جنگ در سوریه با سرعت به نفع نظام این کشور و متحدان آن پیش می‌رود. روند آزادسازی سوریه از اشغال تروریست‌ها در مراحل پایانی قرار داد. تحولات میدان‌های نبرد سوریه نشان می‌دهد که گروه‌های تروریستی به ویژه گروه داعش روزهای پایانی خود را در این کشور سپری می‌کنند. بحران سوریه از آغاز تاکنون نشان داده که ادعای رهبری جهان از سوی آمریکا گزاف و بیهوده است و واشنگتن در قبال این بحران نتوانست دست به اقدامات موثر و مقبول بین‌المللی بزند.
بحران سوریه و نظام چند قطبی
به نظر می‌رسد تعیین تکلیف آینده سوریه در واقع روند تحولات آتی خاورمیانه را مشخص خواهد کرد. شاید بتوان گفت همانطور که تعیین تکلیف شهر برلین آینده نظام دوقطبی را در دوران جنگ سرد مشخص کرد، اکنون تعیین تکلیف سوریه و قدرت در دمشق تکلیف نظام چند قطبی آینده را مشخص خواهد کرد. همه خود را برای نظام جهانی جدید آماده می‌کنند. نظام جهانی که بنا به گفته «سرگئی لاوروف» دیپلمات روسی چند قطبی خواهد بود و در نتیجه واقعیت‌های عرصه بین‌الملل و روابط میان کشورها شکل خواهد گرفت.
این موضوع به طور گسترده‌تر در عقب نشینی نیروهای آمریکا از شمال سوریه دیده شد. آثار این عقب‌نشینی بر چهره همپیمانان آمریکا در منطقه به ویژه عربستان و رژیم صهیونیستی دیده شد و در نتیجه آنها دچار سردرگمی و ناامیدی شدند. آمریکا از این منطقه عقب نشینی نکرد بلکه در میدان‌های نبرد شکست خورد و قدرت هیچ گونه اقدامی را ندارد.
به نوشته روزنامه «الشروق» مصر، نشانه‌های افول نفوذ کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا، انگلیس و فرانسه بسیار است. آنها از نقش‌آفرینی برای حل بحران هایی که در سوریه، یمن، لیبی و سرزمین‌های فلسطین در جریان است، ناتوان هستند. حتی هنگامی که این کشورها تلاش می‌کنند در یکی از بحران‌های منطقه خاورمیانه نقش آفرین باشند، نمی‌توانند دیدگاه آشکاری برای حل این بحران ارائه دهند. از بین رفتن نفوذ غربی‌ها در منطقه تصادفی نبوده بلکه شماری از تحولات در این زمینه نقش داشته است.
اکنون تنش‌های منطقه و پیامدهای ناشی از آن کشورهای غربی را به طور مستقیم تهدید می‌کند و سبب نگرانی آنها شده است. شکست تروریست‌ها در منطقه سبب شده است که این تروریست‌ها با خروج از منطقه و بازگشت به کشورهای غربی به منشا خطری برای این کشورها تبدیل شوند. در برابر افول نفوذ و نقش کشورهای غربی در منطقه اکنون نقش و نفوذ سیاسی، اقتصادی و نظامی روسیه در منطقه افزایش یافته است. این کشور در حل بسیاری از بحران‌های جاری در منطقه خاورمیانه به بازیگر اصلی تبدیل شده است و با بسیاری از کشورهای منطقه دارای روابط مستحکمی است.
روسیه در شکل دهی به آینده سوریه نقش اساسی دارد. ناوگان این کشور در دریای مدیترانه حضور دارد. بازگشت روسیه به عنوان یک کنشگر فعال به منطقه خاورمیانه تنها به دلیل ائتلاف نظامی با کشورهای منطقه نیست. بلکه این کشور با کشورهای منطقه دارای روابطی متنوع و انعطاف پذیر است. این کشور با ایران و ترکیه درباره حل بحران سوریه و آینده این کشور رایزنی می‌کند. روسیه به عنوان یک صادر کننده سلاح به کشورهای خاورمیانه با ایران، مصر، ترکیه و دیگر کشورهای منطقه دارای روابط مستحکمی است. همکاری روسیه با ترکیه در منطقه سبب شده است که ترکیه به عنوان یک عضو ناتو دیگر زیر بار فشارهای آمریکا نرود.
در واقع آغاز شکل‌گیری نظم جهانی جدید هنگامی بود که روسیه و چین در شورای امنیت با همکاری مانع از تصویب هرگونه قطعنامه برای حمله نظامی به سوریه شدند. این همکاری دوجانبه همه طرح‌های غربی ها در سوریه را با شکست روبرو کرد. جنگ تروریستی علیه سوریه و دخالت نظامی روسیه در این جنگ برای حمایت از نظام سوریه نقطه عطفی در روند شکل گیری نظام بین‌المللی چند قطبی بود. هدف آمریکا از سنگ اندازی در مسیر حل بحران سوریه و ادامه جنگ جلوگیری از شکل گیری نظام جهانی جدیدی است که روسیه و چین و همپیمانان آنها در آن نقش آفرین خواهند بود. می توان گفت شاخص‌های حل بحران سوریه و محتوای آن نه تنها برای آینده سوریه بلکه برای آینده منطقه و جهان مهم است.
ایران، روسیه و چین در برابر یکه تازی آمریکا
شکست آمریکا و همپیمانانش در سوریه در شرایطی رقم می‌خورد که در سوی دیگر دشمنان آمریکا دارای قدرت و اعتماد به نفس بالایی هستند. آنها پی‌برده‌اند که قدرت بازدارندگی آمریکا در منطقه از بین رفته است و عظمت و شکوه قدرت بازدارندگی آمریکا به ویژه پس از سرنگونی پهپاد این کشور در منطقه خلیج فارس و حمله ایران به پایگاه «عین الاسد» و حمله نیروهای یمن به تاسیسات نفتی وابسته به شرکت آرامکو و شکست رادارها و سامانه‌های موشکی آمریکا برای مقابله با این حمله‌ها از بین رفته است. این تحولات در شرایطی رقم می‌خورد که ایران با اعتماد به نفس بالای خود مسیر و خطوط کلی آینده و چگونی رسیدن به آرمان‌های خود را ترسیم می‌کند. این کشور در شرایط تحریم‌ها هم در حال قدرت‌یابی است. چین و روسیه نیز در حال پیشرفت و نفوذ در اروپا، آفریقا، آسیا و خاورمیانه هستند.
تارنمای شبکه «المیادین» لبنان نوشت: همه اتفاق نظر دارند که جنگ علیه سوریه اوضاع منطقه‌ای و بین‌المللی را تغییر داده است. در نتیجه این جنگ خط مقاومت که در مبارزه با تروریسم نقش اساسی را داشت وارد مرحله تازه‌ای شده است. ائتلاف میان کشورهای عضو سازمان‌های بریکس و شانگهای به رهبری کشورهای چین و روسیه وارد مرحله سرنوشت سازی شد و گام‌های سرنوشت‌سازی در برابر یکه تازی‌های غرب برداشته است.
اقدام تروریستی آمریکا در به شهادت رساندن سپهبد «قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و «ابومهدی المهندس» نائب رییس سازمان حشد الشعبی عراق به گونه‌ای دیگر جهانیان را متحد کرد. تردیدی نیست که عکس‌العمل انتقامی ایران در حمله موشکی به پایگاه «عین الاسد» در عراق هم موضوع بسیار مهمی است. زیرا این نخستین بار بود که یک کشور توانست پایگاه آمریکا را هدف قرار دهد و غرور این کشور را بشکند.
در نتیجه این حمله، کشورهایی که معتقد بودند آمریکا می‌تواند در هرگونه خطر سرنوشت ساز از آنها دفاع کند بار دیگر در رویکردهای خود بازنگری و محاسبات منطقه‌ای و بین‌المللی خود را متناسب با واقعیت‌ها پی‌ریزی خواهند کرد. عکس‌العمل کشورهای اروپایی، آفریقایی و آسیایی درباره این رویداد تروریستی و برگزاری مراسم بزرگذاشت سپهبد قاسم سلیمانی در این کشورها و موضع‌گیری این کشورها درباره این حادثه تروریستی نشان داد که این رویداد نقطه عطفی در پیدایش دوره تازه‌ای است.
تصمیم پارلمان عراق برای خروج نیروهای آمریکا از عراق و درخواست عراق از چین برای کمک نظامی و تامین جنگ افزارهای برای حفظ امینت عراق و همچنین مانور مشترک ایران، روسیه و چین در اقیانوس هند که چند روز پیش از ترور سپهبد سلیمانی برگزار شد نشان داد که این قدرت‌ها در برابر یکه‌تازی آمریکا با هم متحد شده‌اند.