وزیران سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه عضو برجام دیروز(سه‌شنبه ۲۴ دی)، بیانیه‌ای با عنوان فعال کردن مکانیسم حل اختلاف در این توافق بین‌المللی، صادر کردند. آنها در عین حال گفتند که به کارزار آمریکا برای اعمال فشار حداکثری بر ایران ملحق نمی‌شوند.
در همین رابطه بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلیس نیز گفته، اگر در آینده بتوانیم در زمینه توافقی بهتر که از حمایت آمریکا برخوردار باشد، به توافق برسیم در آن صورت این همان چیزی است که در جهت آن اقدام می‌کنیم. وی در عین حال خاطرنشان کرده که بهتر است «توافق با ترامپ» جایگزین برجام شود
حسن روحانی رئیس جمهوری امروز(چهارشنبه ۲۵ دی) در جلسه هیات دولت خطاب به اروپا گفت: اگر شما قدم اشتباهی بردارید ضرر خواهید کرد. راه درست را انتخاب کنید. راه درست هم این است که به برجام برگردید. نمی‌دانم نخست‌وزیر انگلیس چطور فکر می‌کند که می‌گوید برجام را کنار بگذاریم و طرح ترامپی را اجرا کنیم. ترامپ جز نقض عهد و زیرپا گذاشتن قانون و مقررات بین‌المللی کاری انجام نداده است.
روحانی در بخشی از سخنانش درباره شکست آمریکا در منطقه نیز گفت: امروز همه شما متوجه شده‌اید که اشتباه کرده‌اید. در برجام اشتباه کردید، در ترور شهید سلیمانی و در منطقه و عراق اشتباه کردید، در یمن و در تحریم نفت ایران اشتباه کردید؛ بیایید دست از اشتباه بردارید و برگردید. ما آماده‌ایم اگر شما برگردید و راهی را انتخاب کنید که به نفع ثبات و امنیت منطقه باشد؛ سرباز آمریکایی امروز در ناامنی است، فردا ممکن است سرباز اروپایی هم در ناامنی باشد.
فرانس پرس در بازتاب این اظهارات نوشت: رئیس جمهوری ایران گفت این یک پیشنهاد عجیب است و از ترامپ به دلیل نقض وعده‌هایش انتقاد کرد.
روحانی در سخنانی که از تلویزیون ایران پخش شد، گفت، واشنگتن به توافق هسته‌ای بازگردد و نمی‌دانم نخست‌وزیر انگلیس چگونه فکر می‌کند. او (جانسون) می‌گوید بیایید توافق هسته‌ای را کنار بگذاریم و طرح ترامپ را اجرا کنیم.
خبرگزاری فرانسه در ادامه نوشت: بوریس جانسون که ترامپ را یک معامله‌گر بزرگ توصیف کرده روز سه‌شنبه(۲۴ دی) از رئیس جمهوری آمریکا خواست توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با قدرت‌های بزرگ را با طرح جدید خود برای تضمین دستیابی ایران به بمب اتمی جایگزین کند.
مقام‌های تهران می‌گویند خواستار حفظ توافق هستند اما اگر هیچ کدام از وعده‌های داده شده به موجب توافق هسته‌ای تحقق نیابد، نمی‌توانند تا زمان محدودی آن را حفظ کند.
«ایران به تدریج گام‌هایی را برای کاهش تعهدات در قبال توافق هسته‌ای برداشته است که در نهایت بریتانیا، فرانسه و آلمان را وادار کرد این کشور را به نقض تعهداتش متهم کنند.»
به نوشته این رسانه، روحانی از قدرت‌های اروپایی به دلیل عمل نکردن به وعده‌هایشان برای حفظ اقتصاد ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا انتقاد کرد.
رئیس جمهوری ایران با تکرار موضع قبلی ایران گفت صلح تا زمانی که نیروهای آمریکایی از منطقه خارج نشده‌اند، در خاورمیانه برقرار نمی‌شود.
فرانس پرس افزود: روحانی به انتخابات سراسری در ایران در اسفند (فوریه) اشاره کرد و گفت، مردم ایران به دنبال تنوع هستند. او از مقام‌های مسئول انتخابات در ایران خواست از رد بی‌دلیل صلاحیت نامزدهای انتخاباتی خودداری کنند.
یورونیوز نیز در گزارش جمع‌بندی از خبرگزاری آسوشیتدپرس و رویترز، نوشت: ایران به سربازان اروپایی در خاورمیانه هشدار داد و گفت آنها ممکن است در معرض خطر باشند. این هشدار بعد از آن مطرح شد که بریتانیا، فرانسه و آلمان سازوکار حل اختلافات در توافق هسته‌ای را فعال کردند.
این رسانه افزود: این نخستین‌بار است که روحانی اروپا را در بحبوحه تنش در روابط ایران با آمریکا که به طور یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج شد، تهدید می‌کند.
روسیه اقدام جدید اروپا در فعال‌سازی مکانیسم حل اختلافات را محکوم کرده و گفته این تصمیم خطر برانگیختن تنش تازه را دارد.
تارنمای روزنامه بیزنس اینسایدر نیز با این تیتر سخنان روحانی را بازتاب داد: به دنبال خواسته نخست‌وزیر انگلیس درباره توافق هسته‌ای پیشنهادی ترامپ، رئیس جمهوری ایران می‌گوید نمی‌داند بوریس جانسون به چه فکر می‌کند.
این رسانه با یادآوری انتقاد روحانی از موضع جدید جانسون نوشت: دولت انگلیس از برجام در شکل کنونی آن حمایت می‌کند مگر اینکه گزینه جایگزینی وجود داشته باشد. یک منبع دولتی تاکید کرد که توافق کنونی تنها توافق موجود است.
شبکه سی‌ان‌بی‌سی نیز مدعی شد، روحانی در لفافه نیروهای آمریکایی و اتحادیه اروپا را تهدید کرد.
این رسانه افزود: روحانی «اتحادیه اروپا را به دلیل عمل نکردن به وعده‌هایش» تحت توافق هسته‌ای و آمریکا را به دلیل ایجاد ناامنی در خاورمیانه مورد انتقاد قرار داد.
در این گزارش آمده است: روحانی پیشنهاد جانسون درباره اینکه ترامپ باید توافق هسته‌ای جدیدی را پیشنهاد دهد مسخره کرد و آن را عجیب خواند زیرا رئیس جمهوری آمریکا همواره بدقولی کرده است.
به گزارش ایرنا، ایران به دنبال خروج یکجانبه و برخلاف مقررات بین المللی آمریکا از برجام، تلاش کرد توافق هسته‌ای را به شرط عمل دیگر طرف‌های این توافق به تعهداتشان حفظ کند اما با گذشت نزدیک به دو سال و ناتوانی طرف‌های اروپایی به تعهدات برجامی، با هدف حفظ بهره‌مندی اقتصادی ایران، گام‌های کاهش تعهدات خود را در بازه زمانی ۶۰ روزه آغاز کرد.
براین اساس ایران ۱۵ دی‌ماه با صدور بیانیه‌ای، گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.
بر اساس این بیانیه، در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از منافع برجام، جمهوری اسلامی ایران آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است.
۲۰۲۳