قاتل نامرئی این روزها با گستره سرمای سوزناک چله زمستانی و با وجود افزایش استفاده از سیستم ها و تجهیزات گرمایشی و گاز سوز، بی رحم تر از هر زمان دیگری در کمین افرادی است که بدون توجه به ایمنی تجهیزات گرمایشی شب سر بر بالش گرم خانه می گدارند.
این قاتل خفته و نامرئی که همچون ذات بی بو ، بی مزه و بی رنگش خاموش و آرام اما هولناک و هراسناک به یکباره خانواده ای چند نفره را به عزا و ماتمی می نشاند، را نباید دست کم گرفت.
اگزوز اتومبیل رایج‌ترین منبع CO است، اما اجاق گاز، بخاری‌ها و کوره‌های زغال سنگ نیز آن را تولید می‌کنند.
هنگامی که این وسایل به طور نامناسب تنظیم شده و در فضاهای با تهویه ضعیف مورد استفاده قرار می‌گیرند، خطر مسمومیت با مقادیر بالای CO افزایش می‌یابد.
آمارها نشان می دهد در ایران، مسمومیت ناشی از منواکسیدکربن عامل ۱۳ درصد مرگ‌های ناشی از مسمومیت در سال است.
۲۳۲۸ مسموم و ۱۰۶ فوتی بر اثر گازگرفتگی
بر اساس تازه ترین اعلام خدمات اورژانس پیش بیمارستانی کشور از یکم مهرماه تا پایان آذرماه امسال ۲ هزار و ۳۲۸ نفر در ۳۱ استان کشور با گاز CO(دی اکسید کربن) مسموم شده‌اند و بیشترین مسمومیت با CO در استان‌های تهران با ۴۸۹ نفر، خراسان رضوی با ۲۵۸ نفر، فارس با ۲۳۱ نفر و آذربایجان شرقی با ۱۸۴ نفر بوده است.
همچنین ۱۷۰۰ نفر مسموم شده با این گاز توسط آمبولانس‌های اورژانس پیش بیمارستانی به مراکز درمانی اعزام شده‌اند که بیشترین مسموم اعزامی در استان‌های خراسان رضوی با ۲۲۴ نفر، تهران با ۲۲۲ نفر، فارس با ۱۶۰ نفر، آذربایجان شرقی با ۱۶۹ نفر بوده است. ۱۰۶ نفر نیز بر اثر مسمومیت با گاز CO فوت کرده‌اند. بیشترین فوتی ناشی از مسمومت با CO در استان‌های آذربایجان شرقی با ۱۳ نفر، اصفهان با ۱۲ نفر و فارس با ۱۰ نفر بوده است.
بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی در سال گذشته (۱۳۹۷) ۷۴۹ نفر در کشور بر اثر مسمومیت با منواکسیدکربن (گازگرفتگی) جان خود را از دست دادند که ۵۷۳ نفر از این تعداد، مرد و ۱۷۶ نفر نیز زن بودند.
مرگ خاموش ۱۰ نفر در کهگیلویه بویراحمد در سال جاری
در استان کهگیلویه وبویراحمد و بنا به آمارهای پزشکی قانونی از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۰نفر به علت مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن جان خود را از دست دادند.
۹ نفر از این تعداد تنها در دیماه امسال با قاتل نامرئی و بر اثرمسمومیت ناشی از گاز دی اکسید کربن جان خود را از دست دادند.
بر اساس سالنامه آماری درسال ۹۷ در مجموع ۷ فوت ناشی از گاز گرفتگی در استان به ثبت رسیده است که بر این اساس یک مورد مربوط به ۹ ماهه اول سال و ۶ مورد مربوط به فصل زمستان بوده است.
البته با وجود این آمار و بحث های کارشناسی در زمینه خطرساز و هولناک بودن این قاتل خاموش اما از نظر مهندسان ناظر ساختمانی و کارشناسان امر با رعایت برخی شرایط که انها ترسیم می کنند می توان با کمی دقت و ظرافت از گرمای آرامش بخش این تجهیزات و سیستم های گرمایشی زندگی شیرین و بی خطر را نیز برای خانواده ها رقم زد.
توصیه های ایمنی برای استفاده از تجهیزات گرمایشی
سجاد رستگار نایب رئیس نظام مهندسی ساختمان در کهگیلویه و بویراحمد می گوید: امور تاسیساتی از آبرسانی، گازرسانی ،برق و مخابرات قلب یک ساختمان هستند.
وی تصریح کرد: هرچه یک ساختمان به لحاظ سازه ای و فنی با بهترین کیفیت احداث شده باشد اما تاسیسات آن بر پایه اصول صحیح مهندسی و رعایت مسایل ایمنی نباشد این سازه برای سکونت ناایمن و غیرقابل اعتماد است.
بازرس ناظر ساختمان و تاسیسات گاز سازمان نظام مهندسی کهگیلویه وبویراحمد معتقد است: گاز رسانی به تبع آن از مهمترین و حیاتی ترین کار داخلی ساختمان و یا سازه محسوب می شود که باید با نهایت دقت، ظرافت و ایمنی اجرایی شود.
وی تاکید کرد: گاز خود ماده ای بی بو، بی مزه و بی رنگ اما در عین حال پسماند و سوخت ناشی از آن بسیار سمی است و به همین دلیل آن را (منواکسید کربن) قاتل نامرئی نامیده اند.
رستگار یادآور شد: خود گاز سمی نیست و حتی بویی که بعضا در جاهایی و در پی نشتی گاز ایجاد می شود بیشتر به خاطر هشدار دهنده و برای آگاهی بیشتر مردم است.
دوکش های افقی در ساختمان ممنوع
رستگار توصیه های ایمنی برای استفاده از سیستم ها و تجهیزات گرمایشی را یادآور شد و گفت: دود ناشی از مصرف گاز به وسیله دودکش به بیرون از ساختمان هدایت شود.
وی البته ضمن هشدار به خانواده نیز ابراز داشت: برای اطمینان از خروج دود تجهیزات گرمایشی از دودکش ها ،خانواده ها می توانند حداقل برای سالی یک بار دودکش های ساختمانی را بررسی و ارزیابی مجدد کنند.
وی تصریح کرد: چنانچه امکان رفتن بر پشت بام منزل و یا طبقات یک اپارتمان ممکن نباشد در خود منزل و از طریق بررسی لوله خروجی و رابط بین بخاری گازی و ساختمان از مسدود نبودن دودکش اطمنان حاصل کنند.
وی یادآور شد: چنانچه این لوله رابط و گالوانیزه حرارت داشت و داغ بود دلیل بر مسدود نبودن و اگر سرد بود یعنی اینکه دودکش مسدود است و به طور حتم خطر مسمومیت با گاز دی اکسید کربن وجود دارد.
ناظر و بازرس تاسیسات گاز سازمان نظام مهندسی کهگیلویه وبویراحمد همچنین گفت: اگرچه همه افراد مستعد مسمومیت با CO هستند اما نوزادان، افراد مسن و افراد دارای مشکلات تنفسی بیشتر در معرض خطر هستند.
رستگار تاکید کرد: استفاده از آبگرمکن یا بخاری‌های مستعمل یا دارای نقص فنی و فاقد دودکش یا دارای دودکش بدون عملکرد مناسب در منزل بیشترین موارد ابتلا به مسمومیت را تشکیل می‌دهند.
نایب رئیس نظام مهندسی ساختمان در کهگیلویه وبویراحمد همچنین استفاده از دودکش های افقی را ممنوع دانست و گفت: دودکش ها بویژه در ساختمان های مسکونی باید عمودی و کلاهک های انها نیز به صورت اچ انگلیسی باشد.
وی گفت: علاوه بر سیستم های بخاری گاز سوز سایر وسایل و تجهیزات گرمایشی همچون آبگرم کن ها و اجاق های گاز را نیز سالانه سوریس مجدد و کنترل کنند.
رستگار همچنین گاز ناشی از سوخت بخاری خودرو بویژه در زمانی که در پارکینگ و یا در جاده ای متوقف است را بسیار خطرناک و کشنده دانست و گفت: بر اساس تحقیقات و بررسی های انجام شده و حوادث رخ داده در این زمینه زمان بروز حادثه در چنین مواقعی کمتر از یک ساعت است.
وی آمار مرگ ناشی از گاز دی اکسید کربن را در کهگیلویه و بویراحمد نگران کننده دانست و گفت: ۹ نفر ظرف یک ماه هشدار جدی به خانواده ها، مسئولان امر و حتی ناظران تاسیساتی گاز در استان است.
رستگار با بیان اینکه بیش از ۱۰۰ ناظرو بازرس کار تاسیسات گاز در سطح استان را عهده دار هستند، گفت: خانواده ها و ساختمان هایی که مسمومیت های ناشی از گاز دی اکسید کربن در آن رخ داده می توانند در صورتی که ناظر و مهندس تاسیسات ساختمانی کوتاهی کرده باشد شاکی وی باشد.
وی در عین حال یاداور شد: برخی خانواده ها و صاحبان منازل و ساختمان ها نیز بدون هماهنگی با ناظر و نظام مهندسی اقدام به تغییر شکل و سازه ساختمان می کنند که همین امر موجب بروز حوادث و خسارت های جبران ناپذیری برای ان خانواده می شود.
علائم مسمومیت
با توجه به اعلام سازمان اورژانس کشور علایم مسمومیت حاد با گاز دی اکسید کربن شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و احتمالاً درد شکمی و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغما می باشد.
در بیماران مبتلا به ناراحتی های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشدار دهنده باشد.
از سایر علایم مسمومیت می توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک ها اشاره کرد. باید توجه داشت که اگر فردی در اثر ابتلا به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست ندهد ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوی یا اختلال قوای مغزی شود. مسمومیت شدید با این گاز می تواند کشنده باشد.