جدیدترین محاسبات ۳۳ دستگاه درگیر با بحث تصادفات جاده‌ای نشان می‌دهد که هر نفر که در تصادف جان خود را از دست می‌دهد، تقریبا ۵.۲ میلیارد تومان هزینه مستقیم و غیرمستقیم به کشور تحمیل می‌کند، حال اینکه این رقم تا پیش از افزایش نرخ ارز و قیمت بنزین چیزی بین دو تا سه میلیارد تومان براورد می‌شد.
در تصادفات جاده‌ای بیشترین خسارت واردآمده به کشور از دست رفتن سرمایه انسانی است. هر چند که جان افراد قابل ارزش‌گذاری نیست، اما این بخش چه در تصادفات فوتی و چه در تصادفات جرحی بیشترین سهم را در خسارت ایجاد شده به بار می‌آورد. علاوه بر این، هزینه سنگین معنوی و مالی، در وقوع سوانح جاده‌ای خسارت به زیرساخت‌ها از جمله زیرساخت شبکه راهی سهم عمده‌ای در این محاسبات جدید دارد.
طبق یک تعریف جهانی از بین عوامل مختلف در وقوع یک سانحه جاده‌ای سه عامل خطای انسانی، خودرو و جاده (محیط) نقش اصلی را ایفا می کنند که البته در کشورهای مختلف درصدهای سهم این عوامل متعدد است. آنچه از گذشته در ایران مطرح بوده عامل انسانی با سهم ۷۰ درصدی بیشترین و عامل جاده کمترین سهم را دارد. اما برخی از دستگاه‌ها و بسیاری از کارشناسان این سهم‌بندی را قبول ندارد و مدعی هستند با توجه به وضعیت جاده‌های کشورمان این عامل سهم بالایی در وقوع تصادفات می‌تواند داشته باشد.
نقاط پرتصادف یا همان حادثه‌خیز در شبکه جاده‌ای جزو متهمان ردیف اول مرگ بیش از ۱۷ هزار ایرانی در سال گذشته و بیش از ۷ هزار نفر در شش ماه اول امسال محسوب می‌شود. نقاط حادثه‌خیز به نقاطی گفته می‌شود که تکرار تصادفات در یک بازه زمانی در آن منطقه بالا باشد که معیار تشخیص این نقاط دستورالعمال ویژه‌ای دارد.
تاکنون اعداد و ارقام متفاوتی از تعداد نقاط حادثه‌خیز در سطح جاده‌های کشور اعلام شده است. طبق گفته یک نهاد تعداد این تله‌های مرگ به بیش از ۱۰ هزار نقطه رسیده‌است و دستگاه دیگر هم با رد این عدد مدعی است بیش از ۳ هزار نقطه پرتصادف در شبکه جاده‌ای وجود دارد. حال اینکه سه هزار نقطه پر تصادف هم عدد بسیار قابل توجهی است و هر کدام از این نقطه‌ها می‌توانند کمین‌گاه مرگ مسافران باشند. به طوری که طبق اعلام رییس پلیس راهور ۵۶درصد تصادفات، مربوط به نقاط حادثه‌خیز در جاده‌ها است.
نتشریح نقشه شبکه جاده‌ای با بیشترین نقاط حادثه‌خیز
طبق اعلام پزشکی قانونی در سال گذشته ۱۷ هزار و ۱۸۳ نفر در حوادث رانندگی ترافیکی کشته شدند که بیشترین تصادفات‌های فوتی در مسیرهای برون‌شهری رخ داده است.این تصادف سهم ۶۴.۲ درصدی از میان تمام تصادفات رخ داده دارد و ۲۴.۹ درصد تصادفات هم در راه های درون شهری، ۶.۴ درصد هم در جاده‌های روستایی و یک درصد هم در راه‌های اختصاصی و ۳.۵ درصد تصادفات هم در سایر راه‌ها رخ داده است.
براساس این آمار می‌توان گفت در سال گذشته ۱۱ هزار و ۳۱ نفر در تصادفات مسیرهای برون‌شهری و ۴ هزار و ۲۷۸ نفر در تصادفات مسیرهای درون‌شهری، هزار و ۹۹ نفر در تصادفات مسیرهای روستایی جان باخته‌اند.
بنا بر گزارش‌های رسمی در سال گذشته استان‌های فارس ، تهران و اصفهان بیشترین تصادفات منجر به فوت سرنشینان را داشتند و از استان‌های پرتصادف محسوب می‌شوند. هر چند عوامل بسیار متعددی از خستگی راننده گرفته تا منظر راه‌ها در محل وقوع تصادفات نقش دارند، اما می‌توان ادعا کرد بخشی از دلایل تعدد این تصادفات و افزایش آنها در یک استان یا یک مسیر به بحث نقاط حادثه‌خیز برمی‌گردد.
در حالی‌که «کمال هادیان‌فر» رییس پلیس راهور ناجا اعلام کرده‌است ۱۰هزار نقطه حادثه‌خیز در سطح جاده‌های کشور وجود دارد. سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای این تعداد را با احتساب راه‌های درون شهری ۵هزار نقطه می‌داند. طبق گزارشی که سازمان راهداری و حمل‌و نقل جاده‌ای در اختیار خبرگزاری ایرنا قرار داده، بر اساس دستورالعمل ابلاغی کمیسیون ایمنی راه‌های کشور تعداد ۳۳۹۲ نقطه پرحادثه شامل ۱۵۸۵ نقطه پرتصادف و ۱۸۰۷ نقطه دارای تصادف شناسایی و طرح ایمن سازی این نقاط به ادارات کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان‌ها ابلاغ شد. مرحله بعد از شناسایی این نقاط، آشکارسازی است، به این معنا که با نصب تابلوهای هشدار دهنده و ... رانندگان را از وجود این نقاط در چند متر بعد مطلع می‌سازند و در مرحله اول ۱۵۸۵ نقطه پرتصادف آشکارسازی شده‌اند.
هر چند که سازمان راهداری به عنوان متولی نگهداری و تعمیر بیش از ۲۰۰ هزار کیومتر شبکه جاده‌ای کشور تا کنون نسبت به انتشار نقشه مسیرهای دارای بیشترین نقطه پرتصادف اقدام نکرده‌است. اما براساس گفته سردار حمیدی،معاون اجرایی پلیس راهور ناجا استان‌های شمالی، غربی و مرکزی بیشترین نقاط حادثه خیز را دارد و این نقاط در سامانه پلیس به طور آنلاین و لحظه‌ای قابل رصد هستند.
دولت برای رفع نقاط حادثه‌خیز چقدر باید خرج کند؟
طبق نقشه‌ای که پلیس راهور از نقاط حادثه‌خیز دارد ۵۰۰ نقطه در شرایط قرمز و بحرانی هستند و وزارت راه و شهرسازی و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای رفع و اصلاح این نقاط پرتصادف را باید در اولویت هزینه‌ها و خرج‌های خود قرار دهد.
براساس اعلام سازمان راهداری به خبرگزاری ایرنا، برآورد تقریبی اعتبار مورد نیاز برای اصلاح و رفع ۳۳۹۲ نقطه پرتصادف و دارای تصادف که در اولویت کار هستند، مبلغ ۶ هزار میلیارد تومان است که در سال جاری نزدیک به ۳ هزار میلیارد تومان اعتبار برای رفع نقاط پرحادثه ابلاغ شده است. از این رو با توجه به اعتبارات، ۱۸۷ نقطه به صورت زودبازده و ۲۹۱ نقطه نیمه‌تمام، ساماندهی شش پاسگاه پلیس راه و ایمن‌سازی ۲۰ نقطه کولاک گیر و رفع و اصلاح ۳۲۹ نقطه پرتصادف در دستور کار قرار گرفته و در مجموع در سال جاری تعداد ۳۶۶ نقطه دارای تصادف و پرتصادف برطرف شده است که ۱۲۴ نقطه آن جزء نقاط پرتصادف هستند.
پلیس راهور مدعی است که اگر فقط ۱۰ درصد نقاط حادثه خیز اصلاح و نواقص آن برطرف شود، چیزی بیش از ۳۰ درصد از حوادث منجر به فوت جاده‌ها در این نقاط کمتر خواهد شد و با تامین ۶ هزار میلیارد تومان مورد نیاز می‌توان در طول ۶ سال تمام نقاط حادثه‌خیز کشور را رفع و اصلاح کرد.
البته از آنجایی که دولت در تنگنای مالی شدیدی قرار دارد و زور پول نفت به غول پروژه‌های عمرانی نمی‌رسد، تزریق قطره‌چکانی این اعتبارات به طور قطع باعث تطویل کار و پیشرفت فیزیکی پروژه‌هایی مانند رفع نقاط پرتصادف می‌شود، بنابراین دولت باید به فکر ایجاد جذابیت در این پروژه‌ها و جلب نظر بخش خصوصی باشد که یکی از این راهکارها دادن امتیازاتی مانند ارایه مجوز احداث مجتمع خدمات مسافرتی به سرمایه گذارانی است که در آن محدوده نسبت به آشکارسازی یا رفع نقاطه حادثه‌خیز اقدام کنند.