به گزارش ایرنا، نخستین بار عصر ۱۲ دی سال ۹۷ بود که بوی نامطبوعی حال و هوای شهر تهران را تغییر داد، بویی مشابه فاضلاب.
همین بوی نامطبوع موجب شد تا در کمترین زمان ممکن شایعات مختلفی پیرامون منشا انتشار آن میان مردم بچرخد. متصاعد شدن این بو از محل سابق ساختمان پلاسکو یا فاضلاب تجمیع و مانده شده، فعال شدن آتشفشان دماوند و گسل زلزله مهمترین شایعات پیرامون این موضوع بودند.
این شایعات پس از مدتی با اعلام و اصرار بر اینکه منشا تولید بو، ماده شیمیایی مرکاپتان است، پایان یافت. در آن زمان، اداره کل محیط زیست و استاندار تهران تاکید کردند شایعات مطرح شده در خصوص معرفی فاضلاب پلاسکو به عنوان منشا بوی نامطبوع صحت ندارد و بررسی ها نشان می دهد عامل آن یک ماده شیمیایی به نام مرکاپتان است که در یکی از کارخانجات رنگ سازی روی زمین ریخته است.
مرکاپتان نوعی ماده شیمیایی است که در آن می توان ترکیباتی از گوگرد را مشاهده کرد و اغلب بوی نامطبوعی را در سطح وسیعی متساعد می کند اما این موضوع هنوز در مورد تهران به شکل علمی و کارشناسی به اثبات نرسیده است.
یک سال از این ماجرا گذشت و در گیر و دار مواجهه مردم با روزهای آلوده تهران، بار دیگر بوی نامطبوعی در سطح پایتخت پیچید اما این بار هیچ شباهتی به بوی نامطبوع ۱۲ دی سال ۹۷ نداشت.
مرکاپتان متهم اصلی انتشار بوی نامطبوع در تهران است اما این موضوع هنوز به شکل علمی و کارشناسی به اثبات نرسیده است.
متصاعد شدن چندین باره بوی نامساعد در روزهای ۱۱، ۱۷ و ۲۳ آذر امسال در کنار تشدید روز افزون آلودگی هوا و ناسالم شدن آن برای افراد حساس و سپس همه مردم، صدای اعتراض شهروندان را درآورد و کار به شکایت نسبت به وضعیت موجود رسید.
پیروز حناچی شهردار تهران در جمع خبرنگاران به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: در روزی که بوی تعفن در نقاط مختلف شهر احساس شده، باد جنوبی در تهران می‌وزید و ممکن است بوی منطقه آرادکوه و حوالی فرودگاه امام خمینی (ره) را به تهران آورده باشد.
این حدس و گمانه زنی از سوی انوشیروان محسنی بندپی استاندار تهران نیز مطرح شد، اینکه منشا این بوی نامطبوع می تواند از جنوب تهران و آرادکوه باشد.
آراد کوه؛ محل دفن زباله های پایتخت
سایت آرادکوه که در ۱۱ کیلومتری فرودگاه امام خمینی(ره) در جنوب پایتخت قرار دارد، از ۵۶ سال قبل به عنوان سایت دفن زباله های تهران انتخاب شده است.
بنا به اعلام مسئولان ذیربط، در سایت آرادکوه روزانه ۶ هزار و ۵۰۰ تن پسماند تهران و یکهراز تن پسماند شهرهای رباط کریم و بهارستان بدون هر نوع بازیافتی دفن می شود و به همین دلیل، در صورت وزش باد از سمت جنوب پایتخت، بوی نامطبوع این سایت دفن زباله در سطح شهر انتشار می یابد.
استاندار تهران با تاکید بر این نکته که در روزهای متساعد شدن بوی نامطبوع در تهران، جهت وزش باد از سمت جنوب بوده است، گفت: نتایج علمی و کارشناسی این معضل که در روزهای ۱۱، ۱۷ و ۲۳ آذر امسال اعلام شده حاکیست که سه نوع گاز آمونیاک، سولفید هیدروژن و دی اکسید گوگرد در سطح پایتخت متصاعد شده است.
بوی هر سه ماده شیمیایی یادشده، نامطبوع و مشابه است اما هر یک به دلیل خواص شیمیایی خود، تبعاتی متفاوت برای انسان ها به دنبال دارد.
محسنی بندپی در همان روز ۲۶ آذر یک گزارش اولیه از منشا بوی نامطبوع پایتخت ارایه کرد و در آن گفت که ۲۷ عامل، منشا بوی نامطبوع تهران هستند که یک کارگروه ملی در حال بررسی این مساله است و تا ۱۰ روز آینده گزارش خود را ارائه خواهد داد.
در این دوره از انتشار بوی نامطبوع، مرکز تحقیقات آلودگی هوا وابسته به پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران نتایج پیمایشی را در مورد بررسی تماس ها و کشف منابع احتمالی مراکز انتشار بو در سطح پایتخت منتشر کرد که نشان می داد به احتمال زیاد منبع این بو، گازهای حاوی گوگود منتشر شده از مراکز مختلف در جنوب و جنوب شرق پایتخت است.
بر اساس این گزارش علمی، افزایش ناگهانی غلظت دی اکسید گوگرد در زمان بروز پدیده بو در ایستگاه های واقع در جنوب و جنوب شرق تهران در ساعت ۱۲ الی ۱۶ روز ۲۳ آذر رخ داده و نخستین جهش ناگهانی در غلظت دی اکسید گوگرد در ایستگاه شهر ری مشاهده شده است.
در ادامه این گزارش آمده است که پس از حدود یک تا ۲ ساعت افزایش غلظت در ایستگاه‌های شرقی و بالادست منطقه شهرری نیز اتفاق افتاده و نتایج این بررسی این واقعیت را نشان می دهد که مقدار غلظت دی اکسید گوگرد در زمان رخ دادن پدیده بوی نامطبوع حدود ۴۰ برابر افزایش یافته است.
همچنین کاهش حداکثر غلظت در ایستگاه های بعدی نشان دهنده این است که این آلاینده از سمت جنوب و جنوب غرب به سمت شمال و شرق شمال شرق حرکت کرده و طی این مسیر را رقیق شده است.
بنابراین، افزایش ناگهانی غلظت دی اکسید گوگرد بیانگر این است که انتشار ماده یا مواد مولد بو در شهر تهران حاوی ترکیبات گوگرد بوده است.
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز تحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران، ثبت گزارش‌ها نشان می‌دهد که منبع انتشار آلاینده نمی‌تواند به تنهایی یک منبع کانونی یا نقطه‌ای باشد و قطعاً دلایل متعددی در انتشار این بو موثر هستند که در سطح شهر تهران نیز وجود دارند.
گزارش مرکز تحقیقات پژوهشکده محیط زیست دانشگاه تهران نشان می دهد انتشار ماده یا مواد مولد بو در شهر تهران حاوی ترکیبات گوگرد بوده است.
محسنی بندپی استاندار تهران نیز در همین زمینه طی مصاحبه ای با خبرنگاران، چند منبع برای انتشار این بوی نامطبوع را معرفی کرد که شامل کارخانه سیمان شهر ری به دلیل استفاده از سوخت مازوت، ماندآب فاضلاب های جنوب تهران و در نهایت، پسماندهای آراد کوه می شد.
استاندار تهران در ۲۶ آذر امسال که نخستین اخبار را در خصوص شناسایی منابع منتشرکننده بوی نامطبوع حاوی گازهای گوگرد منتشر کرد، گفت که میزان آلایندگی تمامی صنایعی که فعالیت آنها منجر به انتشار گاز و بو می شود تا ۱۰ روز آینده سنجش و گزارش می شود.
اما سوال‌هایی که اینجا به ذهن متبادر می شود، این است که آیا منابع انتشار گازهای حاوی گوگرد در سال گذشته و امسال یکی بوده اند؟ و چرا پیش از آنکه این بو که به علت داشتن گاز سمی گوگرد تبعاتی برای شهروندان دارد، متساعد شود، اقدامی برای جلوگیری از استفاده از سوخت مازوت، ساماندهی پسماندهای منطقه آراد کوه و فاضلاب های جنوب شهر تهران انجام نشده است!؟
گزارش منتشر شده از مرکز تحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی، چندین سناریو بابت منبع انتشار بوی نامطبوع مطرح کرده است که از آن جمله می توان به کارخانه‌های سیمان، پالایشگاه ری، نیروگاه جنوب تهران، دامداری‌ها، کشتارگاه‌ها، تصفیه خانه فاضلاب، تخلیه فاضلاب به رودخانه با حجم حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب و مرکز دفن زباله شهر تهران (آرادکوه) اشاره کرد که در جنوب پایتخت فعالیت دارند. اکنون نزدیک به یک ماه از زمان وعده استاندار سپری می شود و رسانه‌ها و مردم ساکن پایتخت منتظر انتشار اخباری دقیق از منابع شناسایی شده حقیقی در خصوص انتشار بوی نامطبوع هستند.
در چند روز اخیر، استانداری تهران گفته است که یک کارگروه تخصصی به منظور پایش و بررسی منابع انتشار بوی نامطبوع با حضور استانداری تهران، فرمانداری تهران، اداره کل محیط زیست، اداره کل هواشناسی، دانشگاه‌های علوم پزشکی، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران تشکیل شده است.
با این حال، هنوز از تحقق وعده استاندار خبری نیست.
این روزها اگرچه همچنان با پدیده آلودگی هوا در پایتخت مواجه هستیم اما خوشبختانه مدتی است از انتشار بوی نامطبوع خبری نیست. تا زمان تکرار آن، آیا استاندار و مسئولان ذیربط، عامل یا عوامل دقیق این پدیده را شناسایی و برای رفع آن کاری خواهند کرد!؟
همه مردم منتظرند.