«مرتضی مکی» روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به فعال کردن سازوکار حل اختلاف از سوی تروئیکای اروپایی، گفت: بعد از آنکه ایران تعهدات هسته‌ای خود براساس برجام را در واکنش به بدعهدی کشورهای اروپایی در پنج مرحله کاهش و سپس متوقف کرد، اتحادیه اروپا تحت فشار شدید آمریکا سازوکار حل اختلاف را براساس بند ۳۶ برجام فعال کرد.
وی ادامه داد: فعال کردن سازوکار حل اختلاف به معنای فعال کردن مکانیزم ماشه نیست اما اگر طرفین در پروسه ۶۰ روزه‌ای که در برجام درخصوص سازوکار حل اختلاف تعریف شده، به توافق نرسند، می‌تواند منجر به فعال شدن مکانیزم ماشه و ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد شود.
اروپا با ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت دیگر نمی‌تواند نقشی را ایفا کند
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت خط قرمز ایران محسوب می‌شود، اظهار داشت: ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت بی‌تردید به بازگشت مجدد تحریم‌های سازمان ملل متحد منجر خواهد شد. در واقع، با ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت دیگر اروپا نمی‌تواند نقشی را ایفا کنند و آمریکا نقش اثرگذاری خواهد شد.
مکی با اشاره به روند تصمیم‌گیری در خصوص ایران در جلسه شورای امنیت براساس قطعنامه ۲۲۳۱ تصریح کرد: در شورای امنیت اعضا قطعنامه‌ای را درخصوص تداوم تعلیق تحریم‌ها علیه ایران مورد رای‌گیری خواهند کرد که بی‌تردید آمریکا در آنجا به این قطعنامه رای منفی می‌دهد و اگر در طول یک ماه طرفین به نتیجه نرسند، تحریم‌های سازمان ملل متحد به شکل اتوماتیک فعال می‌شوند.
اروپایی‌ها عملا در زمین آمریکا بازی می‌کنند
وی درباره هدف سه کشور اروپایی از فعال کردن سازوکار حل اختلاف خاطرنشان کرد: ۲۱ ماه از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای می‌گذرد و در طول این مدت، اروپایی‌ها همچنان اعلام می‌کنند که به دنبال حفظ برجام هستند اما میان سیاست‌های اعلامی با سیاست‌های اعمالی تفاوت معناداری و زیادی دیده می‌شود.
این کارشناس مسائل اروپا با بیان اینکه اتحادیه اروپا در طول ۲۱ ماه گذشته اقدام عملی قابل توجهی برای تامین منافع ایران انجام نداده است، ابراز داشت: آنها ابتکاراتی مانند اینستکس را ارائه کردند یا فرانسوی‌ها طرح جداگانه‌ای را مطرح ساختند اما به دلیل عدم موافقت آمریکایی‌ها هیچ کدام از آنها به نتیجه نرسیدند و عملا اروپایی‌ها در زمین آمریکا بازی می‌کنند.
اروپا نمی‌خواهد به خاطر ایران، فشار جدیدی را از سوی آمریکا دریافت کند
مکی افزود: اروپا نمی‌خواهد در موضوع برجام خود را با آمریکا سرشاخ کند چراکه حجم تبادلات تجاری آنها با آمریکا به هیچ وجه قابل مقایسه با ایران نیست و از سوی دیگر، اتحادیه اروپا از آنچنان اختلافات درونی از یکسو و اختلافات با ایالات متحده برخوردار است که نمی‌خواهد به خاطر ایران، فشار جدیدی را از سوی آمریکا دریافت کند.
وی با تاکید مجدد بر این مطلب که اروپا خواهان دریافت فشار بیشتر از سوی آمریکا نیست، بیان کرد: آنها برابر فشار آمریکا از یکسو نمی‌خواهند صددرصد تسلیم فشار کاخ سفید شوند و برجام نابود شود چراکه می‌دانند توافق هسته‌ای یک دستاورد سیاسی – امنیتی برای آنها است تا یک توافق اقتصادی اما از سوی دیگر هم توان زیادی برای حفظ این دستاورد ندارند.
اروپا به ایران فشار وارد می‌کند تاحاضر به مذاکره شود
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به اظهارات صدراعظم آلمان در مجمع جهانی اقتصاد یادآور شد: صحبت‌های مرکل در داووس سوییس مبنی بر حفظ یک توافق ناقص بهتر از نابودی آن است نشان می‌دهد که اروپا نمی‌خواهد به همین راحتی برجام از بین برود. البته آنها به ایران فشار وارد می‌کنند تا ایران حاضر به آمدن به میز مذاکره مجدد شود تا یک توافق جدید را با برجام جایگزین کنند.
مکی اضافه کرد: مقاومت ایران در طول ۲۱ ماه گذشته و ایستادگی برابر فشار کشورهای اروپایی و همچنین تحولات هفته‌های اخیر به ویژه ترور سردار سلیمانی توسط آمریکا و پاسخ موشکی ایران نشان می‌دهد که تهران قصدی برای عقب‌نشینی و عزمی برای مذاکره مجدد با واشنگتن ندارد.
خروج از NPT محدود به نابودی برجام نخواهد ماند
وی درباره خروج ایران از معاهده منع اشاعه گسترش تسلیحات اتمی (NPT) هم عنوان کرد: اظهارات اخیر وزیر امور خارجه ایران در خروج احتمالی از NPT یک هشدار و سیگنال به اروپا است که آگاه باشد ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت هزینه سنگینی دارد و محدود به نابودی برجام نخواهد ماند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل فضای موجود در مورد برجام در هاله‌ای از ابهام عنوان کرد و گفت: معلوم نیست اتحادیه اروپا تا چه زمانی می‌خواهد نسبت به مواضع خود ایستادگی به خرج دهد به ویژه آنکه ترامپ در مجمع جهانی اقتصاد آنها را به اعمال تعرفه‌های وارداتی تهدید کرد.
مکی با اشاره به انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا اظهار داشت: اروپایی‌ها نیم‌نگاهی به انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا دارند. به همین دلیل به نظر می‌رسد اروپا فعال کردن مکانیزم ماشه را تا مشخص شدن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به تعویق می‌اندازد و احتمالا نهایی شدن آن پروسه را دو ماه، دو ماه تمدید کند.