ارتقای منافع ملی و دیپلماسی از جمله ابزارها و هدف‌های اجرای سیاست خارجه کشورها به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر و بیانگر فرآیند و سازوکار مذاکراتی در حوزه‌ای است که در آن احتمال مناقشه وجود دارد. در این میان کشور هند نیز همواره از این سیاست برای تنش زدایی و همگرایی بین‌المللی استفاده کرده و به عنوان کشوری شناخته می‌شود که به صورت مکرر از سازوکار حل و فصل اختلافات استفاده می‌کند. از همین رو مقامات این کشور در ژانویه ۲۰۱۶ میلادی تصمیم گرفتند تا اجلاسی را با نام رایسینا و با هدف بررسی موضوعات مهم سیاسی در جهان تشکیل دهند و از کشورهای مختلف دعوت کنند تا در این اجلاس گردهم آیند و درباره مشکلات و مباحث مهم جهان بحث و تبادل نظر کنند.
تاریخچه اجلاس رایسینا
رایسینا برگرفته از تپه راسینا در منطقه مرکزی دهلی نو است که کاخ ریاست جمهوری و کل نهادهای دولتی این کشور در آنجا مستقر هستند. اجلاس یا گفت وگوی رایسینا از ۲۰۱۶ میلادی با همکاری اندیشکده شناخته شده این کشور به نام بنیاد تحقیقاتی هند با نام آبزرور(ORF) و وزارت امور خارجه هند تا کنون برگزار شده است. بنیاد تحقیقاتی آبزرور یک مرکز مطالعاتی مستقل است که در ۱۹۹۰ میلادی برای تبادل نظر میان سیاست‌گذاران، اقتصاددانان و تبیین دستور کار اصلاحات اقتصادی در هند تشکیل شد. پژوهشگران افزون بر فعالیت علمی- پژوهشی مشارکت بسیار زیادی در بهبود سیاست های دولت و تصمیم گیری های اقتصادی و راهبردی کشور هند دارند. در واقع این بنیاد در زمینه های روابط بین الملل، مطالعه جوامع مسلمان، امور امنیتی، سیاست و حکومت، مدیریت منابع و اقتصاد و توسعه به فعالیت می پردازد. ساختن هند به عنوان یک کشور قوی و مرفه در سطح جهان اعلام از مهم ترین خط مشی‌های تاثیر گذار این بنیاد برشمرده شده است. حالا چندسالی می شود که این بنیاد پژوهشی در راستای اهداف خود با همکاری وزارت امور خارجه تصمیم دارد با گردهم آوردن کشورهای جهان در قالب اجلاسی به نام رایسینا افزون بر اینکه کشورش را به یکی از قدرت های بزرگ اقتصادی تبدیل کند، موضوعات چالش برانگیز میان کشورهای جهان را نیز حل کند زیرا به این مهم اعتقاد دارد که تبادل نظر و گفت وگو نقش بسزایی در تغییر کیفی زندگی بشر ایفا خواهد کرد.
رایسینا، کنفرانسی چندجانبه
اجلاس رایسینا یک کنفرانس چند جانبه است که به مهم‌ترین موضوعات سیاسی پیش روی جامعه جهانی می پردازد. در واقع این کنفرانس با حضور مقامات و رهبران جهانی در زمینه های سیاسی، تجارت، رسانه و جامعه مدنی همه ساله در کشور هند برگزار می شود تا درباره طیف گسترده‌ای از موضوعات مربوط به سیاست بین المللی بحث و تبادل نظر کنند. به گفته حاضران، در نشست امسال بیشترین حضور وزرای امور خارجه، مقام‌های بلندپایه، همچنین مدیران بزرگ بخش خصوصی، اعضای رسانه‌ها و دانشگاهیان دیده می شود. به طوری که بیش از ۲هزار شرکت کننده و براساس اخبار منتشر شده ۷۰۰ هیأت از ۱۰۰ کشور خارجی شامل شخصیت‌های سیاسی، اقتصادی، علمی و فرهنگی جهان میهمانان این دوره هستند. عنوانی که امسال برای این گفت وگو جهانی در نظر گرفته اند «پیمایش قرن آلفا» نام دارد که بر مبنای بحثی چندجانبه و میان بخشی تنظیم شده‌است تا دستیابی به صلح، آشتی و همکاری بین‌المللی برای تمام جهانیان فراهم شود.
رایسینا ۲۰۲۰
در اجلاس امسال اسکات موریسون نخست وزیر استرالیا به عنوان سخنگوی اصلی به سخنرانی می پردازد. شاید به وضوح بتوان گفت یکی از دستاوردهای سفر وزیر خارجه به هند رایزنی با همسایگان و سایر کشورها و ناکام گذاشتن کشورهای غربی در رسیدن به اهدافشان باشد.آمریکایی‌ها همواره سعی می‌کنند ایران را در انزوا نگه دارند و اعلام کنند که ایران دور خود را دیوار کشیده و با هیچ کشوری ارتباط ندارد، در صورتیکه ایران در برقراری ارتباط با دیگر کشورها همواره پیش قدم بوده و در تمامی صحنه های بین المللی حضوری مستمر داشته است. حال باید گفت با توجه به اینکه حضور محمدجواد ظریف در اجلاس رایسینا از قبل تعیین شده بود می توان امید داشت تا زمینه های نزدیکی بیشتر میان دو کشور در خصوص روابط اقتصادی، وضعیت آمریکا، چگونگی نقض تحریم‌ها و دور زدن آنها به وجود آید. در واقع این اجلاس و دیگر اجلاس‌های بین المللی می‌تواند ایران را بیش از پیش در روابط بین الملل مطرح کند. در این راستا محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در این اجلاس در زمینه های مختلف سخنرانی کرد. محور اصلی سخنان او به ترور سردار سلیمانی به وسیله آمریکا و افزایش تنش‌ها در منطقه بازتاب و نتیجه جهل و استکبار آمریکا اختصاص داشت. ظریف این تحولات را ناراحت کننده دانست و گفت: در وهله اول، آمریکا همه امور را از چشم‌انداز خود و نه از چشم‌انداز مردم این منطقه می‌بیند. وقتی آنها با نقض حاکمیت عراق، یک فرمانده قابل احترام را در این کشور ترور کردند، گمان می‌کردند مردم در خیابان‌های تهران و عراق خواهند رقصید. این نمایانگر دو مطلب است که بسیار خطرناک است و وقتی این دو چیز با هم ترکیب شوند، بسیار خطرناک‌تر می‌شود: جهل و استکبار. او در ادامه سپهبد سلیمانی را تنها نیروی موثر در مبارزه علیه داعش دانست و اظهار داشت: سپهبد سلیمانی تنها نیروی موثر در مبارزه علیه داعش بود، از ترور او جز ترامپ و داعش کسی خوشحال نشد بطوریکه فقط در ۴۳۰ نقطه هند برای او عزاداری کردند و یادش را گرامی داشتند. آمریکای سلیمانی را متهم به اغاز جنگ علیه آمریکا کرده است در حالی که سردار شهید سلیمانی برای آرام کردن مردم عراق پس از کشته شدن ۲۵ عضو پارلمان و نیروی نظامی عراق به این کشور سفر کرده بود.
او همچنین در خصوص تعهد نکردن اروپایی ها در قبال برجام هم سخنانی را ایراد کرد و گفت: ما توافق برجام را داشتیم. برجام حاصل مذاکره کری، ظریف نبود؛ تعهد دولت آمریکا بود، الان با ذوق زدگی صحبت از " توافق ترامپ" می کنند؟ چه توافقی!؟ توافقی که ۱۰ ماه هم طول نکشد!؟ یا به اندازه پرواز از کانادا تا آمریکا؟ کشور های اروپایی ملت های مستقلی هستند اما آنها به تعهدات خود عمل نکرده اند. پاراگراف ۱۲۳ برجام درباره تعهدات اروپایی‌هاست. اتحادیه اروپا بزرگترین اقتصاد را دارد پس چرا از کشور قلدر آمریکا می‌ترسد و ادامه داد اقتصاد ما بدون اینکه ایران تقصیری داشته باشد در ۲ سال گذشته دچار خسارت شده است.
رییس دستگاه امور خارجه در حاشیه این اجلاس با حمدالله محب مشاور امنیت ملی افغانستان دیدار و گفت وگو کرد. تحولات منطقه ای به‌ویژه پس از ترور سپهبد شهید سلیمانی و آخرین شرایط سیاسی و گفت وگوهای صلح در افغانستان، محور اصلی گفت وگو و تبادل نظر در این دیدار بود.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه از دیگر سخنرانان کنفرانس بین‌المللی رایسینا بود. او در سخنانی گفت: کشورهای حوزه خلیج فارس باید به فکر ایجاد مکانیسم های امنیتی مشترک، اعتماد سازی و دعوت یکدیگر برای شرکت در رزمایش های مشترک باشند. او در بخش دیگری از سخنانش ترور سردار سلیمانی توسط آمریکا را غیر قانونی دانست.
در این اجلاس افرادی همچون اس جایشانکار وزیر امور خارجه هند به عنوان میزبان سخنرانی کردند. مراکش، مالدیو، بوتان، آفریقای جنوبی، جمهوری چک، دانمارک، استونی و ازبکستان از جمله کشورهای شرکت کننده در این اجلاس هستند.