«مارکوس لایتنر» در نشست خبری روز یکشنبه در محل سفارت این کشور در تهران گفت: هدف تمهید تجاری انسان دوستانه سوییس این است که اطمینان حاصل کند که صادرکنندگان و شرکتهای مستقر در سوییس که دفاتر مرکزی یا شعب آنها در سوییس است، در حوزه دارویی و پزشکی بتوانند کانال مالی ایمنی با کمک بانک مرکزی این کشور داشته باشند و بتوانند صادرات خود را به ایران ادامه دهند.
سفیر سوییس در تهران افزود: با ایجاد این کانال سهم مهمی در تامین مواد دارویی وغذایی خواهد داشت که کاملا در راستای سنت انسان دوستانه سوییس است. البته این کانال فقط انسان دوستانه نیست بلکه می‌تواند نشانه و پیام سیاسی هم باشد.
وی گفت: با توجه به اعتمادی که سوییس هم در ایران و هم در آمریکا دارد، ما توانستیم این کانال مالی را ایجاد کنیم تا بتواند اقلام انسان دوستانه را برای بیماران و مصرف کنندگان ایرانی فراهم کند.
لایتنر در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: محصولات دارویی، اقلام غذایی و تجهیزات پزشکی همواره از تحریم‌ها معاف بودند. با آغاز مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران در سال ۲۰۱۸ تمایل موسسات مالی - که فقط هم در سوییس نبودند- نسبت به معاملات و فعالیت‌های تجاری و مالی با ایران کم شد.
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه کانال‌ها و روش‌های پرداختی باقیمانده خیلی گران، پیچیده و در اغلب موارد قابل اعتماد نیستند از این رو این کانال را ایجاد کردیم تا بتوانیم این راهکار را ادامه دهیم. در عین حال برای اینکه این تمهید تجاری انسان دوستانه راه‌اندازی شود همکاری نزدیکی با مقامات ایرانی، سوئیسی، آمریکایی، شرکتها و بانک‌های سوئیسی داشتیم.
این دیپلمات سوییسی اظهار داشت: این موضوع اهمیت حیاتی داشت که بتوانیم روبه جلو حرکت کنیم و در این راستا معامله آزمایشی هفته گذشته را بتوانیم قطعی کنیم. از طریق این تمهید، وزارت خزانه‌داری آمریکا به بانک‌های مشارکت کننده در این سازو کار تضمین‌های لازم را ارائه می‌کند که چنین معاملاتی را انجام دهند و مطمئن شوند که این معاملات در راستای تحریم‌های آمریکاست.
لایتنر اضافه کرد: ما به میزان ملاحظه‌ای در این سازوکار سرمایه‌گذاری کردیم که تعهد قوی را در بردارد و می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم اقلامی که از طریق این ساز و کار فراهم می‌شود، به دست بیماران و مصرف کنندگان ایرانی می‌رسد.
سفیر سوییس در تهران در بخش دیگری از سخنانش گفت: بانک‌ها و شرکتهای مشارکت کننده در این ساز و کار اطلاعات دقیق و جزئی درباره فعالیت‌ها شرکای بازرگانی خود در ایران و معاملاتی که با آنها انجام دادند، به مقامات سوئیس خواهند داد.
وی با بیان اینکه انتظار می‌رود ظرف دو سه هفته آینده این سازو کار فعالیت کامل خود را شروع کرده و عملیاتی می‌شود، اعتقاد راسخ دارم که کانال پرداخت سوئیس آثار بسیار مثبتی بر دیگر کانال‌های پرداخت هم خواهد داشت.
سفیر سوییس خاطرنشان کرد: نقش پیشرویی که سوئیس در این زمینه بازی کرد به دیگران هم نشان داد که این مساله عملی و امکان‌پذیر است.
لایتنر یادآور شد: در اجرای معامله آزمایشی هفته گذشته، سه پرداخت از طریق بانک bcp مستقر در ژنو انجام شد که این از اهمیت کلیدی برای اجرایی کردن سازوکار برخوردار هستند. این معاملات شامل تامین داروهای متفاوت از یک شرکت دارویی سوییسی هستند که ارزش تقریبی این اقلام ۲.۳ میلیون یورو است که امروز دو مورد از موضوعات این معامله به ایران رسید و امروز ۱۸۰ هزار بسته از اقلام دارویی مورد نیاز بیماران پیوند اعضا وارد ایران شد.
سفیر سوییس در پاسخ به سوالی در خصوص سرمایه‌گذاری‌های انجام شده برای راه‌اندازی این ساز و کار و اینکه آیا با نمونه هایی که اجرا شده فازهای بعدی هم به همین حجم خواهد بود، اظهار داشت: در زمینه سرمایه گذاری دو موضوع متفاوت وجود دارد که باید از هم متمایز شوند؛ یک بخش سرمایه سیاسی شامل حوزه های فناوری و افرادی است که در این زمینه کار کردند. به عنوان مثال اعضای دولت سوئیس طی ماه گذشته و در اجلاس داووس با مقامات آمریکایی مذاکره کردند.
لایتنر افزود: بخش دیگر بسیار تلاش کردیم در زمینه تعهد کاری بسیار قوی است که در این حوزه وجود دارد. برای اینکه ما می‌خواهیم مطمئن شویم تمامی محصولاتی که از طریق این کانال وارد کشور می‌شود به طور مشخص به بیماران و مصرف کنندگان ایرانی می‌رسد.
وی اظهار داشت: یکی از دلایل طولانی شدن اجرای این ساز و کار این بود که باید با همه دست اندرکاران صحبت می‌کردیم و همه را به یک سطح تعهد می‌رساندیم تا بتوانند این کار را انجام بدهند. درباره میزان این معامله این را باید بگویم که این فقط یک معامله آزمایشی است و جزئیاتی است که باید نهایی شود و بعد از آن می توانیم مقیاس و حوزه عمل تعاملات را افزایش دهیم.
سفیر سوییس در پاسخ به سوال دیگری درباره اینستکس گفت: در جایگاهی نیستم که درباره اینستکس حرف بزنم؛ ما عضو اتحادیه اروپا نیستیم و بخشی از سازوکار اینستکس هم نیستیم. علاوه بر این تفاوت‌هایی بین سازوکار سوئیس و اینستکس وجود دارد.
لایتنر با بیان اینکه ما از ابتدا بر روی اقلام انسان دوستانه تمرکز کردیم، گفت: این نخستین معامله و نشانه مثبتی بود که دیگران هم دنبال راهکاری باشند. در واقع این سازوکار نشان داد که چنین کاری ممکن است. من متخصص در این حوزه نیستم ولی رقابتی بین تمهید انسان دوستانه سوئیس و اینستکس وجود ندارد.
وی خاطرنشان کرد: برای کشوری مثل ایران ما با اقتصادی به اندازه اقتصاد ایران نیازمند سازوکارهای متفاوت هستیم بنابراین کشان دیگر هم می توانند از این نمونه فرا بگیرند و قدم پیش بگذارند.
سفیر سوییس در تهران در پاسخ به سوال ایرنا مبنی بر اینکه با توجه به محدودیت‌های نقل و انتقال مالی چه چشم اندازی وجود دارد این فرایند ادامه دار و پایدار باشد، گفت: گامهای فنی هست که باید قطعی شود تا این برنامه اجرایی شود. برنامه این است که ما سازوکاری را طراحی کنیم که در طول زمان پایدار بماند. اطمینان دارم که خواهیم توانست منابع مالی ایران را به حساب‌های مورد نظر در سوئیس منتقل کنیم تا بتوانیم در طول زمان حرکت پایداری در این زمینه ادامه دهیم.
وی اضافه کرد: در این راستا به طور موازی با همه طرف‌ها همکاری و گفت و گو می‌کنیم ولی اطمینان داریم و اعتقاد داریم که این سازوکار می‌تواند راهکار پایداری باشد.
این دیپلمات سوییسی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه‌ایا امکان دارد تبادل اطلاعات باعث شود برخی شرکتها حاضر به حضور در این مکانیسم نباشند، گفت: حضور در این سازوکار و استفاده از آن برای شرکتها یک حرکت داوطلبانه است. یا می‌توانند از این مکانیسم استفاده کنند و اگر مایل نیستند می توانند از راهکارهای دیگری استفاده کنند که فکر می کنند مناسبتر است.
لایتنر با بیان اینکه ما علاقمند هستیم که این کانال کاملاً شفاف باشد، گفت: منابعی که در این کار وجود دارد پول ایرانی است و بخش بزرگی از این پول با ارز یارانه‌ای فراهم شده و این مربوط به دولت ایران است که اطمینان دهد چطور این پول تهیه شده و منابع آن از کجا تامین می‌شود.
وی در عین حال گفت: با این محموله ای که امروز رسیده است بحث تحویل داروها به ایران کامل شده است
سفیر سوییس در تهران در پاسخ به این سوال که آیا امکان استفاده از این سازوکار برای طرف‌های ثالث وجود دارد وآیا تضمینی از طرف آمریکا گرفته اید که این سازوکار را با چالش مواجه نکنند، گفت: وقتی من در مورد این صحبت کردم دیگران هم می توانند از مکانیسم استفاده کنند منظورم این بود که می توانند از آن یاد بگیرند. این سازوکار برای شرکتهای سوییسی و شرکت‌هایی که است در سوییس مستقر هستند.
لایتنر گفت: کشورها و نهادها و موسسات دیگر می‌توانند از سازوکارهای دیگری استفاده کنند در واقع یک حلقه ارتباط سوییسی در صورت استفاده از این سازوکار موجود باشد ولی بخش دیگری از این برنامه این است که تلاش می کنیم مجموعه از شرکتها هم بتوانند د راین سازوکار همکاری کنند.
سفیر سوییس در تهران اضافه کرد: از آنجایی که می خواهیم تضمین کننده این تعهد کاری قوی باشیم باید بتوانیم یک حلقه سوییسی داشته باشیم تا بتوانیم نظارت را انجام دهیم چون بحث تعهد کاری بحث خیلی مهمی است. ولی این به این مفهوم نیست که اینها فقط محصولات سویسی از این کانال می‌توانند استفاده کنند.
این دیپلمات سوییسی گفت: برخی از شرکتهای سوییسی در خارج از سوییس محصولات خود را تولید می کنند بنابر این این امکان هست که از همین کانال استفاده کنند و محصولات خود را به ایران صادر کنند.
وی اظهارداشت: ما این کانال را ایجاد نکردیم چند هفته ادامه داشته باشید علاقه داریم برای مدت طولانی به کار خود ادامه دهد.
لایتنر همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه گفتید باید اطمینان حاصل کنید دارو به بیماران ایرانی برسد به چه مفهوم است؟ گفت: باید بیمار از دارو استفاده کند و این داروها به ایران بیاید و در ایران بماند و در ایران استفاده شود و نه اینکه در کشورهای همسایه با بهای خیلی گزاف و در بازار سیاه فروخته شود.
وی افزود: می خواهیم روند منظمی باشد و از صادرکنندگان سوئیسی خواستیم راه هایی که علاقه مند هستند تضمین شود این داروها در ایران می مانند به ما پیشنهاد دهند. مهم این است که داروها به داروخانه ها برود و مردم از آن استفاده کنند.
لایتنر در پاسخ به سوال دیگری در خصوص اینکه چطورآمریکا راضی به اجرای این سازوکار شد، گفت: فکر می کنم که اصل مساله این بود آمریکا همیشه می‌گفتند که کالاها و اقلام انسان دوستانه از تحریم‌ها معاف هستند و باید به راحتی به ایران بروند در کنارآن علاقه شماری از شرکتهای دارویی آمریکا بود که علاقمند بودند اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی را به ایران صادر کنند.
وی در عین حال گفت: از سوی دیگر این در واقع بحث انسان دوستانه هم برای آمریکا مطرح بود همچنین بویژه در این شرایط می توان ازآن به عنوان یک پیام و نشانه ای یاد کرد که در شرایط فعلی فرستاده شد تا این کانال بتواند کار خود را آغاز کند.