آیت الله علیرضا اعرافی روز پنجشنبه در همایش «آموزگار فقاهت» آیین نکوداشت مرحوم آیت الله سیدمحمد محقق داماد در پژوهشکده علوم و معارف قرآنی علامه طباطبایی (ره) قم با اشاره به صدمین سالگرد تاسیس حوزه علمیه قم افزود: حوزه علمیه قم افتخار دارد که در ۱۰۰ سال کارهای عمیقی درتوسعه حوزه فقاهت برداشته است.
وی با بیان اینکه مرحوم محقق داماد از معماران حوزه علمیه گفت: قم در۱۰۰ سال گذشته در چندین حوزه علمی و دانشی از منظر فقاهت و توسعه و تعمیق حوزه فقاهت قابل مطالعه است.
وی با اشاره به اینکه تاکنون پنج نسل ازعلما و فقهای بزرگ در سطوح عالی حوزوی درقم حضور داشته‌اند ،گفت: نسل نخست شامل بنیانگذار و موسس حوزه، نسل دوم علمای ثلاث، نسل سوم آیت الله بروجردی و نسل چهارم حضرت امام(ره) و حضرات آیات گلپایگانی، اراکی و حائری بود که مرحوم آیت الله محقق داماد از چهره های درخشان این نسل بود ضمن اینکه نسل پنجم نیز آیات و مراجع کنونی را شامل می‌شود.
اعرافی، داد و ستد علمی بسیار فعال میان قم و نجف را از جمله دستاوردهای علمی حوزه علمیه در ۱۰۰ سال اخیر دانست و اظهار داشت: سرمایه‌های علمی درنجف با مهاجرت علما به عراق محقق ولی این دستاوردهای علمی، درقم به ثمر نشست و تعمیق یافت.
وی حوزه علمیه قم را میراث‌دار عظیم فقهی و علمی دانست و اظهار داشت: قم دروازه‌های خود را به روی عالمان و محققان بزرگ علوم دینی باز کرد و دراین سال‌ها دستاوردهای علمی بسیار زیادی را کسب کرده‌است.
مدیر حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه اقدام‌های علمی آیت الله محقق داماد بسیار بزرگ بوده و تاثیر فراوانی در توسعه و تعمیق علوم مختلف در حوزه علمیه داشته است، ادامه داد: تربیت عالمان برجسته از جمله ویژگی‌های برجسته قم است که جایگاه علمی مرحوم آیت الله محقق در این زمینه چشمگیر بوده‌است.
اعرافی، وجود مشرب‌های فقهی مختلف را از جمله ویژگی‌های حوزه علمیه قم دانست و تاکید کرد: قم دارای گنجینه فاخری از آثار علمی و اصولی است که علمای برجسته تربیت یافته‌است به گونه‌ای که عالمان و اساتید این حوزه طی یک قرن گذشته، ۲۰۰ تا ۳۰۰ اثر بزرگ در حوزه فقه و اصول پدید آورده‌اند.
وی، با بیان اینکه تالیف منظومه‌های بزرگ علمی از دیگر ویژگی‌های برجسته حوزه علمیه قم است، گفت: تدوین ۲۰ دوره اصول، تدوین موسوعه های متنوع فقهی، توجه به قواعد فقه، شمول ابواب فقه، توجه به پاسخگویی به موضوعات مبتلا به و مورد نیاز نظام، توجه به مباحث پیرامونی فقه، بازتولید احادیث فقهی، تحول در حوزه موضوع شناسی، تبیین فقه در قالب رساله‌های عام و تخصص به زبان‌های مختلف از جمله دستاوردهای علمی قم در ۱۰۰ سال گذشته است.
اعرافی تاکید کرد: احیای آثار فقهی، افزایش درس های فقه و اصول، شروع برخی از گرایش های تخصیص فقهی، شکل گیری موسسه های مختلف، تحول درحوزه رجال، توجه به حوزه‌های علوم انسانی و همچنین ابداع‌های قم در حوزه‌های فقهی ازجمله دیگر دستاوردهای حوزه علمیه قم است.
وی اظهار داشت: مکتب قم ضمن اینکه برآمده از حوزه‌های علمیه پیشین است ولی به دلیل دارا بودن ۲۰۰ تا ۳۰۰ اثر برجسته علمی، نقادی آرای گذشته و ابداع های فراوان داشته‌است.
وی گفت: دستاوردهای علمی حوزه علمیه قم بسیار چشمگیر است ولی برای پاسخگویی به تمام نیازهای جامعه همچنان راه درازی درپیش می‌باشد.
آیت الله اعرافی، ادامه داد: نوآوری و ابداع مرحوم محقق داماد از نمونه‌های بزرگ رجال حوزه علمیه بوده و تمام بخش‌های حوزه علمیه تحت تاثیر تحقیقات و آرا و نظرات این فقیه برجسته قرارگرفته‌است.
وی شاگردپروری آیت الله محقق داماد را از جمله نقطه درخشان زندگی علمی این عالم برجسته دانست و اظهار داشت: مرحوم آیت الله محقق از جمله چهره‌هایی بودند که به عنوان معماران حوزه علمیه قم در کنار ستارگان درخشان مرجعیت حوزه نام آشنا هستند.
آیت‌الله سید محمد موسوی محقق احمدآبادی معروف به «محقق داماد»، در سال ۱۳۲۵ قمری برابر ۱۲۸۶ شمسی، در روستای احمدآباد از توابع اردکان یزد متولد شد. این عالم فرزانه و فقیه دانش پرور، در تاریخ دوم ذی‌الحجه ۱۳۸۸ قمری برابر با اول اسفند ۱۳۴۷ خورشیدی در اثرسکته قلبی درگذشت و در حرم مطهر حضرت معصومه به خاک سپرده شد.
از تألیف های مرحوم داماد چند اثر باقی مانده که مهم‌ترین و عمده‌ترین آنها حواشی بر کتاب العروه الوثقی اثر ارزشمند فقهی آیت‌الله طباطبایی است، که به قلم خود آن مرحوم نوشته شده‌است، برخی از دروس او را شاگردانش تقریر کرده و به رشته تحریر درآورده‌اند که برخی از این تقریرات به زیور طبع آراسته گشته‌است.
در این آیین که با حضور حضرات آیات ناصر مکارم شیرازی ، حسین نوری همدانی و سبحانی از مراجع تقلید، آیات سید محمدجواد علوی بروجردی از اساتید برجسته حوزه علمیه قم، علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه، سید محمد سعیدی تولیت حرم حضرت معصومه(س) و تنی چند از علما و فضای برجسته حوزه علمیه و همچنین علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درپژوهشکده علوم و معارف قرآنی علامه طباطبایی قم ترتیب یافت، بخش هایی از دیدار رهبر معظم انقلاب با دست‌اندرکاران این همایش پخش شد.