وزیر امور خارجه انگلیس روز دوشنبه در نشست فوق العاده مجلس عوام با مروری بر تحولات روزهای اخیر به ویژه دستگیری سفیر این کشور در تهران، مدعی شد که اکنون زمان آن است که ایران مسیر دیپلماسی را طی کند.
"دومینیک راب" در ادامه اظهارات ادعایی خود افزود: حکومت ایران سر دو راهی قرار گرفته است و می تواند بیشتر به سمت انزوای سیاسی و اقتصادی پیش برود. اما راه جایگزینی هم وجود دارد و باب دیپلماتیک باز است.
هم‌زمان رسانه‌های انگلیس در دو روز گذشته تصویر «راب مک ایر» سفیر این کشور در تجمع روز شنبه مقابل دانشگاه امیرکبیر را بازتاب گسترده‌ای داده و از آن به عنوان علت دستگیری وی توسط نیروی انتظامی ایران یاد کرده‌اند.
بیشتر این رسانه‌ها تلاش می‌کنند تا بندهایی از کنوانسیون وین، که حضور مقام های دیپلماتیک و اشخاصی که از مزایای مصونیت سیاسی برخوردار هستند در امور داخلی کشور میزبان را منع می کند، کتمان کرده و روایت سفیر انگلیس از شرکت در مراسم یادبود جان‌باختگان سانحه هواپیمای اوکراینی را تکرار کنند.
بی‌بی‌سی می گوید که دیپلمات ها طبق کنوانسیون وین نمی توانند بازداشت شوند. مطبوعات وابسته به رژیم صهیونیستی مانند "تایمز" نیز با انتشار اخبار اشتباه از جمله اینکه سفیر به مدت سه ساعت به اتهام شرکت در مراسم یادبود بازداشت شده بود به استقبال آنچه بحران در روابط تهران و لندن خواندند، رفته‌اند.
کنوانسیون وین درباره روابط کنسولی تصریح کرده است: تمامی اشخاصی که از مزایا و مصونیت ها بهره‌مند هستند، بدون آن که به مزایا و مصونیت های آنان لطمه‌ای وارد آید مکلفند قوانین و مقررات دولت‌پذیرنده را محترم شمرده و از مداخله در امور داخلی آن دولت خودداری کنند.
در حالی که تصاویر منتشر شده نشان می دهد سفیر انگلیس در میان معترضانی که شعارهای ساختارشکن سر می دهند، مقابل دانشگاه حاضر شده، اما او در توییتر مدعی شده است: من در هیچ تظاهراتی شرکت نکردم! من به مراسم یادبود افرادی که در سانحه ناگوار سقوط هواپیمای PS۷۵۲ بودند رفتم. طبیعی است که نسبت به کشته شدگان ادای احترام کنم.»
وی افزود: تعدادی از آنها بریتانیایی بودند. پس از ۵ دقیقه هنگامی که عده‌ای شروع به شعار دادن کردند، محل را ترک کردم.
"مک ایر" ادامه داد: من نیم ساعت بعد از ترک محل دستگیر شدم. دستگیر کردن دیپلمات ها در هر کشوری غیر قانونی است. ممنون از پیام های شما که پر از حسن نیت بود.
برخی رسانه‌های انگلیسی ادعا می‌کنند که مراسم روز شنبه، به عنوان یادبود قربانیان حادثه سقوط هواپیمای اوکراین تبلیغ شده تا حضور سفیر این کشور را توجیه کنند. با این حال "راب مک ایر" درخواست مصاحبه با خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) را برای روشن شدن ابعاد این موضوع رد کرده است.
"دومینیک راب" وزیر امور خارجه انگلیس در بیانیه ای ضمن ابراز تأسف از بازداشت سفیر این کشور در تهران و بدون اشاره به دلیل حضور وی در این تجمع، بر کاهش تنش ها و حرکت به سوی دیپلماسی تأکید کرد. وی مدعی شد این اقدام مغایر قوانین بین المللی بود.
در همین حال، سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که سفیر انگلیس به عنوان یک بیگانه در یک گردهمایی غیرقانونی دستگیر و ۱۵ دقیقه بعد از شناسایی، آزاد شد.
وی در یک گفت وگوی توییتری با "جوسپ بورل" مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که از بازداشت موقت "راب مک ایر" سفیر انگلیس در تهران ابراز نگرانی کرده بود، اظهار کرد: «وی بازداشت نشده است، اما به عنوان یک بیگانه ناشناس در یک گردهمایی غیرقانونی دستگیر شد.»
معاون وزیر خارجه ایران افزود: وقتی پلیس به من اعلام کرد فردی دستگیر شده که ادعا می‌کند سفیر بریتانیاست، من گفتم غیرممکن است! فقط پس از مکالمه تلفنی که با او داشتم، با تعجب او را شناسایی کردم. ۱۵ دقیقه بعد او آزاد بود.
همچنین "حمید بعیدی نژاد" در توییتی با اشاره به هشدار سفارت فرانسه در تهران به اتباع فرانسوی برای خودداری از حضور در تجمع ها در داخل ایران، نوشت: «سفارتخانه‌های اروپایی در تهران به شهروندان خود توصیه می‌کنند که در نزدیکی تظاهرات سیاسی در تهران و دیگر شهرها حضور نیابند. منطقی است که این انتظار وجود داشته باشد که این توصیه نیز توسط سفرا و دیپلمات های آنها شنیده شود.»
وی امروز برای پاسخگویی به آنچه دستگیری غیرقابل قبول سفیر این‌کشور در تهران خوانده شد به وزارت امور خارجه انگلیس فراخوانده شده است.
یک سخنگوی دفتر نخست وزیری انگلیس با اعلام این خبر افزود: دستگیری "راب مک ایر" نقض غیرقابل قبول کنوانسیون وین است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
وی افزود: ما به دنبال کسب اطمینان از سوی دولت ایران هستیم که این حادثه دو باره رخ ندهد.
مرکز اطلاع رسانی و ارتباطات نیروی انتظامی بامداد دوشنبه در این ارتباط اعلام کرد: ساعت ۱۸:۳۵ روز شنبه سفیر کشور انگلستان به همراه فرد دیگری با حضور در میان تجمع کنندگان مقابل دانشگاه امیرکبیر تهران از تجمع کنندگانی که در حال سر دادن شعارهای ساختار شکنانه بودند، فیلمبرداری می‌کرد.
با هوشیاری مأموران پلیس امنیت ناجا، سفیر انگلیس شناسایی و به صورت نامحسوس تحت نظر قرار گرفت و در ساعت ۱۹:۱۰ دستگیر و پس از اقدامات اولیه قانونی به نماینده وزارت امور خارجه تحویل شد.
گفتنی است؛ فرد همراه با سفیر انگلیس با مشاهده این صحنه اقدام به فرار کرد و به سفارت انگلستان پناه برد.
سفیر انگلیس در تهران همچنین بعداز ظهر یکشنبه به دلیل رفتار نامتعارف و حضور در تجمعات غیرقانونی توسط دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل اروپا به وزارت امور خارجه فراخوانده شد.
در این احضار، مراتب اعتراض رسمی جمهوری اسلامی ایران به سفیر و دولت انگلیس ابلاغ شد.
در این دیدار به "راب مک ایر " یادآوری شد که حضور سفرای خارجی در تجمعات غیرقانونی هیچ تناسبی با مسؤولیت های ایشان به عنوان نماینده سیاسی کشور متبوع خود ندارد و مخالف مفاد کنوانسیون ۱۹۶۱ روابط دیپلماتیک وین است و دولت انگلیس باید در این خصوص توضیح دهد.
جانسون در روزهای گذشته، در پی به شهادت رسیدن سردار شهید "قاسم سلیمانی" توسط ارتش آمریکا بر لزوم کاهش تنش ها و خویشتن‌داری از سوی تمام طرف ها تأکید کرده است.
به گفته مطبوعات انگلیس، این تحولات، آزمونی سخت برای سیاست خارجی "بوریس جانسون" نخست وزیر انگلیس در آستانه خروج این کشور از اتحادیه اروپا به‌شمار می‌رود.