نزدیک یک ماه از ورود ایران به گام پنجم کاهش تعهدات برجامی آن هم در چارچوب این توافق می‌گذرد، بحث احتمال استفاده از «مکانیزم ماشه» از طرف برخی مقامات اروپایی مطرح شده است. ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه اولین مقامی بود که چهارشنبه ۶ آذر ماه ایران را به آغاز ساز و کار موسوم به مکانیزم ماشه تهدید کرد و گفت این کشور به طور جدی کلید «مکانیزم ماشه» را که به از سر گیری تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران منجر خواهد شد، در دست بررسی دارد. در برجام دو بند ۳۶ و ۳۷ به ساز و کار حل و فصل اختلافات اختصاص یافته است. در بند ۳۶ آمده است: «چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه گروه ۱+۵ تعهدات خود را رعایت نکرده‌اند، می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع کند؛ به همین ترتیب، چنانچه هر یک از اعضای گروه ۱+۵ معتقد باشد که ایران تعهدات خود را رعایت نکرده است، می تواند اقدام مشابه را به عمل آورد.» بند ۳۷ برجام نیز عنوان می‌کند: «متعاقب دریافت ابلاغ طرف شاکی، به نحو مشروح در فوق، به همراه توضیحی از تلاش‌های توأم با حسن نیت آن طرف برای طی فرآیند حل و فصل اختلاف پیش بینی شده در برجام، شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌بایست منطبق با رویه‌های خود در خصوص قطعنامه‌ای برای تداوم لغو تحریم‌ها رای گیری کند.» چنانچه این قطعنامه ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ به تصویب نرسد، مفاد قطعنامه‌های سابق شورای امنیت سازمان ملل متحد مجدداً اعمال خواهند شد، مگر اینکه شورای امنیت سازمان ملل متحد به گونه دیگری تصمیم گیری کند. اگر آمریکا و متحدانش به تعهدات برجامی خود عمل نکنند، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
در مکانیسم ماشه به لحاظ حقوقی، ابتدا درخواست جلسات حل اختلاف خواهد شد و با قانع نشدن احتمالی اروپایی‌ها، نهایتاً با ارجاع موضوع به شورای امنیت، تحریم‌های سازمان ملل بازخواهد گشت. در مکانیسم ماشه برجام، شورای امنیت در مورد قطعنامه ادامه لغو تحریم‌های ایران رأی‌گیری می‌کند. فقط کافی است یکی از سه کشور آمریکا، فرانسه یا انگلیس این قطعنامه را وتو کند و طی ۳۰ روز به تصویب نرسد، آنگاه به شکل خودکار، تمامی تحریم‌ها علیه ایران به کار می‌افتد.
بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی علاوه بر بازتاب آخرین تحولات برجام از نگاه کارشناسان داخلی، به انعکاس یادداشت ها و مصاحبه های نقطه نظر رسانه های خارجی زبان نیز پرداخته اند.
رسانه‌های اصلاح‌طلب
خروج از NPT می‌تواند کشورهای هسته‌ای را به زانو درآورد
محمد صادق آیت‌اللهی نماینده پیشین ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره نامه رییس‌جمهوری کشورمان به کشورهای ۱+۴ مبنی بر اینکه اگر تحریم های شورای امنیت درباره ایران بازگردد ایران گزینه خروج از NPT را در دستور کار قرار می‌دهد؟ به ایسنا گفت: خارج شدن از NPT در متن معاهده پیش‌بینی شده است و اگر شرایط خروج از این معاهده تحقق پیدا کند خروج از آن به معنای تخلف از NPT یا در هم شکستن این معاهده نیست. البته بعضی از معاهدات و قراردادهای بین‌المللی شرایط خاصی برای خروج ندارند و هر کس نخواست هر چند که تخلف هم باشد می‌تواند از آن خارج شود اما این مساله در NPT پیش‌بینی شده است. بر اساس ماده ۱۰ این معاهده در صورتی که یک عضو امضاکننده NPT تشخیص دهد منافع عالیه کشورش در معرض خطر قرار گرفته می‌تواند از این معاهده با اعلام به سازمان ملل متحد خارج شود.
وی با بیان اینکه بعد از انقلاب اسلامی تا الان موارد زیادی بوده است که منافع عالیه کشور به خطر افتاده است اما ملت ایران صبوری کرده است و در برابر مشکلات به وجود آمده مقاومت کرده است افزود: ایسنا: فشارها به ایران طی سال‌های گذشته آنقدر زیاد و غیرقابل تحمل بوده است که اگر فقط کمی از آنها برای کشورهای اروپایی اتفاق می‌افتاد قالب تهی می‌کردند اما ایران دوام آورده است با این حال این به معنای آن نیست که تا همیشه این روند برقرار است. در زمان جنگ تحمیلی منافع عالیه ایران از جمله در حمله شیمیایی صدام حسین به ایران در خطر جدی قرار گرفت و یا حملات ناجوانمردانه‌ای که انجام می‌شد و هشت سال جنگ را به ایران تحمیل کرد و بعدا نیز مشخص شد که کشورهای غربی و اروپایی از حملات صدام حمایت کرده و اساسا با سلاح‌هایی که آنها در اختیار صدام گذاشتند مردم ایران شهید شدند و این مسایل می‌توانست مصداق استدلال ایران برای خروج از NPT باشد با این حال تصمیم کشور در آن مقطع این نبود.
رییس جمهور شوم به برجام بازمی گردم
روزنامه آفتاب یزد در گزارشی به نقل از نشریه «فارین پالیسی» آورده است: «جو بایدن» نامزد دمکرات انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا وعده داد اگر رئیس جمهوری شود، واشنگتن را به برجام بازمی‌گرداند. بایدن در این یادداشت مفصل به تبیین سیاست‌های کلی دولت خود در صورتی پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا و همچنین سیاست دولتش در قبال ایران، چین و تغییرات آب‌وهوایی پرداخت. او با تاکید بر اینکه دیپلماسی اولین اولویت دولتش در سیاست خارجی خواهد بود، نوشت: در موضوع عدم اشاعه و امنیت هسته‌ای، ایالات متحده نمی‌تواند هم از توافق‌هایی که خود آن را مذاکره کرده خارج شود و هم صدایی قابل اتکا باشد. معاون باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین آمریکا افزود: ترامپ [در سیاست‌هایش در قبال] ایران تا کره شمالی، روسیه و عربستان سعودی، چشم‌انداز عدم اشاعه را به یک رقابت تسلیحاتی جدید تبدیل و حتی استفاده از تسلیحات هسته‌ای را محتمل‌تر کرده است. بایدن تاکید کرد در صورتی که رئیس جمهوری شود، تعهدات آمریکا به پیمان‌های کنترل تسلیحات را تجدید خواهد کرد. توافق تاریخی هسته‌ای با ایران که دولت "اوباما-بایدن" آن را مذاکره کرد، از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای جلوگیری می‌کرد؛ اما ترامپ با کنار گذاشتن عجولانه آن، باعث شده که ایران برنامه هسته‌ای خود را بازگرداند. نامزد دموکرات ریاست جمهوری آمریکا وعده داد در صورتی که تهران به اجرای کامل تعهدات خود در برجام بازگردد، او واشنگتن را دوباره به این توافق بازخواهد گرداند. وی در عین حال گفت که از قدرت دیپلماسی و همکاری با متحدان واشنگتن برای تقویت و گسترش برجام و محدود کردن فعالیت‌های منطقه‌ای ایران استفاده خواهد کرد.
اینکه سیاست فشار حداکثری آمریکا تا کجا ادامه دارد، مبهم است
«قاسم محبعلی» کارشناس مسایل خاورمیانه در پاسخ به این سوال که نامزدهای دموکرات آمریکا برای انتخابات ۲۰۲۰، مثلا جو بایدن گفته است که اگر رئیس جمهور شوم به برجام باز می گردم تا چه حد ادعاهای دموکرات ها درست است یا یک ابزار تبلیغاتی است؟ به خبرگزاری برنا گفت: اینکه دموکرات‌ها تا چه حد امکان موفقیت در انتخابات بعدی را داشته باشند هنوز روشن نیست و وضعیت ترامپ علیرغم اینکه تکلیف استیضاح او هنوز روشن نشده، قابل بحث است. در حال حاضر از محبوبیت ترامپ نه تنها کاسته نشده بلکه در بین بخش هایی از آمریکا نیز افزایش هم داشته است. لذا اینکه شانس دموکرات‌ها چقدر باشد هنوز روشن نیست اما اینکه آنها به برجام بر می گردند بهترین حالت کاری است که دموکرات ها انجام خواهند داد. در واقع کار آنها شبیه کاری خواهد بود که اروپایی‌ها در حال انجام آن هستند یعنی اینکه تحریم ها را حفظ می‌کنند و از ایران می خواهند که برجام را حفظ کند اما برای سایر مسایل مثل مسایل موشکی و مسأله تروریسم، حقوق بشر و سیاست ایران در قبال اسراییل می‌خواهند که ایران پای میز مذاکره بیاید و در آن بین، توافق جامع دیگری با حفظ چیزی که مکرون می گفت با حفظ برجام فعلی و توسعه آن در میز مذاکرات، به یک توافق همه جانبه و جامع دست پیدا کنند. تفاوت آنها با ترامپ این است که ترامپ برجام را به طور کامل قبول ندارد ولی آنها می گویند برجام یک مقدمه است برای توافقات بعدی نه اینکه برجام به طور کامل همه مسایل را حل کند.
مکانیزم ماشه؛ راه حل یا تهدید!؟
پژمان میرکریمی زراسوند تحلیلگر مسایل حقوق بین الملل در گفت و گو با خبرگزاری ایمنا درمورد دلایل استفاده کشورهای ۱+۴ از سیاست مکانیزم ماشه اظهار کرد: سیاست مکانیزم ماشه یا همان مکانیزم حل اختلاف بین کشورهای ۱+۵ برای نقض و تخطی ایران از مفاد تعهدات برجام از طرف کشورهای اروپایی درنظر گرفته شده است، اما اگر آمریکا و متحدانش به تعهدات برجامی خود عمل نکنند نه تنها اتفاقی نخواهد افتاد بلکه برای نقض برجام مواخذه هم نخواهند شد. برجام توافق نامه‌ای یک طرفه و بی خاصیت برای ایران است. کشورهای ۱+۵ در توافق نامه برجام، مکانیزم ماشه و حل اختلاف را برای ایران پیش بینی کرده اند که اگر ایران به تعهدات برجامی اش عمل نکند این چهار کشور بتوانند علیه ایران شکایت و یا درخواست مکانیزم حل اختلاف را بدهند؛ کشورهای آلمان، انگلیس و فرانسه خواهان شکایتی علیه ایران به کمیته حل اختلاف دربرجام شده‌اند و در ابتدا باطرح شکایت کمیته مکانیزم حل اختلاف، باید فعال و تشکیل شود و سپس در زمانی که مکانیزم حل اختلاف فعال است به شکایت این کشورها رسیدگی شود؛ در این فاصله زمانی به ایران سه مهلت ۱۵ روزه داده می شود. در این سه نوبت پاسخ های ایران شنیده و کشورها به سوی حل اختلاف مسائل می روند؛ اگر چنانچه این اختلافات مرتفع نشود کمیته حل اختلاف برجام نامه ای را به شورای امنیت ارسال و در مورد اینکه ایران از تعهدات مندرج در برجام عدول کرده است یا خیر در شورای امنیت تصمیم گیری می شود.
رسانه‌های اصولگرا
خبرگزاری فارس ذیل تیتر تمجید از فشار ترامپ به ایران آورده است: خبرگزاری فارس: سه سناتور آمریکایی که به حمایت از سیاست‌های ضدایرانی و جنگ‌طلبانه معروف هستند با صدور بیانیه‌ای مشترک با «لیز چنی»، از سیاست فشار حداکثری دولت آمریکا علیه مردم ایران تمجید کردند. این بیانیه مدعی شده است که برجام این امکان را به ایران داده است که فعالیت‌هایی را به صورت غیرقابل کشف برای بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام دهد. دولت آمریکا اردیبهشت ماه سال گذشته به صورت یکجانبه و بر خلاف قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده و تحریم‌های یکجانبه علیه مردم ایران را احیا کرد. در آن زمان، اروپا وعده داد آثار منفی تحریم‌های آمریکا را جبران کند، اما با عدم تحقق این وعده، جمهوری اسلامی ایران اردیبهشت ماه امسال روند کاهش تدریجی اجرای مفاد برجام را آغاز کرد. ایران تاکنون در بازه‌های دو ماهه، پنج گام کاهش اجرا برداشته و محدودیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم و تولید آب سنگین را کنار گذاشته است.
بر اساس چند بند توافق هسته‌ای، دولت آمریکا موظف است برای همکاری‌های مسالمت‌آمیز هسته‌ای با ایران، معافیت تحریمی صادر کند. این معافیت‌ها باید هر سه ماه تمدید شود. واشنگتن تاکنون بخش مهمی از این معافیت‌ها را لغو کرده و تهدید کرده است که ممکن است از تمدید دیگر معافیت‌ها نیز خودداری کند.
تصمیم کشورهای اروپایی اجرای برجام را با چالش مواجه می کند
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روسیا الیوم، روسیه ابراز امیدواری کرد که نشست آینده کمیته اجرایی برجام که قرار است ماه فوریه برگزار شود به جلوگیری از تشدید تنش پیرامون این توافق کمک کند. وزارت خارجه روسیه در واکنش به این نشست اعلام کرد: امیدواریم که نشست آتی کمیته مشترک اجرای برجام که قرار است در ماه فوریه برگزار شود به جلوگیری از افزایش تنش پیرامون توافق هسته‌ای و اتحاد کشورهای عضو بینجامد. ما کشورهای اروپایی را به تمرکز بر روی این امر دعوت می‌کنیم.
وزارت خارجه روسیه با اشاره به اجرایی کردن مکانیسم موسوم به ماشه توسط کشورهای اروپایی، می‌افزاید: مایلیم به وجود دشواری‌های خطرناک که از این اقدام کشورهای تروئیکای اروپایی ناشی می‌شود، اشاره کنیم. این اقدام مشکلات و چالش‌های بیشتری در اجرای توافق هسته‌ای ایران ایجاد می‌کند.گفتنی است که کشورهای انگلیس، آلمان و فرانسه به تازگی با انتشار بیانیه‌ای در بروکسل فعال شدن مکانیسم ماشه را اعلام کردند.این کمیته ۱۵ روز فرصت حل اختلاف را دارد و اگر به نتیجه نرسد با ورود وزیران امور خارجه ۱۵ روز دیگر زمان وجود خواهد داشت. البته در اینجا امکان افزایش زمان رسیدگی نیز پیش‌بینی شده است. به طور همزمان امکان طرح شکایت در شورای مشاوران وجود دارد و آنها باید تا ۱۵ روز بعد نظر غیر الزام آور خود را ارائه کنند.
چنانچه اختلافات در ۳۰ روز حل نشود؛ گام سوم، فرصت پنج روزه برای کمیته مشترک است که با کمک شورای مشاوران راه‌حلی بیابد. اما اگر همچنان اختلافات پابرجا باشد، طرفین می‌توانند تعهدات خود را به طور کامل یا گام به گام متوقف کنند و موضوع را با ۱۵ عضو شورای امنیت در میان بگذارند.
در مرحله پنجم، پس از ارجاع موضوع به شورای امنیت، اعضای آن ۳۰ روز فرصت رأی‌گیری دارند. تا بدون رأی وتوی اعضای دائم این شورا- آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین- قطعنامه به تصویب برسد. پس از این پنج مرحله، اگر شورای امنیت در مدت یک ماه قطعنامه‌ای صادر نکند، مکانیسم ماشه به کار می‌افتد و تحریم‌ها به طور خودکار بازمی‌گردند.
چین اقدامات آمریکا را عامل تنش‌های کنونی بر سر برجام دانست
به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت امور خارجه چین در نشستی غیر رسمی با موضوع برجام در بروکسل، آمریکا را عامل تنش‌های فعلی درخصوص برجام دانست و از واشنگتن درخواست کرد به اقدامات غلط خود پایان دهد. دولت چین، اقدامات آمریکا را عامل ایجاد تنش بر سر توافق هسته‌ای ایران دانست. به نوشته پایگاه «سی‌جی‌تی‌ان»، «فو کانگ» دبیرکل سازمان کنترل تسلیحاتی وزارت امور خارجه چین در نشستی غیر رسمی درباره برجام که روز چهارشنبه در بروکسل برگزار شد بیان داشت، آمریکا مسئول تنش‌های ایجاد شده حول برجام است. وی افزود واشنگتن باید اقدامات غلط خود علیه ایران را متوقف کرده و فضا را برای میانجی‌گری دیپلماتیک بین‌المللی باز کند. نشست غیر رسمی روز چهارشنبه به درخواست چین و جهت گفت‌وگو درباره راه اندازی مکانیسم حل‌وفصل اختلافات از سوی آلمان، فرانسه و انگلیس تشکیل شد. کانگ در این نشست گفت، چین با این تصمیم مخالف است از طرفین درخواست کرد گفت‌وگوها را افزایش داده و راه‌حلی برای رسیدن به توافقی در چارچوب کمیسیون مشترک پیدا کنند. او بر متعهد بودن چین نسبت به برجام تأکید کرد و گفت کشورش از هرگونه تلاش برای کاهش تنش‌های موجود حمایت می‌کند. سال گذشته دولت آمریکا به‌صورت یکجانبه خروج خود از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کرد. تهران در مقابل در گام‌هایی دوماهه از تعهدات خود نسبت به برجام کاست. اروپا با ابراز نگرانی از کاهش تعهدات ایران نسبت به برجام، مکانیسم حل‌وفصل اختلافات را فعال کرد تا از فروپاشی این توافق جلوگیری کند. طرف‌های اروپایی برجام در حالی از ابقای برجام سخن می‌گویند که بسیاری از تعهدات خود درخصوص این توافق را نادیده گرفته و به آنها عمل نکرده‌اند.
خواهان حفظ برجام هستیم!
روزنامه حمایت نوشت: «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در سخنرانی فروم داووس با اشاره به اینکه برجام توافقی است که کم و کاستی‌هایی دارد، مدعی شد که تا توافق بهتری نسبت به برجام در کار نباشد، نباید این توافق بین‌المللی را از بین برد. وی خروج از توافق هسته‌ای را در چنین شرایطی اشتباه خواند. مرکل در ادامه افزود: ما نباید به ایران این پیام را مخابره کنیم که نقض این توافق، عواقبی به همراه نخواهد داشت. اروپا مکانیسم ماشه را تمدید می‌کند البته در این بین اروپایی‌ها برای عدم اجرای تعهداتشان در حال وقت‌کشی هستند.
در همین رابطه، روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» نوشت: کشورهای اروپایی در نظر دارند تا مدت زمان سازوکار حل اختلاف در برجام را به میزان بیش از آن چه در ابتدا انتظار می‌رفت، تمدید کنند. در همین ارتباط گفته شده تا مادامی که ایران برنامه هسته‌ای خود را بیش از مرحله فعلی گسترش ندهد، اروپایی‌ها تصمیمی برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی و از بین بردن توافق هسته‌ای نخواهند داشت. در این گزارش همچنین گفته شده که از نظر اروپایی‌ها، نظارت و دسترسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان مهمترین اولویت به شمار می‌رود. منابع اروپایی که در این گزارش به آنها استناد شده، اعلام کرده‌اند که رهبران اروپایی خواستار آن هستند که برنامه هسته‌ای ایران گسترش قابل توجهی نیابد. این دیپلمات‌ها همچنین با توجه به این که ایران بعد از گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای خود، اقدام بیشتری انجام نداده است، این مسئله را باعث امیدواری به حفظ برجام عنوان کرده‌اند. تلاش برای تدوین توافق جدید با ایران در سوی دیگر، آمریکایی‌ها، تدوین توافق جدید را آغاز کرده‌اند. رسانه آمریکایی روزنامه دیلی‌بیست مدعی شد: دو نماینده مجلس سنای این کشور تلاشی مشترک را برای مشخص کردن چارچوب مذاکرات احتمالی با تهران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور و تدوین نقشه‌راهی برای توافق جدید در این خصوص آغاز کرده‌اند. به نوشته روزنامه دیلی‌بیست، «لیندسی گراهام» نماینده جمهوری‌خواه و «باب منندز» نماینده دموکرات مجلس سنای آمریکا قانونگذارانی هستند که در حال همکاری در این زمینه هستند. گراهام در این‌باره مدعی شد: مدتی است در حال همکاری با سناتور منندز در این خصوص هستم. نیازمند راهی جدید رو به جلو هستیم و من تلاش کرده‌ام به راه‌های جایگزین فکر کنم. منابع نزدیک به این دو سناتور گفته‌اند موضوع بحث آنها تا اندازه زیادی ربوی تدوین برنامه‌ای قابل‌اجرا که بتوان آن را به نماینده‌های کنگره و کاخ سفید ارائه کرد متمرکز بوده است. منابع مورد استناد دیلی‌بیست می‌گویند با آنکه بخشی از رایزنی‌های گراهام و منندز روی مسائل دیگر متمرکز بوده، دو طرف بعد از ترور سردار «قاسم سلیمانی»، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بیش از هر زمان دیگر روی تدوین توافقی جدید با ایران متمرکز شده‌اند.
سایت مشرق با تیتر فعالیت‌های ایران نقض «ان پی تی» نیست نوشت: فو کانگ روز جمعه در بروکسل در جمع خبرنگاران خاطر نشان کرد که ایران همچنان در چارچوب آژانس بین المللی انرژی اتمی فعالیت می کند و ان پی تی را نقض نکرده است. وی با اشاره به ضرورت حفاظت از توافق هسته ای ایران تصریح کرد فضا برای تلاش های دیپلماتیک کماکان وجود دارد و ایران هم از تعهداتش در قبال ان پی تی تخطی نکرده است. این مقام وزارت خارجه چین گفت که کشورش از همه طرف ها می خواهد کرد که بر اختلافات مدیریت کرده و تدابیر لازم را برای حراست از توافق هسته ای اتخاذ کنند و تعهدات مورد حفاظت قرار گیرد.
«فو کانگ» با اشاره به اینکه ایران اعلام کرده است باید موضوع خروج آمریکا از پیمان هسته ای سال ۲۰۱۵ میلادی به طور قانونی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد، گفت: سه نامه در این زمینه به موگرینی در ماه های می، اوت و نوامبر نوشته شده و ایران از شروع فرایند حل مساله در آنها خبر داده است. گنگ شوانگ سخنگوی وزارت خارجه چین هم در مصاحبه مطبوعاتی اخیر خود گفت که فعال سازی مکانیزم حل اختلاف از سوی کشورهای اروپایی کمکی به حل مساله و کاهش تنش ها نمی کند.
وی افزود که به باور چین دلایلی وجود داشته است که ایران مجبور به کاهش تعهداتش در چارچوب برجام شده است از علل اصلی آن خروج آمریکا از این توافق و نادیده گرفتن حقوق بین المللی و تعهدات بین المللی و فشار فزاینده بر ایران و جلوگیری از طرف های دیگر برای اجرای تعهدات بوده و اینها علل اصلی تنش های هسته ای است.
مکانیزم ماشه حربه ای ضد ایران است
مرتضی مکی تحلیلگر روابط بین الملل و مسایل اروپا نیز استفاده کشورهای ۱+۴ از سیاست مکانیزم ماشه را یک حربه بر ضد ایران خواند و به خبرگزاری ایمنا گفت: مکانیزم ماشه یا مکانیزم حل اختلاف که از سوی دولت های اروپایی برای حل اختلافات ایران با کشورهای ۱+۵ به کار گرفته شده، مکانیزمی در چهارچوب ماده ۳۶ و ۳۷ برجام است. مکانیزم ماشه به این نکته اشاره دارد که هریک از اعضا این توافقنامه باتوجه به روند تعهدات اجرای تفاهم نامه برجام در صورت عدم تعهد به مفاد این قرارداد می توانند شکایتی را به کمیسیون مشترک ارجاع داده و اگر این کمیسیون به این شکایت رسیدگی و موضوع اختلاف حل نشود، این اختلاف در سطح وزرای خارجه مطرح و اگر بازهم اختلاف رفع نشد این شکایت به شورای عالی امنیت سازمان ملل ارجاع داده می شود. اگر در آنجا هم در فورجه یک ماهه به راه حلی برای استمرار یا تعلیق تحریم ها برای جمهوری اسلامی ایران نرسند، تحریم های سازمان ملل پیش از تفاهم و توافق نامه برجام به طور خودکار و قطعی ضد ایران فعال خواهند شد. این تحلیلگر روابط بین الملل و مسائل اروپا تصریح کرد: به طور قطع رفتار دولت های اروپایی تحت تأثیر فشارهای سیاسی آمریکا و تحولاتی است که طی چندماه گذشته در منطقه روی داده است؛ پنج گامی که جمهوری اسلامی ایران در جهت تعلیق و کاهش به تعهدات برجام برداشته به دلیل بدعهدی اروپایی ها در رعایت تعهدشان نسبت به ایران است. حساسیت اروپا بر این تحولات می تواند تبعات سیاسی و امنیتی در حفظ برجام داشته باشد؛ آنچنان که در سطح منطقه هم شاهد تحولات غیر قابل پیش بینی خواهیم بود. مکانیزم ماشه، مکانیزمی است که در تعهدات برجام تعریف شده و اگر دولت های اروپایی با ایران در چهارچوب برجام و کمیسیون مشترک در مورد اختلافات مطرح شده به راه حلی دست نیابند، مکانیزم ماشه به مرحله اجرا رسیده و اگر شورای امنیت سازمان ملل نتواند در مورد تعهدات ایران و کشورهای اروپایی در برجام به یک اجماع قطعی برسد، بعد از یک ماه به طورخود کار مکانیزم ماشه فعال و تحریم های سازمان ملل طی شش قطعنامه علیه جمهوری اسلامی در ذیل ماده هفت منشور سازمان ملل عملی شده و ایران به عنوان یک تهدید امنیت جهانی مورد تحریم سازمان ملل و تحریم های این سازمان قرار خواهد گرفت.
عقب نشینی موقت اروپا از مکانیسم ماشه
خبرگزاری فارس همچنین اعلام کرد؛ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تمدید بازه زمانی مکانیسم حل اختلاف در برجام موسوم به مکانیسم ماشه خبر داد. هفته گذشته محمد جواد ظریف وزیرخارجه کشورمان در هشداری آشکار به اروپایی ها تاکید کرده بود که اگر پرونده کشورمان را به شورای امنیت ببرند، ایران پس از ۵۱ سال از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای (ان. پی. تی) خارج خواهد شد. براساس این گزارش به نقل از وبگاه اطلاع‌رسانی اتحادیه اروپا، «جوزپ بورل» با صدور بیانیه‌ای بعد از انجام مشورت با تروئیکای اروپایی حاضر در برجام، گفت: «در تاریخ چهاردهم ژانویه(۲۴ دی)، نامه‌ای از وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس دریافت کردم، مبنی بر ارجاع دادن نگرانی خود از اجرای تعهدات برجامی ایران به کمیسیون مشترک که به تبع آن مکانیسم حل اختلاف فعال شد...به رغم اختلاف‌نظر بر سر شرایط، این توافق وجود دارد که زمان بیشتری برای [مکانیسم حل اختلاف] به دلیل پیچیدگی مسائل موجود، نیاز است. به همین دلیل زمان‌بندی تمدید شد.» در این بیانیه به این که این زمان چقدر تمدید شده، اشاره ای نشده است.
بورل همچنین گفت: «همگی توافق کردند تا مباحثات را در سطح کارشناسی برای رفع نگرانی‌ها حول اجرای [تعهدات] هسته‌ای و همچنین آثار گسترده‌تر خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها... ادامه دهند». وی همچنین خبر داد که کمیسیون مشترک برجام نشست بعدی خود را در ماه فوریه برگزار می‌کند. «بورل» هفته گذشته با اذعان به این که «ایران از منافع اقتصادی برجام بهره‌مند نشده است» به نشریه آلمانی اشپیگل گفته بود: «ایران پس از خروج یکجانبه آمریکایی‌ها از توافق هسته ای، خیلی صبوری کرد اما در نهایت، پاداش این شکیبایی اش را دریافت نکرد.»
اروپا مثل مستعمره آمریکا رفتار می‌کند
حسین کنعانی مقدم دبیر کمیته سیاسی جبهه ایستادگی در گفت وگو با خبرگزاری مهر در رابطه با نوع عملکرد اروپایی‌ها پس از خروج آمریکا از برجام که آنها را مستحق تعبیر «دولت های حقیر» از سوی مقام معظم رهبری کرده است، اظهار داشت: در بحث روابط اروپا با آمریکا در مورد مسئله برجام و ایران شاید این تعبیر دقیق باشد که اروپایی‌ها شریک دزد و رفیق قافله هستند. آنها در این موضوع نشان دادند که واقعاً بنا به تعبیر مقام معظم رهبری کشورهای حقیری هستند. دلیل حقارت اروپایی‌ها این است که آنها کاملاً تحت سلطه آمریکایی‌ها هستند و آمریکایی‌ها هر غلطی کنند آنها نیز همان را تأیید می‌کنند و دنباله رو همان هستند؛ به همین خاطر تجربه نشان داد اروپایی‌ها برخلاف حرف‌هایی که در اتاق‌ها می‌زنند و خودشان را مستقل نشان می‌دهند و پُز آزادی و دموکراسی می‌دهند کاملاً تابع آمریکا و به نوعی مانند مستعمره رفتار می‌کنند.
دبیر کمیته سیاسی جبهه ایستادگی با اشاره به ادعای اخیر اروپایی‌ها در خصوص طرح مکانیزم ماشه عنوان کرد: ایران با شکایت اولیه خود پس از خروج ترامپ از برجام این مکانیزم را فعال کرد و گفت اگر شما به تعهدات خود عمل نکنید و با توجه به اینکه آمریکا بر خلاف قانون از برجام خروج پیدا کرده برای ما دلیلی نمی‌ماند که به تعهدات خود عمل کنیم و گام‌های یک تا پنج را برداشت. اروپایی‌ها زمانی گفتند ما به جای آمریکایی‌ها از اینستکس برای جبران خسارت ایران استفاده می‌کنیم که عملاً آن هم اجرایی نشد و به عبارتی خودشان نسبت به نقض عهد و پیمان اقدام کردند به همین خاطر این اقدام اروپایی‌ها فرار به سمت جلو است و هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد زیر بار تعهد یکجانبه برود. به نظر می‌رسد پس از گام پنجم اقدامات ما بدون برگشت خواهد بود و هم طبق گفته وزیر امور خارجه ممکن است از NPT و همینطور برجام خارج شویم. ما یکسری روابط استراتژیک با چین، روسیه، هند و بسیاری از کشورهای شرق داریم. همچنین چین و روسیه دو عضو برجام و دو عضو صاحب حق وتو در شورای امنیت هستند. مانور مشترک ایران، چین و روسیه نشان داد این دو کشور از سیاست‌های یکجانبه گرایانه آمریکا تبعیت نمی‌کنند.
اظهارات شاخدار مدعیان اصلاحات؛ دلیل رد صلاحیت‌ها؛ حمایت از برجام است
تارنمای جهان نیوز در گزارشی اعلام کرد: یکی از تاکتیک‌های همیشگی مدعیان اصلاحات در مساله انتخابات، هجمه به شورای نگهبان و زیر سؤال بردن نظارت استصوابی بوده است. گمان باطل آنها این است که شورای نگهبان با فشارهای رسانه‌ای و موضع گیری های تهاجمی شخصیت‌ها و فعالان سیاسی از موضع نظارتی خود کوتاه می‌آید حال آنکه سخنگوی این نهاد نظارتی همواره بر ملاک‌ها و معیارهای قانونی تأکید کرده است. بر پایه گزارش کیهان، محمود واعظی، رییس دفتر رییس‌جمهور روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران، گفت: «گزارش‌هایی که ما درباره ردصلاحیت‌ها چه درباره افرادی که اکنون در مجلس حضور دارند و چه کسانی که حضور ندارند، دریافت می‌کنیم، این است که به آنها گفته شده که به‌طور مثال شما از برجام حمایت کردید، یا از دولت طرفداری کرده‌اید و مسائلی را در پرونده آنها قرار داده‌اند که مسائل تفکر و اندیشه است. برجام چیزی نیست که کسی از آن حمایت کند الان بشود نقطه ضعفی برای رد صلاحیت‌اش!»