تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۳۹۸ - ۱۵:۲۷

تهران- ایرنا- محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، یکی از سیاستمداران برجسته قطری است که اکنون مسوولیت‌هایی چون معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه آن کشور را برعهده دارد. وی ایران را شریکی مهم و استراتژیک برای قطر می‌داند و همواره بر حفظ تعامل با ایران برپایه اصل حُسن همجواری تأکید می‌کند.

عبدالرحمن آل ثانی در یکم نوامبر ۱۹۸۰ میلادی در قطر متولد شد. وی از قبیله بنی تمیم است و پنج فرزند دارد. آل ثانی کارشناسی حقوق را از دانشگاه بیروت گرفت و همچنین پیش از اخذ این مدرک، مدرک کارشناسی دیگری را در رشته دانش پلیس از دانشکده نظامی انگلیسی دورهام دریافت کرده بود. او سپس در ۲۰۰۳ میلادی مدرک کارشناسی اقتصاد و مدیریت بازرگانی خود را از دانشگاه قطر گرفت. وی همچنین برنده جوایزی همچون لژیون دونور(  بالاترین نشان افتخار کشور فرانسه ) نیز شده‌است.

فعالیت های سیاسی و اجرایی وزیر خارجه قطر

این سیاستمدار قطری ۲۳ دوره آموزشی و تخصصی داخلی و خارجی در زمینه نظامی سپری کرده است که از جمله آنها و مکان‌های آموزش دیده شده می توان به دوره‌های افسری در انگلیس، چتربازی و فرماندهی عملیات پلیس در اردن، امنیت هواپیماها و فرودگاه‌ها در انگلیس، فرماندهی عملیات پلیس در مصر، مبارزه با تروریسم در فرانسه برای نیروهای ویژه امنیتی قطر، شیوه‌های مذاکره در آمریکا، مبارزه با تروریسم در آمریکا، تبادل اطلاعات در مبارزه با تروریسم در عربستان، مذاکره در بحران در قطر و شیوه‌های جمع‌آوری اطلاعاتی در مبارزه با تروریسم در ریاض اشاره کرد. همچنین از دیگر فعالیت های سیاسی وی پیش از تصدی مقام وزارت امور خارجه باید به ریاست کمیته ملی مبارزه با تروریسم، نمایندگی دوحه برای شرکت در بسیاری از کنفرانس‌ها و کنگره‌های بین المللی، مشارکت در تدوین توافق نامه‌های امنیتی مربوط به مبارزه با تروریسم در شورای همکاری خلیج فارس اشاره کرد.

عبدالرحمن آل ثانی در ۲۰۰۳ میلادی در شورای عالی امور خانواده به عنوان پژوهشگر اقتصادی مشغول به کار شد. از ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ میلادی مدیر امور اقتصادی بود و در مارس ۲۰۰۹ میلادی به مدیریت پروژه‌ای برای حمایت و توسعه شرکت‌های دولتی کوچک و متوسط در وزارت بازرگانی و تجارت منصوب شد، او در ژوئن ۲۰۱۰ میلادی به عنوان منشی نماینده شخصی امیر قطر برای پیگیری امور در دیوان امیری گمارده شد و در ژانویه ۲۰۱۴ میلادی دستیار وزیر امور خارجه در امور همکاری‌های بین‌المللی شد تا اینکه وی در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۶ میلادی به منصب وزیر امور خارجه رسید، این تغییر و تحولات درحالی در قطر روی ‌داد که وزیر پیشین امور خارجه قطر شیخ حمد بن جاسم در بیش از یک دهه گذشته همواره به عنوان یک شخصیت قدرتمند و مجری سیاست‌های امیر قطر در مناصب نخست وزیری و وزیر امور خارجه در این کشور مطرح بوده است. همچنین عبدالرحمن آل ثانی از ۱۵ نوامبر ۲۰۱۷ عهده‌دار مسوولیت معاونت نخست‌وزیر قطر نیز شد.

 روابط دیپلماتیک نزدیک ایران و قطر

تعامل سیاسی ایران و قطر به عنوان همسایه هایی در ۲ طرف خلیج فارس یک ارتباط کمابیش ناشناخته در میان افکار عمومی است. تهران و دوحه تاکنون رابطه‌ای نسبتاً با ثبات و گرم داشته‌اند و به مرور مناسبات ۲ کشور در مقاطع تاریخی حساس نشان می‌دهد که این پیوند با جنس مناسبات ایران با دیگر کشورهای خلیج فارس تفاوت دارد. برای نمونه در برهه‌ای که بیشتر کشورهای خلیج فارس از تشدید بحران اتمی ایران و تقابل تهران با غرب استقبال می‌کردند، قطر در مجامع بین‌المللی آشکارا از ایران حمایت کرد و مخالفت خود را با افزایش فشارها بر ایران اعلام داشت. همچنین عبدالرحمان آل ثانی در حمایت از ایران بیان کرد که تحریم‌های علیه ایران و سیاست‌های امارات و عربستان از دلایل اصلی بی‌ثباتی در منطقه هستند و در این ارتباط می گوید: نمی‌توانیم تنها یک کشور را به عنوان مسوول بی‌ثباتی منطقه معرفی کنیم. چراکه شرایطی که اکنون از آن زجر می‌کشیم، نتیجه سیاست‌های چندین کشور است. ما با عربستان در رابطه با محاصره قطر، حمله بی دلیل به یمن و ربودن نخست‌وزیر لبنان مخالفیم.  

بنابراین می توان گفت در شکل ‌گیری روابط ۲جانبه ایران و قطر، ضمن اینکه تمایل۲ طرف برای تأثیر نپذیرفتن از محیط آنارشیک و پرتنش منطقه خاورمیانه تأثیر داشته است، فاکتورهای دیگری نیز موثر بوده‌اند که مرزهای مشترک دریایی و برخورداری از منطقه گازی مشترک نقش داشته است.

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی در نشست امنیتی دوحه در ۲۰۱۹میلادی تاکید کرد که کشورش در کل تاریخ هیچ مشکلی با جمهوری اسلامی ایران نداشته است و از زمان اجرای تحریم توسط کشورهای همسایه در ۲۰۱۷ میلادی علیه قطر ایران همواره به دوحه کمک کرده است. باید خاطر نشان کرد که عربستان، امارات، بحرین و مصر از ۵ ژوئن ۲۰۱۷ ( ۱۵ خرداد ۹۶) با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم روابط خود را با این کشور قطع کردند و مرزهای زمینی، دریایی و هوایی را هم به روی آن بستند. این در حالی بود که وزیر خارجه قطر گفت آنچه که علیه قطر ترویج می شود، تنها شایعاتی کذب است و تاکید کرد که دوحه پیشتاز مبارزه با ایدئولوژی تروریسم و افراط گرایی است.

همچنین وی در خصوص کمک های ایران در زمان تحریم کشورش می‌گوید: ایران در مقابل محاصره اقتصادی کشور ما، در کنار ملت قطر ایستاد و تمام تسهیلات لازم را برای ما فراهم کرد و به یک شریک مهم برای قطر تبدیل شد. بنابراین پس از اعمال تحریم‌هایی از طرف چهار کشور فوق بر ضد قطر، دوحه روابط دیپلماتیک نزدیکتری با تهران برقرار کرده است.

وی در سخنانی دیگری در لندن محاصره اقتصادی تحمیل شده علیه کشورش را اهانتی به قانون بین المللی دانست و گفت: تَن دادن به خواسته‌ها آنها به معنای رها کردن حاکمیت است. محمد بن عبدالرحمن آل ثانی تصریح کرد یکی از خواسته های کشورهای محاصره کننده قطر برای پایان محاصره دوحه کاهش روابط دیپلماتیک قطر با ایران است اما این درخواست غیرواقعی است و ما منافع مشترک با ایران داریم و مداخله‌های کشورهای دیگر درخصوص روابط مان با تهران را نمی‌پذیریم.

عبدالرحمن آل ثانی بارها در سخنرانی های خود بیان کرده است که ما هیچ گونه رفتار خصمانه از ایران ندیده‌ایم. ایران همسایه ماست. ما در مسایل بسیاری درباره منطقه با ایران اختلاف داریم؛ برخی فعالیت‌های آنها را تایید نمی‌کنیم و آنها نیز برخی اقدامات ما را تایید نمی‌کنند  اما یک تفاهم میان ۲ کشور وجود دارد چرا که ما همسایه هستیم و باید با هم همزیستی داشته باشیم و این روابط موجود بر پایه احترام متقابل را حفظ کرده‌ایم.

همچنین وزیر امور خارجه قطر تاکید کرده است که رفتارهای ایران تهدیدی برای منطقه نیست و همواره بر حفظ روابط با ایران بر اساس اصل حُسن همجواری تأکید می کند از طرفی وی در تلاش است که با واسطه‌گری خود مانع برخورد و درگیری میان ایران و آمریکا شود. وزیر خارجه قطر ضمن استقبال از میانجیگری میان ایران و آمریکا گفت: مناقشه بین ایران و آمریکا ما را در موقعیت دشواری قرار داده است چرا که شاهد آن هستیم، قوی‌ترین هم‌پیمانمان و همسایه‌مان با یکدیگر اختلاف دارند. حدود ۱۰ هزار نظامی آمریکایی در قطر حضور دارند و پایگاه هوایی آمریکا در العُدید، در نزدیکی دوحه، بخشی از کارزار آمریکا علیه گروه حکومت اسلامی، داعش بوده است. لازم به ذکر است که قطر میزبان یکی از پایگاه‌های نظامی مهم آمریکا در خلیج‌فارس است. تعدادی از بمب‌افکن‌هایی که کاخ سفید به‌تازگی دستور اعزام آن‌ها را به منطقه صادر کرده است در این پایگاه فرود آمده اند.

همچنین وزیر امور خارجه قطر در خصوص حادثه ترور سردار سپهبد قاسم سلیمانی در ۱۳ دی ۱۳۹۸خورشیدی در بیانیه‌ای از تمامی طرف‌ها خواست تا از خود خویشتنداری نشان داده و از وارد کردن عراق و منطقه به حلقه خشونت‌های بی‌پایان خودداری کنند. در این بیانیه آمده است: درباره خشونت‌های ادامه دار در عراق که ممکن است به نتایجی ناخوشایند منتهی شود، هشدار می‌دهیم.

وزیر خارجه قطر علاوه بر این  بیانیه در ۱۴دی ۱۳۹۸ خورشیدی در سفری از پیش تعیین نشده، وارد ایران شد این سفر پس از آن انجام می شود که سردار سپهبد قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس و ابومهدی المهندس معاون سازمان نیروهای مردمی عراق به همراه ۸  تن دیگر بامداد ۱۳ دی ۱۳۹۸ در مسیر فرودگاه بغداد به دستور «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا و با پهپادهای وزارت دفاع این کشور (پنتاگون) ترور شدند و به شهادت رسیدند.