جلسه کارگروه آلودگی هوای شهرستان اهواز، شامگاه شنبه در سومین روز از «هفته هوای پاک» با حضور صنایع آلاینده این شهرستان، در سالن جلسات استانداری برگزار شد.
در این نشست آمارهای ارائه شده از تحقق تعهدات شرکت‌های نفتی و بهبود وضعیت آلایندگی آنها در اهواز، با واکنش مسئولان و کارشناسان محیط زیست و اساتید دانشگاه روبه رو شد.
طبق طرح جامع آلودگی هوای اهواز مهمترین عامل آلودگی هوای این کلانشهر صنایع به ویژه صنایع نفتی است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خوزستان در این نشست با اشاره به مغایرت آمارهای ارائه شده درباره تعهدات شرکت‌های نفتی در زمینه کاهش آلودگی هوا، خواستار شفاف‌سازی دبیرخانه کارگروه مقابله با آلودگی هوای استان در این باره شد.
فاضل عبیات با اشاره به اختلاف موجود در گزارش‌هایی که از عوامل آلودگی هوای اهواز ارائه شد، افزود: در حال حاضر درباره میزان سوزاندن گازهای همراه نفت (فلرینگ)، بنزین یورو۴، اقدامات فولاد، شرکت کربن بلک و تنگی نفس‌های پاییزه در اهواز اختلاف نظر داریم که باید این آمارها روشن شود.
وی اضافه کرد: آلودگی هوا مساله مهم و حساسیت برانگیزی است و انتظار داشتیم این نشست در فضای چالشی‌تری برگزار شود، زیرا چالش‌ها باعث برانگیختن اهتمام نسبت به آن مساله می شود و هفته هوای پاک نیز برای برانگیختن حساسیت و تذکر مسئولیت‌های اجتماعی در راستای حفاظت از محیط زیست است.
عبیات با اشاره به پرسش‌ها و مطالبات شهروندان و دانش آموزان نسبت به آلودگی هوا، اظهار داشت: در این نشست هر کدام از دستگاه‌ها عملکرد مثبت خود را ارائه کردند اما سوال این است که اگر این اقدامات صورت گرفته چرا وضع شهر اهواز این است؟
وی با اشاره به لزوم دخالت کارشناسان و ارگان‌های مربوطه برای شفاف‌سازی آمارها افزود: گزارش‌هایی که ما و اداره کل محیط زیست از بنزین و نفت داریم، با آنچه در این نشست ارائه شد، متفاوت است که این اختلاف باید در بازدیدهای میدانی حل شود.
عبیات آلودگی‌های شرکت فولاد خوزستان را یادآور شد و اضافه کرد: بازدیدی که از یکی از روستاهای اطراف این شرکت داشتیم، اگر چه این روستا توسط شرکت فولاد تملک شده اما نشان می‌دهد که فولاد به مسئولیت‌های اجتماعی خود عمل نکرده و اهالی این روستا از بیماری های پوستی رنج می‌برند.
وی با تاکید بر راستی آزمایی گزارش‌های مسئولان نفت و فولاد در این نشست گفت: باید مشخص شود اقداماتی که مسئولان امروز ارائه کردند در واقعیت به چه صورت اجرا شده است.
آمارسازی؛ از گاز ترش تا بنزین یورو۴
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز در این نشست گزارش جلوگیری از انتشار گازهای همراه نفت را رد کرد و گفت: مدیران شرکت نفت در این نشست وضعیت خوبی را ترسیم کردند که خوشحال کننده است اما در پاره‌ای از موارد از جمله خروج مشعل آبی (گاز ترش) در طرح آماک که بسیار سمی و خطرناک است، آن را قبول نداریم.
محمدجواد اشرفی کاهش آلودگی‌های نفتی را مطالبه همه مردم خوزستان عنوان کرد و افزود: همه مشکلات تاسیسات نفتی را نباید به تحریم‌ها نسبت دهیم، زیرا تحریم‌ها در سه سال گذشته اعمال شده، در حالی که این شرکت‌ها پیش از این نیز اقدامی برای کاهش آلودگی انجام نداده اند.
وی تصریح کرد: درخواست مردم خوزستان این است که شرکت‌های نفتی به تناسب درآمدهای خود برای کاهش آلودگی‌های زیست محیطی نیز هزینه کنند، زیرا ساکنان این استان بیش از همه تحت تاثیر این آلودگی‌ها هستند.
دبیر کارگروه مقابله با آلودگی هوای خوزستان همچنین گزارش ارائه شده از سوی شرکت پخش فرآورده‌های نفتی از بنزین یورو۴ را رد کرد و گفت: آمارهایی که کارشناسان این اداره کل تهیه کرده‌اند خلاف این گزارش است، محیط زیست چهار شاخص را در بنزین توزیع شده اندازه گیری کرده که همه این شاخص‌ها بالاتر از استاندارد است.
وی افزود: میزان گوگرد در بنزین یورو۴ توزیعی در جایگاه‌های سوخت در حدود سه تا چهار برابر استاندارد است و در مورد گازوییل نیز وضع به همین صورت است.
اشرفی به آلودگی شرکت کربن نیز اشاره کرد و گفت: این شرکت در مرکز شهر اهواز قرار دارد و مردم اعتراض زیادی نسبت به آلودگی‌های آن اعلام می‌کنند، این شرکت قرار بود به منطقه آزاد اروند منتقل شود اما هنوز اقدامی صورت نگرفته است.
وی در ادامه با اشاره به کاهش روزهای گرد و غباری در سال جاری، افزود: طرح‌های مهار کانون های گرد و غبار، باید به صورت مستمر اجرا شود زیرا خطر آلودگی هوا همیشه خوزستان را تهدید
می کند.
اشرفی اضافه کرد: شاخص اندازه‌گیری ذرات ریز با اندازه ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) نیز از ابتدای امسال تاکنون نشان می‌دهد که امسال ۱۳ روز هوای پاک، ۱۳۹ روز قابل قبول (سالم)، ۱۲۲ روز هوا ناسالم برای گروه های حساس، ۲۱ روز ناسالم و یک روز خطرناک رخ داده است.
وی ادامه داد: بر اساس شاخص اندازه گیری ذرات معلق در هوا با اندازه ۱۰ میکرون (PN۱۰) که شاخص اندازه‌گیری گرد و غبار است، در ۱۰ ماهه امسال، ۱۰ روز هوای پاک، ۲۵۶ روز قابل قبول (سالم)، ۳۳ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و پنج روز ناسالم را شاهد بوده است.
اشرفی پرسش های شهروندان درباره تعطیلی مدارس و ادارات در شرایط آلودگی هوا را یادآور شد و گفت: بر اساس قانون هوای پاک، هواشناسی باید ۹۶ ساعت قبل شرایط پایداری هوا و وارونگی دما را به وزارت بهداشت (دانشگاه علوم پزشکی اهواز) اعلام کند و این دانشگاه نیز حداکثر ۱۲ ساعت بعد، شرایط اضطرار را اعلام کند، بنابراین برای اعلام تعطیلی باید دستگاه‌های متولی به تکلیف خود عمل کنند.
انتشار روزانه ۱۵ میلیون فوت مکعب گاز ترش
رییس اداره نظارت و پایش حفاظت محیط زیست خوزستان همچنین در این نشست با اشاره به سوزاندن ۱۵ میلیون فوت مکعب در روز گاز ترش در منطقه کریت کمپ در شرق اهواز، خواستار کاهش انتشار این گاز سمی شد.
سیروس کریمی افزود: با سوختن این میزان گاز ترش، روزانه ۹ میلیون تن گاز دی اکسید کربن (CO۲) و سه میلیون تن گاز سولفید هیدروژن (H۲S) خواهیم داشت که هر روز فضای شهر اهواز را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
وی اضافه کرد: طرح آماک از سال ۱۳۷۹ آغاز شده و فاز دوم آن که شامل فاز زیست محیطی و انتقال گاز سمی است، چند سال است که اجرا نمی‌شود.
به گفته وی دستگاه‌های فرآورش نفت متناسب با ظرفیت تولید نفت نیست و قابلیت مدیریت را ندارد، تعداد آنها کم و برخی نیز کار نمی‌کند.
کریمی با اشاره به مغایرت آمارهای شرکت پخش فرآورده‌های نفتی از توزیع بنزین یورو۴، اظهار داشت: نمونه گیری از بنزین جایگاه‌ها به صورت دوره‌ای و در سه فصل انجام می‌شود که همه آمارها حکایت از آلایندگی مستمر است و میزان گوگرد بنزین نیز در یک سال گذشته همیشه بالا و در حدود سه برابر استاندارد بوده است.
۸۲ مشعل نفت در شهرستان اهواز
رییس اداره محیط زیست انسانی حفاظت محیط زیست خوزستان نیز در ادامه این نشست، آمارهای مدیران شرکت‌های نفتی از میزان انتشار گازهای همراه نفت را رد کرد و گفت: عدم شفافیت حجم سوزاندن گازهای همراه نفت (فلرینگ) یکی از چالش‌های بررسی و اندازه گیری این گازهاست.
بامشاد شناور افزود: مشاهدات میدانی کارشناسان این اداره کل و آمارهای محاسبه شده (که از گزارش شرکت‌های نفتی استخراج شده)، با ارقامی که مدیران اعلام کرده‌اند همخوانی ندارد و میزان گازسوزی بسیار بیش از آمار اعلام شده در این جلسه است.
وی اضافه کرد: ۱۵ مشعل (فلر) در نزدیکی محدوده شهر اهواز، ۲۹ مشعل در حریم شهر اهواز و ۸۲ مشعل در محدوده شهرستان اهواز وجود دارد که ۶۵ مشعل مربوط به شرکت نفت و گاز کارون و ۲۲ مشعل مربوط به شرکت نفت و گاز مارون است.
شناور پیشنهاد کرد: اعلام میزان گازسوزی به صورت دوره ای به اداره محیط زیست یکی از مصوبات این کارگروه باشد.
سرب در بنزین اهواز
رییس اندیشکده سلامت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز در این نشست گفت: آزمایش‌ها وجود سرب بیش از استاندارد را در بنزین یورو۴ و سوپر نشان می‌دهد.
غلامرضا گودرزی با انتقاد از عدم تحقق طرح‌های وزارت نفت در کاهش آلودگی هوا افزود: فاز دوم طرح آماک که قرار بود از سوزاندن گازها جلوگیری کند محقق نشده است.
وی با اشاره به بررسی آلودگی هوای اهواز گفت: میزان این آلایندگی بسیار آزاردهنده است و کاهش آن مطالبه محیط زیست و دانشگاه علوم پزشکی به عنوان متولیان سلامت شهروندان است.
۰.۵ درصد گازسوزی شرکت نفت کارون
مدیرعامل شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون در ادامه این نشست با اشاره به اقدامات این شرکت، گفت: در حال حاضر ۲ میلیون تا سه میلیون فوت مکعب معادل ۰.۵ درصد از گازهای همراه نفت در اطراف اهواز در مشعل‌ها سوزانده می‌شود.
غلامرضا مفیدی افزود: حدود ۶۵۰ میلیون تا ۷۰۰ میلیون فوت مکعب گاز در شرکت کارون تولید می‌شود که ۶۰ میلیون تا ۷۰ میلیون فوت مکعب گازسوزی در شرایط پیک و تولید حداکثری اتفاق می‌افتد.
وی اضافه کرد: با توجه به شرایط تحریم در حال حاضر ۴۵ درصد تولید نفت در شرکت کارون کاهش یافته که میزان گازسوزی نیز به تبع آن نزدیک به صفر رسیده است.
مفیدی خاطرنشان کرد: با کاهش تکلیفی تولید نفت، در صورتی که اختلال خاصی رخ ندهد (از قبیل قطع برق و یا تعمیر ماشین آلات) می‌توانیم مدیریت را به همین شکل ادامه دهیم.
وی با اشاره به استقرار ۷۰ درصد تاسیسات این شرکت در اطراف کلانشهر اهواز گفت: این شرکت به نسبت تولید خود کمترین گازسوزی را دارد.
مفیدی افزود: طرح‌هایی برای کاهش آلودگی هوا در این شرکت اجرا شده، با راه اندازی کارخانه NGL میزان جمع آوری گازهای همراه نفت به ۴۰ درصد و با اجرای طرح آماک به ۸۵ درصد رسیده است، اجرای فاز دوم آماک جمع آوری این گازها را به ۹۰ درصد رساند و اخیرا با طرح‌های تکمیلی و بهره برداری از طرح بهسوزی مشعل ها به ۹۲ درصد افزایش یافته است که عمده گازسوزی مربوط به میدان منصوری در خارج از اهواز است.
وی با اشاره به اقدامات سه سال گذشته این شرکت در راستای کاهش آلودگی هوا، گفت: پنج طرح مهم به ارزش ۷۰ میلیارد ریال در اهواز اجرا شده، ۵۳ مشعل فرعی و اضطراری در این شرکت وجود دارد که مطالعات آنها در سال ۹۶ انجام و قرار است برای تعویض به پتروشیمی مارون به عنوان سرمایه گذار واگذار شوند.
مفیدی با بیان اینکه با اجرای طرح بهسوزی برخی مشعل‌ها در مجموع ۲۰ میلیون فوت مکعب از گازسوزی‌ها کاهش یافته افزود: با ساخت دستگاه‌های فراورش نفت (MOT و MOS) در حال حاضر هیچگونه نفت سوزی در تاسیسات این شرکت انجام نمی‌شود.
وی اظهار داشت: این شرکت ۳۵۰ میلیارد ریال به عنوان عوارض آلایندگی در ۲ تا سه سال اخیر پرداخته و ۴۷۰ میلیارد ریال نیز بعد از مسدود کردن حساب های این شرکت برداشت شده که امیدواریم این مبلغ به استان بازگردد و مساله از طریق معاون اول رییس جمهوری در حال پیگیری است.
مفیدی درباره طرح آماک نیز گفت: این طرح برای جمع آوری ۱۶۰ میلیون فوت مکعب گاز ترش و ۱۸ هزار تن مواد آلاینده اجرا شده که اکنون هفت ایستگاه، پالایشگاه شیرین سازی و خطوط انتقال ساخته و فاز دوم آن در سال ۹۶ با حضور رییس جمهوری افتتاح شده است.
وی تصریح کرد: فاز دوم پالایشگاه شیرین سازی به دلیل تحریم‌ها تکمیل نشده، البته به دلیل نبود خوراک برای این پالایشگاه، فعلا عدم راه اندازی تاثیری روی گازسوزی ندارد.
مفیدی اظهار داشت: به رغم شرایط اقتصادی و کاهش درآمدهای نفتی، بازسازی مشعل ها در برنامه است.
وی تصریح کرد: همکاران ما به صورت شبانه روزی در مجاورت مشعل‌های نفتی مشغول به کار هستند و اگر این تاسیسات آثار سوئی به این صورت داشتند باید این اثرات دیده می‌شد.
کاهش ۵۰ درصدی گازسوزی در شرکت مارون
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مارون نیز در این نشست گفت: در حال حاضر حجم انتشار گازهای همراه نفت در این شرکت، به نصف رسیده و در حدود ۳۵ میلیون فوت مکعب است.
حمید کاویان افزود: با امکانات بخش خصوصی، طرح‌هایی برای کاهش ۳۵ میلیون فوت مکعب گاز همراه نفت تا سال آینده در دستور کار است.
وی تاکید کرد: با راه اندازی دستگاه های فراورش نفت میزان نفت سوزی در این شرکت نیز به صفر رسیده و از نظر پساب‌های تولیدی نیز هیچگونه مشکلی وجود ندارد.
کاویان مغایرت آمارها را نپذیرفت و گفت: آمارها شفاف است و آمادگی داریم آمار و گزارش را اعلام کنیم، زیرا ارائه آمار اشتباه نفعی برای ما ندارد.
تامین روزانه یک میلیون لیتر بنزین یورو۴ برای اهواز
مدیرشرکت پخش فراورده های نفتی منطقه خوزستان (اهواز) در این نشست با تاکید بر اینکه همه جایگاه‌های سوخت در داخل شهر اهواز بنزین یورو۴ دریافت می کنند، گفت: روزانه یک میلیون لیتر بنزین یورو۴ برای جایگاه‌های سوخت شهرستان اهواز (به اضافه کارون و باوی) در پالایشگاه آبادان و با استانداردهای این پالایشگاه تولید می‌شود.
نعمت‌الله نجفی افزود: همه بنزین تولیدی این پالایشگاه در استان مصرف می‌شود و به خارج از استان نمی‌رود و در صورت غیراستاندارد بودن بنزین، بهتر است کارشناسان محیط زیست، بنزین نفتکش ها را بررسی کنند.
وی اضافه کرد: در برخی از روزها بنزین یورو۴ تولید نمی‌شود و با تامین این نوع بنزین مواجه می‌شویم که در این صورت بنزین یورو۴ تنها به جایگاه‌های پرفروش توزیع می شود و به سایر جایگاه‌ها بنزین معمولی داده می‌شود، زیرا اگر عرضه بنزین در جایگاه‌ها متوقف شود با تنش اجتماعی روبه رو می‌شویم.
نجفی مخلوط کردن بنزین یورو۴ و معمولی را در جایگاه ها رد کرد و اظهار داشت: با توجه به یکسان بودن قیمت، مخلوط کردن آنها نفعی ندارد، اما ممکن است مخلوط بنزین و نفت سفید به جای بنزین در جایگاه‌ها عرضه شود.
وی گفت: میزان بنزین یورو۴ در ۹ ماهه سال ۹۷ در شهرستان اهواز در حدود ۱۵۰ میلیون لیتر بوده که در مدت مشابه امسال به بیش از ۱۶۵ میلیون لیتر افزایش یافته است.
به گفته وی در آذر ماه پارسال ۳۸ درصد و در آذر ماه امسال ۴۲ درصد بنزین توزیعی در اهواز و کارون و باوی، بنزین یورو۴ بوده است.
نجفی اظهار داشت: تا سه ماهه نخست امسال همه بنزین یورو۴ اهواز از پالایشگاه اراک تامین می‌شد که در صورت مسدود شدن جاده با اختلال مواجه می‌شد اما با تمهیدات انجام شده و اضافه شدن سه مخزن در انبار نظامیه اکنون مشکل حل شده و به وسیله خط لوله، بنزین یورو۴ دریافت می‌کنیم.
وی با اشاره به اجرای طرح کهاب (کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخار بنزین) در استان نیز گفت: این طرح در سه بخش احداث در انبارهای نفت، جایگاه‌های عرضه سوخت و نفتکش ها باید اجرا شود.
نجفی با بیان اینکه مرحله نخست طرح کهاب در انبارها و جایگاه های سوخت اجرا شده، افزود: مرحله دوم این طرح به رغم تحریم ها قرار است تا ۲۴ اسفند امسال در انبار نظامیه نصب و راه اندازی شود و در نفتکش‌ها نیز تا نیمه اول سال آینده مقرر شده است تنها نفتکش‌های تجهیز شده مجاز به حمل بنزین شود.
وی اضافه کرد: ۳۹ جایگاه سوخت در منطقه تحت پوشش شرکت‌های زنجیره‌ای هستند که باید تا پایان سال ۹۹ مرحله دوم کهاب را اجرا کنند.
غبار فولاد بر سر اهواز
رییس بخش محیط زیست فولاد خوزستان نیز در ادامه مهمترین آلودگی این کارخانه را تولید غبار ناشی از سنگ آهن و سنگ آهک عنوان کرد که در شرایط گرمای هوای خوزستان تشدید می‌شود.
کریم سرخی افزود: از سال ۱۳۸۰ برنامه‌های زیست محیطی این شرکت آغاز شده و بیش از ۸۰ درصد این برنامه‌ها مربوط به طرح‌های کاهش غبار بوده است.
وی اضافه کرد: ۱۱ پروژه با اعتبار ۱۴ هزار میلیارد ریال آغاز شده و ۲۲ پروژه نیز با اعتبار ۲ هزار میلیارد ریال مصوب شده که تا سال ۱۴۰۰ به بهره برداری می‌رسد.
سرخی با اشاره به اینکه شرکت فولاد در سال ۱۳۵۲ راه اندازی شده، گفت: در طراحی اولیه این شرکت مسائل زیست محیطی مورد توجه قرار نگرفته و در سال‌های گذشته سعی شده به تناسب توسعه برخی طرح‌ها اجرا شود، اگر چه ادعایی درباره کنترل همه آلاینده ها و شرایط ایده آل نداریم.
وی افزود: این کارخانه در ابتدای ساخت با شهر اهواز فاصله زیادی داشته اما اکنون در نزدیکی شهر است و با مجتمع بنکداران تنها ۲۰۰ متر فاصله دارد.
بلاتکلیفی کربن در اهواز
مدیرعامل شرکت کربن ایران خواستار همکاری کارگروه مقابله با آلودگی هوا برای جانمایی و اولویت بخشی به ساخت شرکت جدید کربن شد.
شکور شمس با بیان اینکه این صنعت آلودگی اجتناب ناپذیری دارد، افزود: آلودگی‌های این صنعت را می‌پذیریم و انتقال آن جزو دغدغه‌های ماست اما برنامه خروج این شرکت تاکنون محقق نشده و سهامداران عمده (شستا) را تایید نکرده‌اند.
به گفته وی شهرک صنعتی شماره ۲ اهواز و منطقه آزاد اروند برای احداث کارخانه کربن جدید پیشنهاد شده بود که هیچکدام به مرحله اجرا نرسیده است.