بررسی های سه دهه اخیر نشان می دهد که به علت عدم نظارت کافی بر روند ساخت و سازها و پیدایش هزاران ویلا یا به عبارتی ساخت خانه دوم برای خانواده های خوش نشین با هدف استفاده سالانه چند روزه سبب شده تا بخش وسیعی از اراضی شهر و نواحی پیرامونی شهرستان گردشگرپذیر کلاردشت دستخوش تغییرات شود و در نتیجه با تغییر بخش عمده ای از باغ ها و مزارع کشاورزی و تبدیل آن به شهرک های اقامتی و تفریحی ، رفته رفته از حالت طبیعی و گردشگری خارج شده است.
اگرچه آمار دقیق و روشنی از بناهای غیرمجاز در قالب خانه دوم خانواده های خوش نشین در شهرستان کلاردشت وجود ندارد اما بنا به گفته مسئولان ذیربط از سطح هزار هکتار از اراضی باغی و زراعی شهرستان کلاردشت ، حدود ۵۰۰ هکتار آن در سال های گذشته تخریب و قطعه بندی شده است.
کارشناسان و صاحب نظران معتقدند با ساخت وسازهای غیرمجاز در خارج از محدوده شهری و حریم شهر و روستاها به بهانه فعالیت و رونق صنعت گردشگری علاوه بر ایجاد ناپایداری درعرصه های مختلف زیست محیطی و دیگر بخش ها ، نه تنها عامل تهدید کننده برای گردشگری بلکه در آینده این منطقه دچار ناهنجاریهای اجتماعی زیاد خواهد شد.
این کارشناسان تاکید دارند باید با شناخت توانمندی های منطقه در عرصه های مختلف و ارائه الگو های صحیح از ساخت و سازها و جلوگیری از احداث بناهای غیرمجاز، همچنین برنامه ریزی صحیح در جهت جذب گردشگران در شاخه های مختلف گردشگری بتوان منطقه را از آسیب جدی نجات داد.
یک شهروند کلاردشتی در این باره می گوید : در این سالها شهر و روستاهای این شهرستان گردشگری براساس قوانین و نقشه مدون گسترش پیدا نکرده است بطوری که در هر نقطه از این شهرستان اعم از زمین های کشاورزی ، باغی و جنگلی شاهد ساختمان های بی شمار هستیم.
مهدی معصومی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : معمولا در شهرها طرح جامع شهری و تفصیلی و روستاها طرح هادی پیش بینی شده و اجرا می شود و با نگاهی به گذشته شهر کلاردشت یک سابقه بیش از ۶۰ ساله دارد که این شهر با تلفیقی از روستاهایی مانند اوجابیت ، رودبارک ، اوجابیت ، مجل ، لاهو و حسن کیف شکل گرفته است.
وی اظهارداشت : حدود ۱۹ روستا چسبیده به هم در پیرامون این شهر قرار دارند و براساس قانون نوع کاربری های در داخل بافت محدوده شهری برای ایجاد بناهای مسکونی و تجاری مشخص شده اما در خارج از آن یعنی حریم شهر ، زمین های موجود ذخیره ای برای آینده توسعه این شهر است که متاسفانه امروز دیده می شود که که این مناطق در چنبره ساخت و سازهای غیرمجاز قرار گرفته است .
وی تصریح کرد : قانون نیز به درستی و خیلی روشن مشخص کرده که برخورد با تخلفات ساخت و ساز در حریم شهر برعهده کدام نهاد است و سازنده آن باید چه مجازاتی شود و طبق قانون زمانی که یک بنای مسکونی به دور از چشمان شهرداری ساخته می شود باید در کمیسیون ماده ۱۰۰ پرونده فرد متخلف مطرح و ضمن صدور جریمه برای او نسبت به تخریب بنای غیرمجاز او اقدام شود.
این شهروند کلاردشتی گفت: متاسفانه کمیسیون ماده ۱۰۰ امروز به یک منبع در آمد برای شهرداری کلاردشت تبدیل شده و نکته جالب اینجاست که مدیران به این نتیجه رسیده اند که بهترین روش کسب در آمد برای این نهاد مردمی غیردولتی کمیسیون ماده ۱۰۰ است بنابراین نتیجه این تفکرات آن شد که امروز شاهد آن هستیم که کلاردشت در چنبره ساخت وسازهای غیرمجاز قرار گیرد.
معصومی افزود : به عنوان نمونه در روستای پیشمبور که حدود ۱۰ کیلومتر با شهر کلاردشت فاصله دارد حدود ۱۰ شهرک اقامتی و تفریحی ایجاد شده که طبیعتا با افزایش جمعیت خوش نشین و در پی آن با معضلاتی نظیر آلودگی زیست محیطی، فرهنگ و سلایق مختلف فرهنگی با بومیان منطقه قطعا در آینده دچار ناهنجاری خواهد شد.
خانه های خوش نشینان در کلارشت مفید یا مضر
استاد دانشگاه آزاد اسلامی چالوس هم با اشاره به گردشگری بودن منطقه گفت: اگرچه حضور گردشگران می تواند مزیت های فراوانی برای شهرستان کلاردشت داشته باشد منتهی ظرفیت قابل تحمل محیط از مهم ترین مسائلی است که نباید مورد غفلت قرار گیرد به عبارتی کاهش ظرفیت قابل تحمل محیط مساله ای است که با توسعه پایدار هر منطقه تناقض دارد .
تقی حسن نژاد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : کلاردشت جزو شهرهای گردشگرپذیر غرب مازندران است که از دیرباز تاکنون مقصد گردشگری بی شماری از مسافران و گردشگران کشور است این در حالی است به علت عدم نظارت کافی بر روند ساخت وسازها در این سالها سبب شده تا نه تنها شاهد توسعه این منطقه نباشیم بلکه تخریب اراضی کشاورزی ، جنگلی و باغی در این شهرستان ، منطقه را از حالت توریستی به منطقه ای به حالت خیابانهایی با خانه های ویلایی تبدیل کرده است.
وی ادامه داد : به علت تغییر در نحوه استفاده از زمین ها و تبدیل بخش عمده زمین های باغی و زراعی به شهرک های اقامتی و تفریحی تحت عنوان خانه های دوم خانواده های خوش نشین باعث رشد نامتناسب شهر کلارشت شده است.
به گفته این استاد دانشگاه ، رشد تعداد خانه های دوم برای خانواده های خوش نشین تاثیر عمیقی بر بنیان های اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی این شهر برجای گذاشته و این وضعیت تاسف بار در حقیقت فرآیند توسعه پایدار در ابعاد مختلف بویژه گردشگری را در آینده دچار مشکل خواهد کرد.
تقی نژاد افزود : روند توسعه فعالیت های گردشگری در حوزه مورد مطالعه با تخریب منابع گردشگری همراه بوده به طوری که چنین اقداماتی اثرات منفی بر ابعاد کالبدی ، اجتماعی و فرهنگی مردم بومی این شهرستان داشته و به عبارتی باید گفت که این منطقه از اصول توسعه پایدار گردشگری فاصله گرفته است.
این استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس گفت که عدم برنامه ریزی راهبردی ، نداشتن الگو و استراتژی خاص ، روند ساخت و سازهای پراکنده در حقیقت یک فرم لجام گسیخته ای به این شهرستان بخشیده که در پی آن این وضعیت منجر به تخریب چشم اندازهای منطقه شده است و در نتیجه نقش گردشگری که به جای آنکه عامل محرک ، رونق اقتصادی و کسب و کار در منطقه باشد در حال تبدیل شدن به عامل مخرب در روند توسعه شهری شده است .
این استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس گفت : ضرورت دارد تا با شناخت توانمندی ها در عرصه های مختلف و ارائه الگو های صحیح از ساخت وساز و برنامه ریزی در جهت جذب گردشگران در بخش های مختلف نظیر گردشگری کوهستانی ، ورزشی و ... در عین حال با حفظ محیط زیست باعث توسعه پایدار و افزایش سهم درامدی ساکنان این منطقه باشیم.
نگرانی جهادکشاورزی به ساخت ویلا برای خوش نشینان
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان کلاردشت نیز با ابراز نگرانی از تغییر غیر متعارف کاربری زمین های کشاورزی و تبدیل آن به ویلا برای خوش نشینان در این شهرستان گفت : قانون به درستی مسوولیت ها را در این حوزه مشخص کرده در داخل بافت محدوده شهری برعهده شهرداری و خارج از بافت نیز برعهده جهاد کشاورزی و دیگر دستگاه های اجرایی است .
مرید جعفر صالحی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : آنچه بررسی شده بیشترین ساخت وسازهای غیرمجاز مربوط به پیش از سال ۱۳۹۴ بوده چرا که آن زمان مدیریت بر اراضی این منطقه برعهده جهاد کشاورزی چالوس بوده اما یکی از نگرانی هایی که وجود دارد آن اینکه برخی از دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی در این حوزه همراهی و همکاری لازم را ندارند.
وی مدعی شد : برخی از دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی خریداران غیربومی زمین های منطقه را از هر لحاظ امیدوار می کنند و به آن ها وعده می دهند برای دریافت مجوز و پیمانکاری ساخت بنای مسکونی نگران نباشند و در نتیجه این رفتارها سبب می شود وقتی خریدار زمین مجوز ساخت را به شکل غیر قانونی دریافت کند آن زمان ادعای حق می کند .
مدیر جهاد کشاورزی کلاردشت تاکید کرد : البته از ۲ سال گذشته تاکنون سعی شده با این پدیده شوم به طور جدی برخورد قانونی شود و تقریبا نزدیک به ۵۰۰ پرونده که صاحبان آن ها بدون نظرخواهی و دریافت مجوز از این نهاد اقدام به تغییر کاربری اراضی کشاورزی کرده بودند با معرفی به مراجع قضایی رای بر تخلف انان صادر شده است.
قطعه بندی ۵۰۰ هکتار زمین با صاحب نامشخص
جعفر صالحی سطح اراضی زراعی و باغی این شهرستان را حدود هزار هکتار اعلام کرد و گفت که از این میزان حدود ۵۰۰ هکتار آن که قطعه بندی شده و مشخص نیست متعلق به چه کسانی است و ضمن اینکه خوشبختانه از دو سال گذشته براساس قانون حفظ کاربری اراضی باغی و زراعی و همکاری مسئولان دستگاه قضا تعداد زیادی از بناهای غیرمجاز در این شهرستان قلع و قمع شد.
وی اظهار داشت : امسال با همراهی و حمایت همه جانبه استانداری و دادگستری استان حدود ۲۱۲ هزار متر مربع از زمینهای کشاورزی شهرستان به چرخه تولید بازگشت و متاسفانه این اراضی از مدت ها قبل توسط افراد فرصت طلب قطعه بندی و حصارکشی شده بود و کشاورزی در آنها انجام نمی شد که برابر قانون با همکاری و گزارش دهی گروه های گشت حفاظت از اراضی کشاورزی و پیشگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در اراضی زراعی و باغی، نسبت به تخریب دیوارکشی و بازگشت زمین ها به حالت اولیه اقدام شد.
وی کمبود ماشین آلات برای تخریب بناهای غیر مجاز را از مشکلات در این حوزه معرفی کرد و گفت که اگر تجهیزاتی مانند لودر در این اختیار این نهاد باشد طبیعتا برای تخریب بناهای غیرمجاز در این شهرستان به شکل بهتر و قاطع تری می توانیم اقدام کنیم.
ساخت و ساز بی رویه، تهدیدی برای گردشگری
رئیس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری کلاردشت نیز گفت : ساخت و سازهای بی رویه در بخش مسکونی متاسفانه امروز به یک عامل تهدید کننده برای توسعه طرح های گردشگری به شمار می آید چرا که سطح وسیعی از اراضی که اکنون برای ساخت بناهای مسکونی مورد استفاده قرار گرفته اگر برای ایجاد مراکز اقامتی ، تفریحی و خدماتی در بخش گردشگری استفاده می شد شاهد پویایی و رونق این صنعت و اقتصاد منطقه بودیم .
حسین متاجی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : متاسفانه در برخی از نقاط این شهرستان اراضی به متراژ بالا یعنی یک هکتار یا کمتر دیده می شود چراکه قطعه بندی شده و در هر قطعه ای ویلا ساخته شده در حالی که مالکان این ویلا ها که با هزینه میلیاردی به عنوان خانه دوم ساخته شده و حداکثر یک ماه از سال مورد استفاده قرار می گیرد بنابراین چنین اقداماتی تحت هیچ شرائطی به عنوان فعالیت در حوزه گردشگری و رونق این صنعت به شمار نمی آید بلکه عاملی تهدید کننده برای این صنعت است.
وی یکی از پیش نیازهای طرح گردشگری در هر منطقه را وجود زمین های مناسب از نظر موقعیت مکانی ، فراهم بودن امکانات زیر ساختی نظیر آب ، برق و گاز دانست و گفت : اکنون با اینکه سرمایه گذاران اقبال خوبی برای سرمایه گذاری برای اجرای طرح های گردشگری در کلاردشت از خود نشان می دهند ولی با این حال دچار برخی مشکلات در این شهرستان هستند.
رییس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری کلاردشت گفت که امیدوارم از این پس مسئولان دست اندرکار برابر قانون تحت هیچ شرایطی اجازه ندهند به این شکل ساخت و سازهای بی رویه ادامه داشته باشد ضمن آنکه شهرستان کلاردشت اگر قرار است به عنوان قطب گردشگری معرفی و شناخته شود باید یک طرح جامع گردشگری برای آن تهیه و تدوین کرد که این موضوع در اولویت کارها قرار دارد.
تماس های مکرر خبرنگار ایرنا با شهردار کلاردشت برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه بدون نتیجه ماند.
شهرستان کلاردشت با جمعیتی دست کم ۵۰ هزار نفر دارای یک نقطه شهری و ۱۹ نقطه روستایی است و این شهرستان به علت نزدیکی با جنگل های هیرکانی ، قلل علم کوه ، تخت سلیمان ، چشمه ها و رودخانه های خروشان ، آب و هوای خنک کوهستانی در تمامی فصول سال بویژه نیمه نخست پذیرای میلیون ها مسافر ، گردشگر داخلی و خارجی است.