ابتدای این هفته با حادثه تلخ آغاز شد که همه اجزای کشور از جمله میراث فرهنگی را درگیر خود کرد. بامداد جمعه ۱۳ دی ماه سردار سرافراز اسلام حاج قاسم سلیمانی به همراه ابومهدی مهندس از فرماندهان مقاومت پس از عمری مجاهدت در حمله پهبادهای آمریکایی در فرودگاه بغداد به شهادت رسیدند. براساس اعلام پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا، دستور این حمله هوایی را دونالد ترامپ، رییس جمهوری و فرمانده کل قوای این کشور صادر کرده بود.
وزارت امور خارجه هم با صدور بیانیه ای این اقدام تروریستی رژیم آمریکا را محکوم کرد و نشست فوق العاده تشکیل داد. همچنین سفیر سوئیس در تهران به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران به وزارت امور خارجه احضار و مراتب اعتراض شدید ایران به آمریکا به وی اعلام شد.
خاموشی برج‌های تاریخی تهران به احترام شهادت سردار سلیمانی
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران گفت: به احترام سوگواری و عزاداری ملت شریف تهران در غم شهادت سردار بزرگ اسلام حاج قاسم سلیمانی برج‌های تاریخی استان تهران نورپردازی نمی‌شوند.
پرهام جانفشان اعلام کرد: برج‌های تاریخی «طغرل» در شهرری و «شبلی» در دماوند در روزهای شنبه و یکشنبه ( ۱۴ و ۱۵ دی) نورپردازادی نمی‌شوند.
پرهام جانفشان مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران با اعلام اینکه در حوزه های فرهنگی باید راه و مسیر سرداربزرگ اسلام حاج قاسم سلیمانی را زنده نگه داریم، افزود: در همه‌ی حوزه‌ها باید نشان دهیم که ملت ایران به خاطر پیام آزادگی همواره مورد دشمنی امریکا و غرب قرار گرفته است.
موزه های تهران در روز تشییع سردار تعطیل بود
محمدرضا کارگر مدیرکل موزه های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی روز یکشنبه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: به منظور حضور پرشور اقشار مختلف جامعه در مراسم تشییع پیکر مطهر ایشان و همرزمان این شهید گرانقدر سایر موزه های فعال تحت اختیار این نهاد نیز تعطیل است.
در این خصوص نیز پرهام جانفشان مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران از تعطیلی پنج موزه تحت اختیار خود از جمله رضا عباسی در خیابان دکتر شریعتی- نرسیده به پل سیدخندان، فرش خیابان کارگر شمالی- تقاطع دکتر فاطمی، آبگینه خیابان سی تیر- قبل از تقاطع جمهوری، نقاشی پشت شیشه در خیابان سعدی شمالی- خ برادران قاعدی- بعد از تقاطع شهید نور محمدی و هنرهای ملی نیز در میدان بهارستان - ساختمان وزارت ارشاد در روز تشییع خبرداد.
ترامپ فرهنگ ایران را تهدید کرد
ترامپ در اظهار نظر توییتری، به دنبال شهادت سردار سپهبد قاسم سلیمانی با اشاره به وعده مقامات کشورمان برای پاسخ دادن به جنایت آمریکا در ترور سردار نوشته بود که «اگر ایران به هر آمریکایی یا منافع آمریکایی حمله کند ۵۲ سایت ایرانی به نمایندگی از ۵۲ گروگان آمریکایی که سال‌ها پیش توسط ایران گروگان گرفته شدند هدف قرار می‌گیرند». ترامپ در توییت خود ادعا کرد اهدافی که برای حمله در نظر گرفته‌اند بعضی به شدت سطح بالا و برای ایران و فرهنگ ایرانیان بسیار مهم هستند و به گفته او حمله به آنها به سرعت و با شدت انجام می‌شود.
قطعنامه ۲۳۴۷ شورای امنیت چیست؟
تهدید ترامپ برای حمله به ۵۲ سایت ایران طبق قطعنامه ۲۳۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد به مثابه «جنایت جنگی» است و «پیگرد قضایی» دارد.
در بخش نخست این قطعنامه نسبت به این موارد تاکید شده است:
- تروریسم در همه اشکال خود یکی از مهمترین تهدیدها برای صلح و امنیت جهانی است و هر گونه عمل تروریستی صرف‌نظر از اینکه با چه انگیزه‌ای، در چه زمانی و توسط چه کسی انجام می‌شود، جرم و غیرقابل توجیه است.
- تخریب غیرقانونی میراث فرهنگی به غارت بردن و قاچاق اشیای فرهنگی در سایه درگیری‌های مسلحانه به ویژه توسط گروه‌های تروریستی و همچنین تلاش برای نادیده گرفتن ریشه‌های تاریخی و تنوع فرهنگی در این زمینه می‌تواند به افزایش و وخیم‌تر شدن درگیری‌ها و جلوگیری از آشتی ملی پس از درگیری‌ها بیانجامد و بنابراین امنیت، ثبات، حاکمیت و توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشورها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- براساس قطعنامه شورای امنیت که در سال ۲۰۰۱ میلادی به تصویب رسیده است، تمامی کشورها ملزم به جلوگیری از سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تروریستی و اجتناب از هرگونه حمایت فعالانه و غیرفعالانه از افراد و گروه‌هایی که در این‌گونه اقدامات دست دارند، است.
- براساس تصمیم اخیر دیوان کیفری بین‌المللی (لاهه)، برای اولین بار یک نفر به سبب هدایت حملات علیه ساختمان‌های مذهبی و بناهای تاریخی به جنایت جنگی محکوم شد.
اما در بخش دوم قطعنامه برخی از بندهای قطعنامه درباره‌ی حمله به آثار تاریخی یک کشور توسط کشورهای دیگر این طور تنظیم شده‌اند:
- این قطعنامه تخریب غیرقانونی میراث فرهنگی شامل تخریب اماکن مذهبی و آثار و اشیای تاریخی از موزه‌ها، محوطه‌های باستانی، کتابخانه‌ها، آرشیوها و دیگر مکان‌ها را سایه درگیری‌های نظامی تقبیح و محکوم می‌کند.
- حملات غیرقانونی علیه محوطه‌ها و ساختمان‌های اختصاص داده شده به مذهب، آموزش، هنر، علم و فعالیت‌های خیرخواهانه یا آثار تاریخی بر اساس قوانین بین‌المللی یک جرم جنگی است و عاملان این حملات باید مورد پیگیری‌های قضایی قرار بگیرند.
- تمامی کشورها مسوولیت اصلی محافظت از میراث فرهنگی و تلاش برای محافظت از این میراث در جریان درگیری‌های نظامی را براساس منشور (شورای امنیت) دارند و باید به حاکمیت دیگر کشورها احترام بگذارند.
- این قطعنامه کشورهای عضو را به افزایش همکاری‌های دو جانبه و منطقه‌ای از طریق اقدامات مشترک در حیطه برنامه‌های مرتبط با یونسکو تشویق می‌کند. (امریکا یک سال است عضویت سازمان یونسکو کنار کشیده است)
- این قطعنامه همه اعضا را به اقدامات جلوگیرانه برای حفاظت از آثار فرهنگی ملی و دیگر آثار مهم فرهنگی خود در جریان درگیری‌های نظامی از طریق فعالیت‌هایی چون مستندنگاری و حفاظت از اموال فرهنگی‌شان در شبکه «پناهگاه‌های امن» در مناطق تحت حفاظت خود و در نظر داشتن ویژگی‌های فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی میراث فرهنگی نیازمند به محافظت تشویق می‌کند.
- معرفی و بهبود فهرست‌های میراث و اموال فرهنگی از طریق اطلاعات دیجیتالی در زمان ممکن و در دسترس قراردادن آنها برای مقامات و آژانس‌های مرتبط
- این قطعنامه از یونسکو اینترپل، دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد و سازمان جهانی گمرک و دیگر سازمان‌های بین‌المللی متحد درخواست می‌کند که در چهارچوب تعهدات خود با کشورهای عضو برای جلوگیری از تخریب، غارت و قاچاق آثار فرهنگی و تاریخی در تمامی اشکال همکاری کند.
واکنش وزیر میراث به تهدید ترامپ چه بود؟
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درحالی که در محکومیت اقدام آمریکا در به شهادت رساندن سردار سپهبد قاسم سلیمانی در مراسم تشییع پیکر او حضور یافت، به تهدید رییس‌جمهور آن کشور برای حمله به ۵۲ سایت با اهمیت بالا و مهم برای فرهنگ ایران، واکنش نشان داد.
علی‌اصغر مونسان این اقدام ترامپ را همچون دیگر مقامات کشور، یک «جنایت جنگی» خواند و گفت که امیدوارم این توییت یک اشتباه لفظی بوده باشد؛ چراکه حمله به مراکز فرهنگی کاملا بر خلاف عرف و قوانین بین‌المللی است.
او همچنین به قطعنامه ۲۳۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد که در سال ۲۰۱۷ در محکومیت تخریب و قاچاق میراث فرهنگی تصویب شد، اشاره کرد و افزود: تهدید مراکز فرهنگی در میان هیچ ملتی و با هیچ توجیهی پذیرفته نیست و براساس قطعنامه ٢٣٤٧ شورای امنیت سازمان ملل حمله به مراکز فرهنگی جنایت جنگی محسوب می‌شود.
درخواست ایران از ایکوموس جهانی
رییس کمیته ملی ایکوموس در ایران درخواست کرد تا افراد و نهادهای مسوول در حوزه جهانی فرهنگ، موضعی مناسب در قبال تهدید رییس جمهور امریکا بگیرند.
در پی توییت تهدیدآمیز دونالد ترامپ و تکرار آن، مهدی حجت در نامه‌ای به مدیرکل ایکوموس جهانی و رؤسای کمیته‌های ملی نوشت: «مطلع هستید، اخیراً رئیس جمهور آمریکا در توییتی ایران را تهدید کرده است: «۵۲ نقطۀ ایران را نشانه گرفته‌ایم، برخی با اهمیت بسیار زیاد برای ایران و فرهنگ ایرانی، و این هدف‌ها و خود ایران، به سرعت و به سختی مورد حمله قرار خواهند گرفت». اگرچه این تهدید آشکارا خلاف قوانین بین‌المللی و معاهدات یونسکو است، انتشار این توییت و اصرار رئیس جمهور آمریکا بر آن در توییت‌های بعدی خود، توجه و نگرانی جهانی را برانگیخته است.
این گونه اظهارات ناگزیر پیامدهای فاجعه‌باری برای فرهنگ و میراث فرهنگی بشر در پی خواهد داشت، لذا لازم است کلیه افراد و نهادهای مسئول موضعی مناسب در قبال آن اتخاذ کنید.»
ترامپ یک روز بعد تهدید خود را با این جملات تکرار کرد: آنها مجاز به کشتن مردم ما هستند. آنها مجاز هستند که مردم ما را شکنجه کرده و مورد آزار و اذیت قرار دهند. آنها مجاز به استفاده از بمب‌های کنار جاده‌ای و منفجر کردن مردم ما هستند اما ما اجازه نداریم مراکز فرهنگی آنها را لمس کنیم؟ نه اینطور نمی‌شود!
واکنش "نیویورک تایمز" و "گاردین" به تهدید فرهنگی ترامپ
در بخشی از این گزارش «گاردین» که با محوریت معرفی گنجینه‌های تاریخی و فرهنگی ایران منتشر شده، آمده است: اگر تهدید «دونالد ترامپ» برای هدف قرار دادن «مناطق فرهنگی» ایران عملی شود، رئیس جمهور ایالات متحده نیز در زمره «ویرانگرهای فرهنگ و تاریخ» یعنی «طالبان» و «داعش» قرار خواهد داد؛ گروهک‌هایی که هر دو به تخریب و ویرانگری‌های مشابهی در این قرن دست زده‌اند.
در ادامه این گزارش «گاردین» می‌خوانید : طالبان در سال ۲۰۰۱ «تندیس‌های بودا در بامیان» را بمباران کرد؛ «داعش» مساجد، مکان‌های مقدس و دیگر سازه‌های تاریخی واقع در عراق و سوریه را را نابود کرد، که از جمله آنها می‌توان به شهر باستانی «پالمیرا» اشاره کرد.
نشریه نیویورک‌تایمز نیز در گزارشی درپی تهدیدهای اخیر ترامپ، هدف قرار دادن سایت‌های فرهنگی در جنگ را غیر قانونی و وحشیانه خواند. در بخشی از گزارش این نشریه آمده است :دونالد ترامپ تهدیدهای خود برای نابود کردن گنجینه‌های هنری و معماری ایران را تکرار کرده و این کار او ایالات متحده را در زمره «داعش» و طالبان قرار می‌دهد.
بیانیه مشترک ایکوم و ایکوموس در تقبیح تهدید ترامپ
در پی تهدید ترامپ برای حمله به مراکز فرهنگی ایران دو نهاد ایکوم (شورای بین‌المللی موزه‌ها) و ایکوموس جهانی (شورای بین المللی بناها و اماکن) بیانیه‌ای مشترک منتشر کردند.
متن این بیانیه به شرح زیر است: ایکوم و ایکوموس هرگونه تخریب عمدی میراث فرهنگی را به‌طور مشترک محکوم می‌کنند، در درگیری های مسلحانه و تحولات سیاسی از زمان آغاز هزاره، میراث فرهنگی به طور فزاینده ای مورد هدف قرار گرفته است. همواره میراث‌فرهنگی به منظور تأمین مالی جنگ یا تأثیر بر هویت و اعتماد به نفس دشمنان، غارت یا به عمد نابود شده است.
در بخش دیگر بیانیه آمده است: موزه ها و همچنین اماکن فرهنگی در بسیاری از کشورهای جهان تحت تأثیر قرار می گیرند. شورای بین المللی موزه‌ها (ICOM) و شورای بین المللی بناها و اماکن (ICOMOS) به عنوان نمایندگان جامعه میراث در جهان بسیار نگران این تحول و به ویژه تحولات اخیر هستند. ایکوم و ایکوموس به همه طرفین درگیری های مسلحانه کنوانسیون لاهه در سال ۱۹۵۴ برای حمایت از اموال فرهنگی در صورت درگیری مسلحانه یادآوری می کنند، در آنجا دولت‌های عضو، موافق هستند که خسارت به میراث‌فرهنگی متعلق به هر قوم و به معنای آسیب رساندن به میراث فرهنگی همه بشریت است، زیرا هرکس سهم خود را در فرهنگ جهان می گذارد. ایالات متحده آمریکا کنوانسیون لاهه را در سال ۲۰۰۹ و ایران در سال ۱۹۵۹ تصویب کرد.
رود دره فرحزاد تهران گردشگرپذیر می‌شود
در بین محله های پونک و سعادت آباد دره ای قرار دارد که از دیرباز، «دره فرحزاد» نامیده می شد؛ این دره در شمال غرب تهران در دامنه جنوبی ارتفاعات البرز قرار گرفته و در اطراف فرحزاد در غرب پونک و کن در شرق، محله سعادت آباد و در جنوب شرقی آن محله شهرک غرب واقع شده‌است.
این دره داری طبیعت متنوع و زیبایی است که از مبدا کوهستان تا عمق بافت شهر به طول ۱۰ کیلومتر نفوذ می‌کند. «دره فرحزاد» از بخش‌های خوش آب و هوای شمال تهران به حساب می‌آید و بین مناطق ۲ و ۵ شهرداری تهران واقع شده است.
این دره زیبا که می تواند قطب گردشگری پایتخت باشد و هر روزه گردشگران بسیاری را به خود جلب کند، به مکانی برای تخلیه زباله و نخاله و تجمع معتادان متجاهر تبدیل شده بود؛ شهرداری منطقه ۲ تهران اما قصد دارد تا این محیط طبیعی را برای حضور شهروندان آماده کند و طرح های زیست محیطی را در این دره اجرا کند.
در کنار حفظ و صیانت از محیط زیست و طبیعت رود دره فرحزاد که از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ طرح های پاکسازی دره فرحزاد از وجود معتادان متجاهر نیز از سوی پلیس در حال اجرا است.
با اقدامات به موقع شهرداری و پلیس این دره به زودی به مکانی امن برای حضور شهروندان و تفریح خانواده ها تبدیل می شود.
«رسول کشت پور» شهردار منطقه ۲ شهرداری تهران از برگزاری جلسه بررسی طرح «ژینایی (زندگی پذیری) اکوسیستم رود دره فرحزاد» خبر داده و گفته است که طرح ژینایی اکوسیستم رود دره فرحزاد با هدف صیانت از محیط زیست و طبیعت این رود دره با حضور مشاور شهردار تهران در امور رود دره ها برگزار شد.
به گفته وی در این جلسه ساماندهی و احیای رودخانه های شهر تهران تاثیر زیادی بر اکوسیستم و محیط زیست شهری دارد و رود دره ها به عنوان یکی از عناصر مهم ساختار اکولوژیکی شهرها نقش بسزایی در ایجاد رابطه متعادل بین فضای شهر با طبیعت ایفا می کنند.
کشت پور افزود: برنامه ریزی اولیه برای احیای محیط طبیعی رود دره فرحزاد با هدف ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان در دستور کار این منطقه قرار گرفت.
شهردار منطقه ۲ با اشاره به اینکه رود دره ها ریه های تنفسی شهری و از جمله زیرساخت های اصلی هر شهر هستند افزود: تبدیل رود دره فرحزاد به یک پارک اکولوژی از جمله اقداماتی است که به منظور بهسازی و احیای محیط طبیعی این رود دره صورت می گیرد.
کشت پور خاطر نشان کرد: با توجه به مطالعات صورت گرفته و تهیه طرح ژینایی اکوسیستم رود دره فرحزاد مدیریت شهری تهران در نظر دارد تا با احیای مسیرهای کوهنوردی و صخره نوردی زمستانه و تابستانه با کمک فدراسیون کوه نوردی و احداث اقامتگاه هایی برای ورزشکاران این رود دره را به تفرجگاهی مناسب برای ورزش دوستان و طبیعت گردان تبدیل کند.
انتشار آگهی فراخوان شناسایی مجری برگزاری نمایشگاه‌های خارجی
فراخوان انتخاب مجری توانمند و واجد شرایط برای برگزاری نمایشگاه‌های خارجی از سوی شرکت مادرتخصصی توسعه ایران‌گردی و جهان‌گردی منتشر شد. در این فراخوان آمده است: شرکت مادرتخصصی توسعه ایران‌گردی و جهان‌گردی به نمایندگی از وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مسئول برگزاری پاویون ج. سلامی ایران در نمایشگاه‌های خارجی گردشگری خواهد بود.
به این منظور از مجریان نمایشگاهی، فعالان، شرکت‌ها، موسسات، دفاتر خدمات مسافرتی، تشکل‌ها و صنوف حرف‌های گردشگری با شخصیت حقوقی ثبت رسمی علاقه‌مند و با شرایط سابقه و تجارب لازم موثر و برخورداری از استطاعت و توان مالی، فنی و حسن شهرت در این زمینه دعوت به همکاری می‌کند.
گمانه‌زنی در یکی از مهمترین استقرار گاه‌های بشری در شمال غرب ایران
مسئول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سلماس، گفت: مردمان اهرنجان در هزاره هفتم قبل از میلاد کشاورز و دامدار بوده‌اند.
افراسیاب گراوند با اشاره به اینکه بخش زیادی از حرایم استحفاظی این تپه به دلیل تفکیک و تبدیل به منازل مسکونی از بین رفته، خاطرنشان کرد: از سویی برداشت خاک تپه برای انجام عملیات ساختمانی از قسمت های شرقی و جنوبی آن، آسیب های جبران ناپذیری به این محوطه وارد آورده است.
وی، افزود: به منظور حفاظت و صیانت از این اثر مهم باستانی، شناخت گستره حقیقی و واقعی تپه، تعیین عرصه و تدوین نقشه گستردگی و در نهایت ساماندهی آن به عنوان یک اثر پارک موزه ای، این محوطه با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری مورد گمانه زنی قرار گرفت و در مجموع تعداد ۳۰ گمانه با ابعاد ۵/۱* ۵/۱ متر در آن ایجاد و کاوش شد.
مسئول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سلماس در ادامه تصریح کرد: بر اساس گمانه زنی و همچنین مواد فرهنگی بدست آمده می توان گفت ساکنان اهرنجان، مردمانی کشاورز و دامدار و دارای روابط تجاری با مناطق همجوار از جمله شرق آناتولی، قفقاز جنوبی، فلات مرکزی و جنوب دریاچه ارومیه بوده اند.
وی گفت: وجود سنگ های مادر و ابزارهای ابسیدینی در ۷ رنگ متفاوت، تراکم سردوک های سنگی و گلی، سنگ ساب ها، هاون ها و ظروف سنگی گواهی بر این مدعاست.
گراوند در پایان تپه اهرنجان با وسعت قریب به ۴ هکتار را از بزرگترین محوطه های پیش از تاریخ اعلام کرد که در سال ۱۳۷۷ با شماره ۲۱۰۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
کتاب «مردم نگاری نهبندان» منتشر شد
کتاب «مردم نگاری نهبندان» که به قلم غلامحسین شعیبی و با همکاری علی سورگی، صدیقه کیانی و رقیه شهباز نگارش شده است در۲۹ بخش به بررسی تاریخی فرهنگی و آیینی مردمان نهبندان می پردازد.
در این کتاب به مواردی همچون محیط طبیعی، شضعیت اجتماعی، مدیریت سنتی، راه ها و ارتباطات، خوارک، پوشاک، مسکن، کشاورزی، دامداری، شکار و ماهیگیری، فنون و صنایع دستی، فنون بهره برداری از باد، مشاغل، شیوه های عرضه و توزیع تولیدات، حمل و نقل، واحدهای اندازه گیری، گاهشماری، طب سنتی، بازیها، زبان و گویش، ادبیات شفاهی، مراسم در طول عمر یک انسان، مراسم در طول یک سال شمسی، مراسم در طول یک سال قمری و مراسم موردی این خطه از کشور پرداخته شده است.
گفتنی است، وجود ۱۰۰ صفحه انواع جدول، پلان های برداشت شده تخصصی و تصاویر در حوزه فرهنگ مردمان نهبندان از نکات حائز اهمیت موجود در کتاب یاد شده است که می تواند سند خوبی را برای ارجاعات بعدی و پژوهش های آتی در این حوزه باشد.