اباذر اشتری روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار سلامت ایرنا درباره مالیات برای دخانیات افزود: دولت‌ها برای کنترل و کاهش مصرف دخانیات در دنیا روی موضوع مالیات به صورت جدی کار کرده‌اند. در این زمینه اول کنترل، دوم توقف مصرف و سوم ترک مصرف دخانیات وجود دارد. تحقیقات جهانی نشان می‌دهد که اگر مالیات روی ۷۰ درصد قیمت خرده فروشی دخانیات قرار گیرد، بیش از ۷۰ درصد می‌تواند ورود به گردونه مصرف دخانیات را کاهش داده و همچنین باعث کاهش مصرف شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی ادامه داد: مافیای وحشتناکی پشت قیمت گذاری دخانیات و پرداخت نکردن مالیات برای دخانیات وجود دارد و روزانه ۲۴۰ هزار دلار در دنیا برای تبلیغات دخانیات هزینه می‌شود.
هر پاکت سیگار در استرالیا ۲۰ دلار است
اشتری درباره مالیات بر سیگار در کشورهای دیگر اظهار کرد: در جهان، استرالیا پیشروترین کشور در زمینه کنترل مصرف دخانیات است. اکنون متوسط قیمت هر پاکت سیگار در استرالیا حدود ۲۰ دلار است. یعنی اگر دلار را حداقل ۱۰ هزار تومان محاسبه کنیم، قیمت هر پاکت سیگار در استرالیا بالغ بر ۲۰۰ هزار تومان است. تصور کنید اگر این قیمت در ایران وجود داشته باشد، چه کسی حاضر است این هزینه را برای مصرف سیگار بپردازد.
وی افزود: کشورهای اطراف ایران مثل ترکیه و لبنان نیز حدود ۷۰ درصد مالیات بر خرده فروشی سیگار در نظر گرفته اند و توانستند مصرف سیگار را کنترل کنند. به عبارت دیگر با این اقدام، از حجم ورودی افراد به مصرف سیگار جلوگیری کردند. در عراق با وجود همه مشکلات موجود، مالیات بر خرده فروشی سیگار ۲۰ درصد است.
ایران سال گذشته ۳۰۰ میلیارد تومان از دخانیات مالیات گرفت
اشتری درباره مالیات بر دخانیات در ایران گفت: مالیات بر دخانیات در ایران به دو شکل است. یک نوع مالیات مستقیم است که بر اساس مصوبه مجلس قرار بود هر سال ۱۰ درصد بر مالیات سیگار اضافه شود که از آن سال حتی یک درصد هم رشد نداشته است. این یعنی هر ۱۰ سال باید مالیات بر سیگار، ۱۰۰ در صد رشد پیدا می‌کرد. در مورد مالیات غیرمستقیم نیز اعداد و ارقام روشن و شفافی وجود ندارد. نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومان مالیات بر دخانیات می‌تواند در کشور دریافت کرد که این هزینه را می‌شود در چرخه سلامت استفاده کرد.
وی ادامه داد: از ابتدای سال جاری تاکنون فقط توانسته‌ایم ۶۰۰ میلیارد تومان دریافتی از مالیات دخانیات داشته باشیم که این عدد در سال گذشته حدود ۳۰۰ میلیارد تومان بود.
عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی گفت: از اسفند سال ۱۳۹۶ تاکنون حداقل سه بار تورم داشتیم و قیمت دلار افزایش پیدا کرد. تا اواسط سال ۱۳۹۷ قیمت دخانیات رشد ۲۵۰ درصدی داشت، اما پس از آن حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصد کاهش پیدا کرد. در کشوری که درگیر تورم و مشکلات اقتصادی است، قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند، اما در این دو سال چه کالایی به جز دخانیات، افزایش قیمت داشته و بعد قیمتش کم شده است؟
خودکفایی در تولید دخانیات زیبنده کشور نیست
اشتری افزود: وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید در تولید دخانیات خودکفا شده‌ایم؛ این خودکفایی زیبنده کشور نیست. مصرف دخانیات با سالی ۶۰ هزار نفر مرگ مستقیم که حدود ۶ هزار تا ۸ هزار نفر این افراد شامل زنان و کودکانی می‌شوند که هیچ وقت لب به دخانیات نزده‌اند.
وی ادامه داد: برخی کشورهای خارجی به جای راه اندازی کارخانه‌های تولید اتومبیل و لوازم خانگی در ایران، توانستند چهار کارخانه دخانیات راه اندازی کنند.
اشتری اظهار کرد: سبد سلامت افرادی که از دخانیات استفاده نمی‌کنند، به خاطر مصرف کنندگان دخانیات کوچک می‌شود.
محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات سال گذشته درباره قیمت سیگار در ایران به خبرنگار سلامت ایرنا گفته بود: در شرایط اقتصادی کنونی، روزانه ۲۰ میلیارد تومان در کشور برای مصرف سیگار هزینه می‌شود و حداقل دو تا سه برابر این مبلغ را دولت برای درمان بیماری‌ها هزینه می‌کند.
وی درباره صنعت دخانیات در کشور نیز بیان کرد: تنها تولیداتی که در کشور رو به گسترش است، دخانیات است و این نیاز به فکر و تامل بیشتر دارد.
حیدرعلی عابدی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز پیش از این درباره مالیات بر دخانیات در ایران گفته بود: کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با افزایش مالیات و عوارض بر دخانیات کاملا موافق است، اما متاسفانه این کار به دلایل مختلف تاکنون انجام نشده است. وقتی مالیات بر دخانیات افزایش پیدا می‌کند، ۵۰ درصد آن مالیات به طور مستقیم وارد حوزه سلامت می‌شود تا برای بیماری‌های ریوی و بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات هزینه شود. همچنین بخشی از این مالیات به حوزه آموزش و پرورش تعلق می‌گیرد تا برای آموزش عوارض ناشی از مصرف دخانیات استفاده شود.