفت که شرکای غربی برای اجرای تعهدات بین‌المللی خود آماده نیستند و در آن صورت برجام باید توافق غیرمعتبر شناخته شود.
محمد جواد ظریف هم در این نشست خواستار همکاری همه کشورها برای مقابله با یکجانبه گرایی گسترده آمریکا در جهان شد و گفت: دولت آمریکا تلاش می‌کند منویات خود را به دیگر کشورها تحمیل کند و روسیه و ایران مقابله با این رویکرد را در قالب برجام و سایر حوزه ها انجام دادند. به گفته ظریف موضع کشورهای اروپایی اگر چه از نظر سیاسی عموما از برجام حمایت کرده اند اما از نظر عملی اقدامی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا و همینطور برای اجرای تعهدات خودشان نکرده‌اند.
وزیر امور خارجه این را هم گفت که ایران و روسیه بر خلاف آمریکا به دنبال صلح و ثبات در منطقه هستند و طرح های ارایه شده از سوی دو کشور نشانگر این واقعیت است. ظریف ارایه طرح گفت‌وگوی روسیه در خلیج فارس و طرح صلح هرمز را در راستای چنین سیاستی عنوان کرد.
روز سه شنبه ظریف در ادامه رایزنی های خود از مسکو راهی پکن شد تا گفت و گوهای خود را با مقامات چینی پی بگیرد. محمد جواد ظریف در دیدار با وانگ یی وزیر خارجه چین با اشاره به برقراری روابط استراتژیک میان تهران - پکن گفت: ارتقای روابط دوکشور به سطح راهبردی، بیانگر اشتیاق تهران و پکن برای افزایش تعاملات و روابط است.
این دیپلمات چینی خاطر نشان کرد که تحولات مهمی درباره توافق هسته ای در حال شکل گیری است و این توافق با چالش های جدی مواجه شده است. وی آمریکا را به علت خروج یکجانبه از برجام که یک توافق مهم بین المللی است مورد انتقاد قرار داد و گفت این اقدام و فشار حداکثری آمریکا بر ایران ریشه همه تنش‌های امروز بر سر برجام است.
وزیر خارجه چین تاکید کرد که برجام طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به رسمیت شناخته شده است و نمادی از دیپلماسی چند جانبه است.
وانگ یی حفاظت از برجام، قوانین بین المللی، چند جانبه‌گرایی و حراست از هنجارها و نرم‌های اساسی بین المللی را مهم دانست و گفت: چین از هر تلاش سازنده ای برای کاستن از تنش ها در ارتباط با این توافق حمایت می کند.
این دیپلمات چینی اظهارداشت: چین امیدوار است اعضای این توافق به مسیر درست و حل اختلافات از طریق گفت و گو پایبند باشند و این توافق را حفظ و اجرا کنند.
خروج از برجام تنها نمونه ای از اقدامات یکجانبه گرایانه آمریکا است. با روی کار آمدن دولت ترامپ در سال ۲۰۱۷، ما دائماً شاهد خروج آمریکا از معاهدات و پروتکل‌های بین المللی، آژانس های سازمان ملل، جنگ تجاری با کشورها و وضع تحریم همه جانبه بر سایر کشورها، بوده ایم که همگی برخلاف تعهدات یک عضو شورای امنیت سازمان ملل است. یکجانبه گرایی آمریکا در سطح بین الملل و خروج از معاهدات مهم بین المللی خطری بزرگ برای صلح و امنیت جهانی است چرا که این کشور رویه‌ها و نهادهای بین المللی که طی قرن اخیر بوجود آمده اند را تضعیف کرده است. اقدامات یکجانبه گرایانه آمریکا دوام و اثرگذاری سازمان‌ها و نهادهای بین المللی را با مخاطره جدی مواجه ساخته است.