محمدعلی مهدوی‌راد، امروز (یک‌شنبه) در نشست خبری جایزه کتاب سال، ضمن تشریح ارزیابی‌های جایزه کتاب سال، گفت: هر سال، کتاب‌های منتشر شده در سال گذشته را ارزیابی می‌کنیم و در این دوره نیز کتاب‌های منتشر شده فروردین تا اسفند سال ۹۷ ارزیابی شدند. در جایزه کتاب‌سال محدودیت موضوعی وجود ندارد؛ به‌عبارت دیگر هر کتابی که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجازه انتشار داشته باشد، می‌تواند در محدوده داوری جایزه کتاب سال قرار گیرد.
وی روند دریافت آثار را چنین شرح داد: از ۴ سال گذشته کتاب‌ها براساس فراخوان دریافت و به دبیرخانه ارسال می‌شد. امسال دو روش برای دریافت آثار داشتیم، یکی فراخوان عمومی و دیگری فراخوان خصوصی که برای سازمان‌ها و نهادها، مولفان، مترجمان و محققان فرستاده شد.
تجربه نشان داده در جریان داوری گاهی بعضی عنوان‌ها از قلم می‌افتند و دیده نمی‌شوند؛ بنابراین از بانک اطلاعاتی موسسه خانه کتاب نیز برای ارزیابی همه کتاب‌ها استفاده شد. به عبارت دیگر علاوه بر فراخوان از این اطلاعات نیز بهره گرفتیم و در نهایت، ۴۶ هزار ۲۵۴ عنوان کتاب چاپ نخست در سال ۱۳۹۷ منتشر شده است.
وی ادامه داد: بخشی از این کتاب‌ها در غربال اولیه کنار گذاشته شدند و در مرحله بعدی داوری ۷ هزار و ۴۷۳ عنوان کتاب باقی ماند؛ از بین این آثار ۲۱۳ عنوان کتاب به مرحله دوم داوری راه پیدا کردند. هر عنوان کتاب از سوی ۳ داور ارزیابی شد. ملاک‌ها و معیارهای ارزیابی نیز منطق با آئین‌نامه بود. کتاب‌هایی که بین ۸۰ تا ۹۰ امتیاز کسب کردند، عنوان شایسته تقدیر و کتاب‌هایی که ۹۰ تا ۱۰۰ امتیاز گرفتند به‌عنوان برگزیده شناخته شدند.
کیفیت؛ گمشده جایزه کتاب سال
دبیر علمی جایزه کتاب سال گفت: از ۴ دوره گذشته با توجه به افزایش انتشار کتاب‌های ترجمه در کشور، جایزه کتاب سال نیز به این بخش توجه ویژه داشت و کمی سختگیرانه‌تر کتاب‌ها را برگزید و قرار شد کتاب‌هایی که بین ۹۵ تا ۱۰۰ امتیاز گرفتند به عنوان کتاب‌های برگزیده و کتاب‌هایی که بین ۸۵ تا ۹۰ امتیاز کسب کردند به عنوان کتاب‌های تقدیری معرفی شوند، تا به کیفیت ترجمه توجه شود.
وی کیفیت را گمشده همیشگی کتاب سال دانست و افزود: این دوره هم در سیطره کمیت بود؛ به‌عبارت دیگر، جریان تولید کتاب در کشور کم نیست اما از نظر محتوایی شاهد اتفاق قابل توجهی نیستیم. متاسفانه رویدادهای مختلف کتاب‌محور ازجمله جایزه کتاب‌سال، جایزه فارابی و همچنین کتاب سال حوزه نیز این شرایط را دارند. تکرار مکررات از جمله عمده‌ترین نگرانی‌های برگزارکنندگان جایزه کتاب سال است، برخی حوزه‌ها که مطلبی وجود ندارد، یا کم است، همچنان مغفول می‌ماند. علاوه بر این سرقت‌های ادبی و نوشتاری نیز همچنان وجود دارد، این سرقت‌ها گاهی در حد یک فصل از کتاب است و سرقت ادبی آفتی است که باید با پیگیری و تدابیر ویژه مانع از آن شد، این اتفاق فقط مختص کشور ما نیست.
مهدوی‌راد، جایزه کتاب سال را بزرگ‌ترین رویداد پژوهشی کشور دانست و گفت: هیچ رویدادی مشابه جایزه کتاب سال زمینه‌ساز حضور اندیشمندان و پژوهشگران مطرح کشور کنار هم نمی‌شود. بی‌تردید متخصص‌ترین افراد در گروه‌های داوری جایزه کتاب سال وجود دارند که قابل تقدیر است. جز بعضی خطوط قرمز خاص، در ۵ سالی که به عنوان دبیر علمی این رویداد حضور داشتم، خط قرمز دیگری وجود نداشته و هیچ کتابی به خاطر نگرش، رویه و جهت‌گیری مولف یا مترجم از ارزیابی کنار گذاشته نشده است.
جایزه کتاب سال منطقه ای ۲۰۲۰ در چین برگزار می‌شود
دبیر بیست‌وهفتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال با بیان این مطلب که امیدواریم به برکت انقلاب اسلامی فعالیت‌های کتاب‌محور همواره رو به رشد باشد بیان کرد: حجم قابل‌توجهی از آثار پژوهشگران حوزه مطالعات ایرانی و اسلامی را دریافت کردیم که به بیش از ۲هزار اثر می‌رسد. امسال از کشورها آلمان، چین، فنلاند و روسیه برگزیده داریم.
احمدعلی حیدری، با اشاره به برگزاری جایزه منطقه‌ای هند در دی ۹۸ برابر با ژانویه سال نوی میلادی افزود: آثار منتشر شده سال ۲۰۱۶ در قالب تصحیح و ترجمه و تألیف از سوی دبیرخانه جایزه منطقه‌ای کتاب سال ارزیابی و تصمیم گرفته شد دوره بعدی این رویداد در چین برگزار شود.
در چین ۲۰ کرسی زبان فارسی وجود دارد که نشان از توجه این کشور به ادبیات و زبان فارسی است. تصمیم داریم آثاری که در حوزه مطالعات اسلامی و ایرانی کمتر در جایزه‌های بزرگ دیده می‌شود را در جایزه کتاب سال داوری و ارزیابی کنیم. دومین دوره جایزه منطقه‌ای کتاب سال در چین همزمان با نمایشگاه بین‌المللی این کشور برگزار خواهد شد.
سی و هفتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، با هدف شناسایی و معرفی کتاب‌های برتر، حمایت و تشویق مؤلفان، مترجمان، مصححان و ناشران سراسر کشور و ارتقای فرهنگ جامعه اسلامی، حفظ استقلال و هویت فرهنگی در بهمن ماه ۱۳۹۸ برگزار می‌شود. آثار برای شرکت در این جایزه باید برای نخستین‌بار در سال ۱۳۹۷ منتشر شده باشند و جزو کتاب‌های کمک درسی و عکس برداری شده نباشد. علاوه بر این، کتاب باید دارای برگه اعلام وصول باشد.
این جایزه همچنین شامل بخش های مختلفی از جمله کلیات، علوم کاربردی، دین، هنر، تاریخ و جغرافیاست اما کتاب‌های داستان کوتاه، داستان بلند و رمان بزرگسال، نقد ادبی (تالیف)، مستند نگاری، شعر بزرگسال و شعر کودک و نوجوان به دلیل همپوشانی با جایزه جلال آل احمد و جشنواره شعر فجر در جایزه کتاب سال داوری و بررسی نمی‌شوند.
اختتامیه جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی؛ روز چهارشنبه ۱۶ بهمن، ساعت ۱۵ تا ۱۷، در تالار وحدت برگزار خواهد شد.