محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با نشریه آلمانی اشپیگل درخصوص اینکه واکنش ایران در صورت بازگشت تحریم های سازمان ملل چه خواهد بود، گفت: رئیس جمهوری ایران در نامه‌ای به طرف‌های برجام، اقداماتی را که تهران انجام خواهد داد، تصریح کرده است.
ظریف گفت: اروپایی‌ها مسئول هرگونه عواقب بازگشت احتمالی تحریم‌ها علیه ایران خواهند بود.
او در بخشی دیگر از این مصاحبه، درخصوص امکان مذاکره میان ایران و آمریکا، این امکان را «در صورت تغییر رویکرد آمریکا و لغو تحریم‌ها علیه ایران» مردود ندانست.
تفاوت ایران و آمریکا در واکنش به سرنگون شدن هواپیما
وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسش اشپیگل درباره اینکه چرا سه روز طول کشید تا دولت ایران تائید کند هواپیمای اوکراینی با شلیک نیروهای مسلح این کشور سقوط کرده است، گفت: اوضاع پیچیده‌ای در زمانی دشوار بود و آنها به زمان بیشتری نیاز داشتند.
او ادامه داد: تقریبا ۳۲ سال پیش آمریکا هواپیمای مسافربری ایرانی راسرنگون هستند و حتی تا به امروز هنوز به طور رسمی عذرخواهی نکرده‌اند؛ افسر آمریکاییِ مسئول سرنگون کردن این هواپیما مدال گرفت، اما فرد ایرانی که مسئول شلیک به هواپیمای اوکراینی بود اکنون در زندان است.
ظریف افزود: مردم حق دارند از این حقیقت که به آنها دیر اطلاع‌رسانی شده گله داشته باشند اما دولت مسئول آن نبود.
اعلام آمادگی برای مشارکت دیگر کشورها در تحقیقات سانحه هواپیما
او درباره تحقیقات بین‌المللی برای سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی نیز گفت: ما از اوکراینی‌ها به عنوان مالک هواپیما و شرکت بوئینگ برای مشارکت در این تحقیقات دعوت کرده‌ایم و از مشارکت دیگران نیز استقبال می‌کنیم؛ اکنون در حال انجام تحقیقات مناسبی براساس الزامات بین‌المللی هستیم.
افزایش تنش در منطقه به دلیل اقدام تروریستی آمریکا
خبرنگار اشپیگل پرسید، ایران و آمریکا برای ۴۰ ساله گذشته دشمن یکدیگر بوده‌اند و شما پُست‌های بلندپایه‌ای را حداقل در مدت ۲۰ سال از این مدت در سیاست خارجی ایران برعهده داشته‌اید. آیا پیش از این نیز با چنین شرایط خطرناکی که اکنون با آن روبرو هستید، مواجه شده بودید؟
ظریف در پاسخ گفت: اولا، باید این موضوع را اصلاح کنم؛ من برای ۳۰ سال است که در سِمت‌های مهم بوده‌ام و همواره سخت بوده است. در ۴۰ سال گذشته ما چندین بار در آستانه جنگ قرار داشتیم. این بار به ویژه جدی بود چون دولت آمریکا عملیات تروریستی را علیه یک مقام دولتی و رسمی ایران انجام داد و مسئولیتش را نیز پذیرفت که پیش از این هرگز اتفاق نیفتاده بود.
او در پاسخ به این موضوع که آیا تشدید بیشتر تنش‌ها قریب الوقوع است، نیز گفت: حمله تروریستی آمریکا علیه سردار سلیمانی بر مبنای اطلاعات اشتباه انجام شد. واشنگتن اعتقاد داشت که با ترور سردار سلیمانی، موقعیتش در منطقه بهبود می‌یابد. به دنبال این حمله، مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا توئیت کرد که مردم در خیابان‌های عراق در حال رقصیدن و شادی هستند؛ اما شاهد مراسم‌های تشییع گسترده و باشکوهی بودیم. این حمله شرایط بسیار سختی را در منطقه ایجاد کرد. آمریکا به طور حتم از این حمله سودی نخواهد بود.
آمریکا، پاسخ حمله تروریستی را از مردم منطقه خواهد گرفت
وزیر امور خارجه درباره پاسخ ایران به ترور قاسم سلیمانی و احتمال حملات بیشتر علیه پایگاه‌های آمریکا در عراق نیز اضافه کرد: حمله موشکی(به عین الاسد) پاسخ نظامی رسمی ایران بود و هیچ قصدی برای ایجاد تلفات انسانی در آن نبود. ما حق خود را برای «دفاع از خود» به گونه‌ای مناسب به مرحله اجرا درآوردیم، اما پاسخ واقعی از سوی مردم منطقه خواهد بود؛ مردمی که نشان می‌دهند از رفتار آمریکا متنفرند. آمریکایی‌ها می‌بینند شهید سردار سلیمانی، موثرتر و کارآمدتر از سردار سلیمانی خواهد بود.
ظریف در پاسخ به پرسشی در مورد برداشت تندروهای آمریکایی از واکنش ایران نیز گفت: خسارتی که به آمریکا زدیم گسترده بود زیرا آنها با همه توان نظامی خود نتوانستند جلوی اصابت موشک‌ها به پایگاهشان را بگیرند. این نشان می‌دهد که آمریکا چقدر آسیب‌پذیر است.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران افزود: خسارت واقعی که آمریکا به خود وارد کرده، نفرتی است که در میان مردم منطقه ایجاد کرده است. ترور سردار سلیمانی آغاز پایان قطعی حضور آمریکا در عراق و دیگر نقاط منطقه است.
پاسخ قاطع ایران به پیام تهدیدآمیز پمپئو
ظریف درباره تماس تهران و واشنگتن از طریق سفارت سوئیس نیز اعلام کرد که آمریکا آغازگر این تماس و به شکلی بسیار نامناسب بود.
ظریف توضیح داد: پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا، دیپلمات خیلی خوبی نیست؛ پیام او تحریک‌آمیز، توهین‌آمیز و تهدیدآمیز بود که کاهش تنش را از آن برداشت نمی‌کردم.
«ما پس از حمله متقابلمان، از طریق سفارت سوئیس پاسخی بسیار مناسب و بدون درگیر شدن در هر نوع شعار و قدرت‌نمایی ارسال کردیم. ما به آنها گفتیم که اقدام ما پایان یافته و اگر اقدام دیگری انجام ندهند ما نیز اقدام بیشتری انجام نخواهیم داد و مسئول اقدامات دیگران نیستیم.
او، سردار سلیمانی را دوست خوب خود معرفی کرد که شهادتش بسیار مهم و جبران ناپذیر است که البته تاثیری بر سیاست ایران در منطقه نخواهد داشت.
وی افزود: آمریکا، اروپا و همه جامعه بین‌المللی به دلیل پیروزی بر داعش مدیون سردار سلیمانی هستند. واقعیات منطقه برای آمریکا غیرقابل درک است. آنها مدام دَم از نیروهای نیابتی می‌زنند اما ایران هیچ نیروی نیابتی ندارد. نیروهای نیابتی برای ترور یک ژنرال، میلیون‌ها نفر را روانه خیابان‌ها نمی‌کنند.
اروپا خود را آماده یک نبرد بزرگ کند
وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره اقدام احتمالی اروپایی‌ها بعد از مهلت ۳۰ روزه برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و اعمال تحریم‌های سازمان ملل گفت: اروپایی‌ها فاقد دلایل قانونی برای توسل به چنین سازوکاری هستند. آنها به دلیل آنکه «اروپایی و چشم آبی هستند» نمی‌توانند چیزی را به شورای امنیت ارجاع کنند.
«فقط ما نیستیم که اینگونه فکر می‌کنیم، روس‌ها و چینی‌ها نیز همین نظر را دارند. اروپایی‌ها باید خود را آماده یک نبرد بزرگ کنند.»
او درباره انتظاراتش از اتحادیه اروپا نیز گفت: برای اروپا فاجعه است که تسلیم بی‌چون و چرای آمریکا شود. آنها به ما می‌گویند متاسفیم، نمی‌توانیم کاری کنیم. اروپایی‌ها توان ایستادن در برابر ترامپ را ندارند اما در برابر ایران، تلاش دارند نقش یک نهاد قدرتمند را ایفا کنند.
وزیر امور خارجه ایران درباره واکنش ایران به اعمال دوباره تحریم‌های سازمان ملل گفت: حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در نامه‌ای به شرکای توافق(برجام) اقدامات ایران را تشریح کرد.
ظریف با پافشاری خبرنگار اشپیگل برای توضیح بیشتر در این زمینه برای خوانندگان این رسانه آلمانی، اضافه کرد: خوانندگان شما باید بدانند که اروپایی‌ها مسئول همه پیامدهای آن خواهند بود.
خروج از ان.پی.تی به معنای ساخت بمب اتم نیست
او همچنین در پاسخ به پرسشی درباره تهدید ایران برای خروج از ان.پی.تی (پیمان منع کنترل تسلیحات هسته‌ای) گفت: این موضوع نیز در نامه رئیس جمهوری قید شده است.
خبرنگار اشپیگل پرسید آیا این بدان معناست که ایران در مسیر ساخت بمب حرکت خواهد کرد؟ ظریف پاسخ منفی داد و گفت: نه؛ تصمیم ما برای خودداری از ساخت بمب ناشی از ان.پی.تی نیست و به دلیل مسائل اخلاقی و اعتقادهای راهبردی جمهوری اسلامی است.
وقتی اشپیگل پرسید که آیا ترور سردار سلیمانی تغییری در این ملاحظات راهبردی ایجاد کرده است، ظریف پاسخ منفی داد و افزود: اعتقادهای اخلاقی بستگی به رفتارهای غیراخلاقی دیگران ندارد.
خبرنگار اشپیگل در ادامه این موضوع را مطرح کرد که گروهی در ایران باور دارند سلاح‌های هسته‌ای تنها راهِ ایران در دفاع از خود در برابر آمریکاست و آنها ممکن است اکنون دلایل بیشتری داشته باشند؛ ظریف پاسخ داد: رهبر ایران فتوایی را صادر کرده که سلاح‌های کشتار جمعی را منع می‌کند.
2023