دکتر فربد فدایی روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا افزود: تاثیر روانی حادثه اخیر سقوط هواپیما بر اثر خطای انسانی را نمی‌توان بدون توجه به زمینه‌های روانی قبلی اجتماعی ارزیابی کرد. با توجه به اینکه مسائل حل نشده‌ای از قبل باقی مانده است، هر استرس جدید بر مردم، می‌تواند فشارهای ناشی از این مسائل را دوباره زنده کند.
وی اظهار داشت: این حادثه در یک کشور دیگر می توانست عکس‌العمل دیگری را به دنبال داشته باشد اما در ایران واکنش نسبت به این حادثه ممکن است به عنوان یک عامل آزادکننده نگرانی‌ها و مسائل قبلی تظاهر پیدا کند.
استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توابخشی گفت: در واقع باید این موضوع را با توجه به مسائلی مانند خطر دایمی زلزله، جنگ، خشکسالی و سیل و نگرانی های ناشی از آنها و همچنین مشکلات حل نشده حوادث اینچنینی رخ داده در گذشته، بررسی کرد.
توان روانی افراد، نامحدود نیست
وی تصریح کرد: ارزیابی مسائلی همچون بار روانی سقوط هواپیمای اوکراینی بر مردم، حتما باید با توجه به نظرات کارشناسان مختلف باشد؛ چراکه صرفا جنبه سیاسی، اقتصادی یا فرهنگی ندارد.
به گفته این روانپزشک، بررسی و پژوهش‌ها نشان می دهد که توان روانی انسان‌ها نامحدود نیست و در صورتی که فضاهای روانی متعدد و پشت سر هم یا شدید باشد، تعادل روانی فرد به هم می ریزد.
به گفته وی، این استرس ها یا فشارهای روانی می تواند ناشی از مسائل جاری زندگی همچون مرگ یکی از عزیزان، بیماری فرد یا اطرافیان، بیکاری و طلاق باشد. حتی تغییرات مثبت مانند ازدواج هم با توجه به اینکه نیاز به سازگاری دوباره را ایجاب می کند، همراه با استرس است.
دکتر فدایی توضیح داد: اگر ما شدیدترین فشار روانی را مرگ همسر در نظر بگیریم و به آن درجه صد بدهیم، در آن صورت بقیه فشارهای روانی را نیز می توان به صورت کمیتی ارزیابی کرد. برای نمونه جریمه شدن به خاطر خلاف رانندگی ۱۲ درجه استرس دارد. اگر فردی در طول یک سال با ۳۰۰ درجه استرس یا بیشتر از آن مواجه شود، حتما دچار بیماری خواهد شد.
بی‌توجهی نسبت به پیشگیری از حوادث، امنیت روانی را کاهش می‌دهد
استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با بیان اینکه اگر میزان استرس بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ باشد، به احتمال ۸۰ درصد، فرد بیمار خواهد شد، ادامه داد: اگر میزان استرس در طول یک سال بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ باشد، احتمال بروز بیماری در او نزدیک به ۵۰ درصد است. این بیماری می تواند جنبه جسمی به خود بگیرد مانند سکته های قلبی یا می تواند جنبه روانی داشته باشد مثل افسردگی یا به بیماری و آسیب اجتماعی مانند اعتیاد یا پرخاشگری تبدیل شود.
این روانپزشک گفت: با توجه به اینکه جامعه ما به علل مختلف تحت تاثیر استرس های فراوان بوده است؛ بنابراین میزان بیماری های مختلف نیز در افراد جامعه بالاتر می رود، این استرس ها شامل مواردی از قبیل خطر زلزله است که مرتب یادآوری می شود اما اقدام اساسی در مورد آن انجام نمی گیرد.
فدایی افزود: خطر خشکسالی، سیل، جنگ و مسائلی از قبیل بیکاری و افزایش جرم و جنایت که البته عامل بسیاری از این مسائل ممکن است تهدیدهای خارجی باشد، می تواند بر روحیه مردم تاثیر بگذارد و آنان را مستعد بیماری و آسیب های اجتماعی کند.
استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با اشاره به تحریک پذیری و آسیب اجتماعی اظهار داشت: فردی که تحت استرس های شدید قرار داشته باشد، به محض کوچکترین فشار روانی دیگر، دچار عصبانیت و پرخاشگری می شود که نمونه های آن را در اجتماع به صورت نزاع های مختلف خیابانی یا برخورد بین اعضای خانواده در منزل می بینیم.
فدایی ادامه داد: برخی از رویدادها ممکن است امنیت روانی مردم را به خطر اندازد، امنیت روانی با امنیت واقعی متفاوت است برای نمونه سالی ۲۰ هزار نفر در ایران بر اثر حوادث رانندگی از بین می روند اما زمانی که یک هواپیما با ۲۰۰ سرنشین سقوط کند که یک درصد این تعداد است احساس امنیت روانی جامعه در اثر سقوط هواپیما بیشتر به هم می ریزد و البته در همه نقاط دنیا وضع چنین است.
به گفته وی، با این تفاسیر جامعه ما تحت استرس های شدید و مداوم قرار دارد؛ بنابراین کارگزاران مملکتی حتما باید به فکر اقداماتی برای کاستن استرس مردم، اضطراب و نگرانی ها و ترس راجع به آینده باشند. در غیر این صورت، با مشکلات عمده ای روبرو خواهیم شد.
تاثیر فشار روانی بر کودکان و نوجوانان شدیدتر است
روانپزشک با اشاره به اینکه این فشار روانی در نوجوانان ممکن است به صورت نافرمانی، پرخاشگری، قانون شکنی و رفتن به سمت مواد مخدر تظاهر پیدا کند، تصریح کرد: در کودکان دبستانی این فشار روانی به صورت بی میلی نسبت به درس، ناتوانی در یادگیری، کابوس و بی خوابی و ترس از جدا ماندن از خانواده تظاهر پیدا می کند.
وی این نکته را یادآور شد که به ویژه سالمندان و کودکان در برابر این فشارهای روانی آسیب پذیرتر هستند.
استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گفت: بنابراین اگر بخواهیم کاری برای رفع این فشارها انجام دهیم باید احساس ایمنی در جامعه و امیدواری نسبت به آینده را از نظر وضعیت شغلی و معیشتی را تقویت کنیم و اخبار نگران کننده را کاهش دهیم و به انجام اقدامات واقعی در جهت رفع مشکلات مردم بپردازیم.
هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی اوکراینی با ۱۷۶ مسافر و ۹ خدمه پروازی صبح چهارشنبه ۱۸ دی ماه تهران را به مقصد کی‌یف پایتخت اوکراین ترک می‌کرد اما حوالی شهر جدید پرند در استان تهران سقوط کرد و همه مسافران آن جان باختند.
ستادکل نیروهای مسلح ایران پس از ۷۲ ساعت در روز شنبه ۲۱ دی ماه اعلام کرد که بر اثر بروز خطای انسانی و غیرعمد، هواپیمای خطوط هوایی اوکراین مورد اصابت موشک قرار گرفته است.
در این هواپیما بیش از ۵۰ دانش آموخته دانشگاه های ایران حضور داشتند.