شاید روزی که براساس مصلحت کشور از توافق برجام حمایت کردند نمی‌دانستند که روزی برای همین حمایت با خطر کنارگذاشته شدن از فهرست جریان متبوع خود روبرو خواهند شد؛ اما به نظر می‌رسد رادیکال‌های اصولگرا خط قرمز فهرست خود را برجام و دستاوردهای دولت اعلام کرده اند. بستن فهرست هم با تمام دردسرهایش همچنان با ابهام کارایی روبروست. هیات داوران انتخاب شده‌اند اما وحدت همچنان با چالش جبهه‌های کوچک و ناشناخته روبروست. پایداری‌ها از فهرست جداگانه خود کوتاه نمی‌آیند و بهاری‌ها هم آرام آرام در پی راه تازه خود هستند.
حامی برجام بودید؟ در فهرست نخواهید بود
علنی شدن اختلافات میان اصولگرایان این روزها تنها با یک توییت یا اظهارنظر در شبکه‌های مجازی قابل رویت است. روز گذشته «یاسرجبرائیلی» از فعالان مجازی اصولگرا و از اعضای کمیته داوران انتخاب نامزدهای نهایی در توییتی که ساعاتی بعد حذف شد از حضور حامیان برجام در فهرست انتخاباتی انتقاد کرد. توییت گرچه حذف شد اما دیگر هم‌فکرهای او ضمن تصدیق موضع او تاکیدکردند موافقان برجام و FATF را نباید در فهرست اصولگرایان راه داد. در صورت اصرار این گروه بر نظر خود برخی چهره‌های معتدل اصولگرا در خطر حذف از این فهرست قرار خواهند گرفت و مواضع منطقی آن‌ها درباره مسائل کشور قربانی رادیکال‌های جوان خواهد شد.
حتی سرلیست احتمالی این فهرست هم گرچه این روزها به سبب مخالفت با دولت از اساس با همه چیز مخالف است اما روزهای نه چندان دور از موافقان برجام بود. «محمدباقر قالیباف» شهردار پیشین تهران در آبان‌ماه ۹۴ ضمن قدردانی از زحمات «محمدجواد ظریف» برجام را موفقیت بزرگی توصیف کرده است. او در مهر ۹۵ هم مذاکره را نوعی مبارزه دانسته و بار دیگر از برجام حمایت می‌کند. قالیباف در اردیبهشت ۹۶ و در بحبوحه رقابت‌های انتخاباتی هم تاکید کرده بود که «من هم از برجام پاسداری می‌کنم؛ هر دولتی غیر از این دولت، همین مسیر را می‌رفت.» تعداد چهره‌های موافق برجام و حتی برخی دستاوردهای دولت در این فهرست کم نیستند و باید دید تندروهای جوان با آن‌ها چه خواهند کرد.
لیستی رای بدهند یا ندهند؟
روز گذشته اعضای هیات انتخاب نامزدهای نهایی شورای ائتلاف نیروهای انقلاب (شانا) مشخص شدند. این هیات داوران ۱۰ نفره شامل یک مداح، یک مجری، سه وزیر دولت‌های «محمود احمدی‌نژاد»، عضو شورای شهر چهارم، دو روحانی برنامه‌های مذهبی صداوسیما، رئیس پیشین دانشگاه صنعتی شریف و یک فعال سیاسی هستند که در کنار اعضای شورای مرکزی شانا که نامزد انتخابات نیستند، درباره نامزدهای نهایی انتخابات تصمیم بگیرند و فهرست اعلام کنند.
این تلاش‌ها در حالی است که آیت‌الله «محمدعلی موحدی کرمانی» رییس جامعه روحانیت مبارز کشور و امام جمعه موقت تهران در بخشی از خطبه‌های جمعه گذشته گفته است: «در خصوص انتخابات باید دقت کرد، باید سوابق نامزدها را بررسی کرد. برخی شعار می‌دهند؛ آن هم شعارهای دروغین. خواهش من این است که به تمام افرادی که رأی می‌دهید، بشناسید و لیستی رأی ندهید.» نمی‌توان به آسانی دریافت که آیا منظور آیت‌الله موحدی کرمانی پرهیز از ارائه فهرست از سوی اصولگرایان است و این جریان همچنان در ابهام درستی و غلطی ارائه فهرست، اما قدر مسلم آن است که برای بستن فهرستی که بتواند در میدان خالی از رقیب پیروز شود چالش‌هایی وجود دارد.
جبهه‌ها و ناشناخته های فهرست
بخشی از پروسه وحدت کامل در جریان اصولگرا با مانع جبهه‌های کوچک و افراد ناشناخته در فهرست روبروست. تعدادی از این جبهه‌ها اساسا تمایلی برای حضور در سازوکار شانا ندارند، برخی مردد در تصمیم‌گیری هستند و برخی هم منتقد اقدامات شورای ائتلاف اصولگرایان. برای مثال جبهه پیشرفت، رفاه و عدالت تنها به احتمال حمایت خود از سازوکار شورای ائتلاف نیروهای انقلاب خبر داده است. احزابی مانند حزب ایران زمین، جمعیت جوانان انقلاب اسلامی، حامیان انقلاب اسلامی، جمعیت آبادگران ایران اسلامی در این جبهه عضو هستند. جبهه جهادگران ایران اسلامی هم فهرست ۱۲۴ نفره و ابتدایی خود را برای برای انتخابات اعلام کرد. فهرستی که با لیست شانا اشتراکات اندکی دارد.
جامعه زینب (س) هم دیگر تشکل اصولگرایی است که از گفته‌های دبیرکل آن می‌توان دریافت که چندان از سازوکار شانا راضی نیست. «اعظم حاجی عباسی» گفته است: انتظار می‌رفت برای انتخاب نامزدهای انتخاباتی زنان، با احزاب زنان مشورت می‌شد. متاسفانه تصمیم گیرندگان به صورت یک شرکت سهامی هستند و پست ها در بین افرادی خاص و چهره های مورد نظر سهامداران در گردش است و چهره‌های قدیمی و بازنشسته و اعضای وابسته به حزب خود که تبعیت محض از بزرگانشان دارند را جایگزین خود می‌کنند.
نام‌های تازه موجود در فهرست‌های ابتدایی و نهایی اصولگرایان هم برای این طیف و هم مردمی که رای می‌دهند ابهام‌آفرین است. هرچند «مهدی چمران» عضو شورای ائتلاف نیروهای انقلاب از پروسه دشوار مصاحبه و آزمون و رصد نامزدهای ناشناخته اصولگرایان سخن می‌گوید اما داستان نه با رصد اطمینان بخش است و نه با میثاق‌نامه. برخی از این چهره‌ها سابقه سیاسی خاصی ندارند و صرفا به دلیل پایبندی به برخی اصول در فهرست حضور یافته‌اند.
پایداری‌ها و بهاری‌ها همراه می‌شوند؟
«در تهران با برخی گروه‌ها مشکلات کوچکی داریم؛ مثلا اعضای جبهه پایداری اصرار دارند که لیست جدا ارائه دهند، ولی می‌خواهند که در این لیست، نفرات مشترک زیادی حضور داشته باشند که هنوز نتوانستیم در این موضوع با هم به توافق برسیم.» این سخنان غلامعلی حدادعادل، رییس شورای ائتلاف است. «مصطفی میرسلیم» هم از دیگر اعضای شورای ائتلاف می‌گوید: «یک‌سری مسائل هنوز حل نشده است و بزرگواران ما در شورای ائتلاف مشغول مذاکره هستند که سعی کنند جبهه پایداری را هر چه بیشتر به ائتلاف نزدیک کنند.»
تلاش برای به همراه‌سازی جبهه پایداری موضوع تازه‌ای نیست اما بی‌نتیجه بودن این تلاش‌ها به فاصله ۲۰ روز هم تازه هم عجیب است. انتظار این بود که پس از ماه‌ها گفت‌وگو و رایزنی و کوتاه آمدن و سهم‌دادن، اکنون این جبهه دیگر در سودای ارائه فهرست تازه نباشد که هست. خوش‌بینی شانایی‌ها در حالی است که جبهه پایداری فهرست بسته شده از سوی آن‌ها را فاقد شاخص خاص و سهم‌خواهانه توصیف می‌کنند و از شاخص‌های مختص خود سخن می‌گویند. «حمید رسایی» عضو شناخته شده و نامزد این جبهه در تازه‌ترین سخنرانی انتخاباتی خود گفته است: «اشکال دیگر هم این است که آن ۷هزار نفری که ۱۵۹ نفر را انتخاب کردند، چه کسانی هستند؟ آن ۹۰ نفر را می‌آورید در اتاق بسته خودتان به ۳۰ نفر می‌رسانید و این یعنی هیچ شاخصی معلوم نیست. جبهه پایداری معتقد است که، ملاک و شاخصی دارد و به شورای ائتلاف می‌گوید، هیچ شاخصی ندارند.»
در همین سخنرانی رسایی از فهرست انتخاباتی وزرای رئیس‌جمهوری اسبق هم خبر می‌دهد و به این ترتیب مشخص می‌شود که انشعاب تنها پایداری‌ها نخواهند بود بلکه بهاری‌ها هم در تدارک جدا کردن راه خود از شورای ائتلاف نیروهای انقلاب هستند.
شاید فهرست‌های ارائه شده هم‌پوشانی‌هایی هم داشته باشند اما مشخص است که امکان پیروزی با تک فهرست بسیار بیشتر از چند فهرست است اما شاید احتمال سهم‌خواهی در آینده برای فهرست‌های چندگانه بیشتر باشد.