۱۴۰ واحد صنعتی به جمع صنایع همدان اضافه می شود؛ خبری که بسیاری را خوشحال کرد اما برق، نگذاشت این خوشحالی به درازا بکشد. برق! زیرساختی که برای استقرار صنایع جدید و یا توسعه واحدهای قدیمی لازم است و نبودش چشم انداز توسعه صنعتی این منطقه را زیر سوال می برد.
اظهارات اخیر معاون اقتصادی استاندار همدان نه تنها مهر تاییدی بر زیر سوال رفتن توسعه صنعتی این خطه بود، بلکه کل فرایند استقرار صنایع جدید را در هاله ای از ابهام قرار داد.
ظاهر پورمجاهد از موضوعی صحبت می کند که در چارچوب توان و ظرفیت شهرک های صنعتی نمی گنجد؛ صحبت سر آینده نگری است؛ کلیدواژه ای که سال ها پیش باید وارد ساختار این مناطق می شد، نه اینکه آن را موکول به زمانی مثل امروز کنند؛ حالا که وقت بسیار تنگ است.
حالا که صنایع بزرگ و تازه نفسی برای اضافه شدن به چرخه اقتصادی همدان مجوز گرفته، ساخت و ساز کرده و تجهیزاتشان آماده نصب است، اما برق فعلی قدرت فشرن کلید تولید را ندارد.
این دغدغه جدید، صنعتگران، سرمایه گذاران، تیم اقتصادی دولت در همدان و مدیرعامل شرکت برق منطقه ای باختر را چندی پیش دور یک میز نشاند تا از نبود امکانسنجی درست در طرح چشم انداز توسعه شهرک های صنعتی بگویند و گلایه ها کنند.
آینده‌نگری لازمه طرح توسعه
به گفته پور مجاهد شهرک های صنعتی جوکار، رزن، اسدآباد و بهاران بیشترین متقاضی صنایع جدید و توسعه خط تولید قدیمی را دارند و به همین میزان مشکلاتشان بیش از بقیه است.
او می گوید: بیشتر این صنایع با کمک تسهیلات بانکی ماشین آلات خود را در شرایط تحریم از خارج کشور خریداری کرده و اگر نتوانند سرموقع به مرحله تولید و فروش محصول برسند، با چالش های اساسی مواجه می شوند که قابل جبران هم نیست.
معاون اقتصادی استاندار با همین چند جمله عمق ماجرا را برای همگان روشن می کند و خواستار پیشنهاد راهکارهایی می شود که با شرایط کمبود منابع مالی دولت و مضیقه زمان همخوانی و سازگاری داشته باشد.
پورمجاهد با تاکید بر شفاف سازی میزان نیاز شهرک های استان به انرژی برق برای آینده می گوید: این آینده نگری باید سالیان قبل انجام می شد، اما از آن غفلت شده و صنعتگران باید چوب این غفلت را بخورند.
علیرضا زارعی یکی از صنعتگران قدیمی همدان نیز با اشاره به مشکلات طرح توسعه صنایع در همدان، فلسفه راه اندازی شهرک های صنعتی را یکبار مرور می کند و با تکیه بر ۴۵ سال تجربه در امر تولید می گوید: تولیدکننده نباید غم آب و برق و گاز داشته باشد؛ صنعتگران به شهرک های صنعتی میآیند تا دولت همه احتیاجاتشان را ارزان به موقع فراهم کند نه اینکه خود به دنبال تامین برق تمام ارگان ها و نهادهای استان و کشور را طی کرده و دست خالی برگردد.
تولیدکننده نباید غم آب و برق و گاز داشته باشد؛ صنعتگران به شهرک های صنعتی می آیند تا دولت همه زیرساخت ها را ارزان و به موقع فراهم کند، نه اینکه خود به دنبال تامین برق تمام ارگان ها و نهادهای استان و کشور را طی کرده و دست خالی برگردد. به گفته این پیر صنعت، تولیدکنندگان کوهی از مشکلات بانکی، کمبود نقدینگی، بازار و مواد اولیه را بر دوش می کشد و سزاوار نیست این بار را سنگین تر کنید.
برق باختر ناجی صنایع همدان
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی همدان تامین برق مورد نیاز صنایع را یکی از اصلی‌ترین وظایف خود برای استقرار صنایع و مدیریت تامین امکانات زیربنایی در شهرک‌های صنعتی درحال بهره‌برداری می داند.
محمدرضا بادامی می گوید: هرچند تامین امکانات اولیه از جمله آب، برق، گاز و تلفن پیش از احداث شهرک‌های صنعتی در دو طرح امکانسنجی و توجیه‌پذیری ایجاد شهرک‌ها لحاظ شده است اما با اضافه شدن صنایع بزرگ نیازمندی های شهرک ها نیز رشد کرده و نیاز به تقویت دارند.
او کمبودها و نیازهای شهرک ها را یک به یک می شمارد و سرجمع می گوید که جیب ما از اعتبار خالی است و حتی از ۲۸ میایارد تومان اعتباری که برای کمک به زیرساخت های مناطق محروم پیش بینی شده تاکنون ریالی تخصیص نیافته و از منابع داخلی استان باید برق مورد نیاز تامین شود.
محدودیت‌های بودجه؛ چالش جدید
اما معاون هماهنگی برنامه بودجه سازمان مدیریت و برنامه ریزی همدان آب پاکی را روی دست همه می ریزد تا دور اعتبارات استانی را خط بکشند.
سید مهدی وفایی با استناد به آمار و ارقام بودجه استان که همه را از بَر دارد، می گوید: ۸۵ میلیارد تومان اعتبار استانی داریم که پیش تر بین دستگاه های اجرایی تقسیم شده و حتی کفاف هم نداده است.
به گفته او حتی از دیگر ردیف های بودجه مانند اعتبارات توازن هم نمی توان برای برق تامین بودجه کمک کرد، زیرا در اعلام شاخص های مورد نیاز به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور کوتاهی شده و در نتیجه زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت از اعتبارات متوازن بی بهره مانده است؛ وزارتخانه های جهاد کشاورزی و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز جزو محرومان ار اعتبارات متوازن هستند.
در اعلام شاخص های مورد نیاز به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور کوتاهی شده و در نتیجه زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت از اعتبارات متوازن بی بهره مانده است؛ وزارتخانه های جهادکشاورزی و میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری نیز جزو محرومان ار اعتبارات متوازن هستند.
وفایی می گوید: از محل اعتبار نفت هم نمی تواند برای برقدار کردن صنایع کمکی انجام بدهد زیرا این ردیف بودجه کشور براساس نرخ بیکاری تخصیص می یابد و تنها شهرستان نهاوند زیر حد مجاز اشتغال است و می تواند از این اعتبار برخوردار شود.
طبق آمارهای منتشر شده همدان در ۲ سال گذشته پایین ترین نرخ بیکاری را در کشور داشته و از اعتبارات نفت محروم است.
برق، دست تمنای همدان را گرفت
در همین ارتباط اما مدیرعامل شرکت برق منطقه ای باختر با تأکید بر اینکه پیش از ساخت واحدهای جدید باید شهرک ها و نواحی صنعتی توان سنجی شوند می گوید: اضافه شدن سرمایه گذاری های جدید به شهرک هایی با زیرساخت ضعیف، یعنی بحران و رفع آن در کوتاه مدت میسر نیست.
فرهاد شبیهی برنامه ریزی وآینده نگری دقیق و همه جانبه در توسعه صنعتی را عاملی مهم برای رشد اقتصادی می داند به ویژه برای همدان که بهره کمتری از صنعت برده و در قیاس با اراک و لرستان مصرف برق صنعتی کمتری دارد.
اما با اینحال او دست تمنای مسوولان استان را به گرمی می فشارد و آمادگی شرکت منطقه ای برق باختر را برای احداث چند پست ثابت و سیار و انتقال خطوط برق در شهرک های نیازمند اعلام می کند.
او با یک حساب سرانگشتی برآورد می کند، برق رسانی به مناطق یاد شده یک هزار میلیارد تومان هزینه دارد و در خوشبینانه ترین حالت عملیات اجرایی آن ۲ سال طول می کشد؛ اما قول می دهد کمتر از یکسال برق مورد نیاز این استان را فراهم کند به شرطی که بخشی از اعتبار یاد شده را سرمایه گذاران و قسمتی را هم مسوولان استان تقبل کنند.
وعده هایی که سوخت و سوز ندارد
با وعده هایی که داده شد دیر یا زود چراغ تولید در شهرک های صنعتی روشن می شود و سوخت و سوز هم ندارد؛ اما برای علاقه مند کردن مسوولان و دست اندرکاران به مقوله آینده پژوهی و آینده نگری باید چاره ای اساسی اندیشید.
شاید بهتر است که اگر علاقه ای به این مقوله نداریم، کار را به کاردان سپرده و طرح مدیریت و آینده‌نگری مصرف برق در شهرک‌های صنعتی را به مراکز علمی و دانشگاهی بسپاریم؛ طرحی که نمونه اش در نقاط دیگر کشور به خوبی اجرا می شود.
گزارش از: زهرا زارعی