حدود یک هفته است که جلسات استیضاح «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در مجلس سنا در حال برگزاری است. با وجود مانع آفرینی‌های جمهوریخواهان و به ویژه «میچ مک‌کانل» رئیس سنا، دموکرات‌ها بر معرفی و ارائه توضیحات از سوی شاهدان جدید تاکید می‌کنند.
به نظر می‌رسد سناتورهای جمهوریخواه از قبل نسبت به نقطه ضعف ترامپ آگاهی کامل داشتند زیرا ریاست سنا در نخستین جلسه بررسی استیضاح رویه‌ای را با کمک تمام ۵۳ سناتور هم حزبی ترامپ به تصویب رساند که مانع از حضور برخی افراد به ویژه مقامات کنونی یا سابق کاخ سفید و وزارتخانه‌های امور خارجه و دفاع آمریکا جهت شهادت دادن علیه رئیس جمهوری شد. دموکرات‌ها از همان زمان نسبت به این امر انتقاد داشتند و در همه جلسات بعدی خواستار لغو این مقررات شدند.
کتاب بولتون، دردسر تازه ترامپ
تا چند روز قبل مخالفان ترامپ بر حضور برخی افراد از جمله «جان بولتون» مشاور امنیت ملی سابق رئیس جمهوری آمریکا در سنا اصرار می‌کردند، اکنون اما با انتشار بخش‌هایی از کتاب خاطرات بولتون این خواسته جدی‌تر شده است. وی در کتاب خود دقیقاً مطالبی را در مورد پرونده اوکراین بیان کرده است که از نظر دموکرات‌ها عاملی برای سوءاستفاده ترامپ از قدرت و ایجاد مانع در مسیر اجرای عدالت تفسیر شده است. این اظهارات به اندازه‌ای حیاتی به شمار می‌روند که موجب شدند حتی چند تن از سناتورهای جمهوریخواه همچون «میت رامنی» به جمع حامیان حضور بولتون در سنا بپیوندند. برخی نیز از احتمال معامله میان سناتورهای دو حزب در زمینه دعوت از شاهدان دوطرف سخن گفته‌اند.
روزنامه «نیویورک تایمز» گزارشی را در مورد کتاب بولتون منتشر کرد که در آن در تائید شده است به دستور ترامپ از ارائه کمک‌های نظامی به اوکراین جلوگیری شد تا زمانی که دولت این کشور تحقیقاتی را در زمینه فساد مالی و اقتصادی نزدیکان «جو بایدن» معاون اول باراک اوباما رییس‌جمهوری سابق و مهمترین رقیب انتخابات آینده ترامپ ارائه کند. اگر دموکرات‌ها بتوانند ۴ سناتور جمهوریخواه را با خود همراه کنند می‌توانند مجوز شهادت بولتون را در سنا دریافت کنند.
وکلای ترامپ اعتقاد دارند جان بولتون نمی‌تواند سخن تازه‌ای را بیان کند و آن ها نیازی به شهادت وی نمی‌بینند. ولی نکته جالب اینجاست که این افراد در تلاش هستند روند و مسیر دادگاه را منحرف کنند. جلسه دادگاه در سنای آمریکا برای روشن شدن رویکرد و اقدامات غیرقانونی رئیس جمهوری برگزار شده است، در حالی که نزدیکان و وکلای وی تاکید می‌کنند پسر جو بایدن باید به دادگاه فراخوانده شود و در مورد عملکرد خود در اوکراین پاسخگو باشد.
رونامه «گاردین» نوشت، نتیجه ۶ روز نخست رسیدگی به پرونده استیضاح ترامپ این بود که به جای بولتون، پسر معاون رئیس جمهوری پیشین باید شهادت دهد. به دنبال تحولات اخیر برخی جمهوریخواهان چون «پت تومی» سناتور پنسیلوانیا اظهار داشتند همکاران وی ممکن است به معامله‌ای با دموکرات روی بیاورند که براساس آن هر یک از دو طرف یک شاهد را دعوت کند.
گویا مشاور امنیت ملی ترامپ با صراحت اعلام کرد رئیس جمهوری درخواست تحقیقات ویژه‌ای را در زمینه پسر بایدن داده بود. از اینرو تحلیلگران به ویژه جمهوریخواهان از این موضوع به شدت نگران هستند که اگر بولتون (که تا چندی قبل جایگاه مهمی را در سیاست خارجی کاخ سفید داشت) برای شهادت به سنا دعوت شود، جزئیاتی را بیان خواهد کرد که در بحث استیضاح و حتی رقابت‌های انتخاباتی، به موقعیت مناسب ترامپ به شدت آسیب وارد می‌شود.
علت پنهانکاری ترامپ در ابهام
برجسته شدن اظهارات بولتون و سپس جدی‌تر شدن درخواست‌ها برای شهادت و حضور وی در سنا، تیم حقوقی ترامپ را دچار دردسر بزرگی کرده است. تا روز سه شنبه این وکلا ۱۵ ساعت زمان برای دفاع از رئیس جمهوری را ذخیره داشتند. با اینحال به اعتقاد کارشناسان مهمترین روز برای تعیین تکلیف استیضاح روز جمعه خواهد بود زیرا به تدریج زمان هر یک از دو طرف دادستان‌های دموکرات و یا رئیس جمهوری رو به اتمام خواهد رفت. در آن زمان تصمیم سناتورها در مورد دعوت از شاهدان یا ارائه اسناد و جزئیات تازه مشخص می‌شود. اگر در مورد دو موضوع فوق اقدامی صورت نگیرد، به احتمال زیاد رأی گیری نهایی برای استیضاح به زودی انجام می‌شود. اما اگر سناتورها با حضور شاهدان موافقت کنند، برنامه زمانبندی استیضاح تغییر خواهد کرد و ممکن است شهادت دادن آن‌ها به صورت عمومی یا خصوصی صورت بگیرد.
اندیشکده «بروکینگز» در ارزیابی خود از فرایندی که بر چند روز نخست جلسه استیضاح ترامپ در سنا برقرار بود، آورده است رئیس جمهوری کنونی مانند «ریچارد نیکسون» در حال پنهان کردن برخی اسناد و مدارک است. از نشانه‌های چنین شرایطی آن است که از ابتدای برگزاری جلسات کاخ سفید برای مانع آفرینی یا کمک به جلوگیری از افشای برخی جزئیات و حتی حضور شاهدان کلیدی تلاش کرد.
اندیشکده فوق سپس این پرسش را مطرح کرد که کاخ سفید در حال سرپوش گذاشتن و پنهان کردن چه اطلاعاتی است که موجب شده بار دیگر روح رسوایی «واترگیت» پدیدار شود.
واترگیت به پرونده رسوایی انتخاباتی ریچارد نیکسون در نیمه نخست دهه ۱۹۷۰ میلادی مربوط می‌شود. در آن زمان نزدیکان وی از طریق ماموران اف.بی.آی. در ساختمان واترگیت که ستاد انتخاباتی حزب دموکرات بود، دستگاه‌های شنود کار گذاشتند. پیدا شدن یک نوار صوتی توسط ماموران و هیاهوی کارکنان ساختمان که به افکار عمومی ایالات متحده جهت می‌داد، سرانجام احتمال استیضاح را به اندازه‌ای جدی و خطرناک کرد که نیسکون پیش از انتخابات مجبور به کناره گیری شد.
این تحلیل با بیان اینکه جلسه دادگاه رئیس جمهوری آمریکا در سنا تاحدود زیادی با یک دادگاه معمولی متفاوت است، افزود: اکنون دونالد ترامپ باید اثبات کند که نگرانی واقعی وی فساد در اوکراین بوده یا اینکه تمرکز سیاسی کاخ سفید بیشتر با هدف تخریب رقیب انتخاباتی صورت گرفته است. شایان ذکر است نیکسون هم در دوره‌ای در مقابل اتهامات مقاومت می‌کرد، حتی زمانی که مدرک صوتی موجود بود.
طبق تحلیل این اتاق فکر مطرح آمریکایی، ادامه شرایط پنهانکاری و مقاومت در برابر شفافیت ممکن است به ضرر ترامپ تمام شود، زیرا با توجه به شرایط کنونی سنا، احتمال موفقیت دموکرات‌ها برای کسب ۲۰ رأی موافق سناتورها، برکناری ترامپ بسیار سخت است.