"پل گانتر" مدیر سازمان ورای اتم (Beyond Nuclear) روز سه شنبه در گفت‌وگوی اختصاصی با ایرنا نسبت به تلاش‌های اتحادیه اروپا برای حفظ برجام ابراز خوش‌بینی کرد و افزود هنوز راه دیپلماسی میان ایران و اروپایی‌ها برای حفظ این توافق بین المللی باز است.
وی درباره آینده پیمان منع گسترش سلاح اتمی (ان پی تی) هم ابراز نگرانی کرد و ادامه داد آمریکا به برنامه هسته ای کشورهایی چون عربستان کمک می کند که می تواند در آینده تهدیدی برای امنیت منطقه بشود.
این کارشناس آمریکایی که طرفدار منع تولید و بهره برداری از انرژی هسته ای است، افزود: سمت و سوی افکار عمومی بین المللی در حال افزایش مخالفت با توسعه، آزمایش، تولید، تملک و انبار کردن جنگ افزارهای هسته ای است و این مخالفت‌ها نه تنها با اسرائیل، هند، پاکستان و کره شمالی است که عضو ان پی تی نیستند، بلکه به دنبال منع قانونی در اختیار داشتن و تهدید جنگ افزار اتمی از سوی پنج ابرقدرت امضاکننده ان پی تی است.
آمریکا به دنبال منابع نفت ایران
گانتر درباره چرایی تمرکز همیشگی آمریکا بر برنامه هسته ای ایران و سکوت آن در قبال تسلیحات اتمی رژیم صهیونیستی هم گفت: به دشواری می توان توضیحی منطقی درباره تمرکز دولت ترامپ بر روی برنامه هسته ای ایران ارئه داد. به ویژه اینکه این موضوع را در کنار رفتار متناقض رئیس جمهوری آمریکا و تن دادن وی به گسترش برنامه هسته ای نظامی کره شمالی قرار دهیم.
وی تصریح کرد: همین موضوع درباره ادامه پشتیبانی و سکوت دولت ترامپ از برنامه تسلیحات هسته ای اسرائیل صادق است. همزمان ایالات متحده هم از منظر سیاسی و هم فناوری، از گسترش برنامه های هسته ای در خاورمیانه پشتیبانی می کند که بالقوه می تواند کاربرد دو منظوره برای ساخت جنگ افزار اتمی در منطقه داشته باشد.
این تحلیلگر مسایل اتمی تاکید کرد: سیاست تمرکز دولت ترامپ روی ایران به احتمال بسیار ریشه در منافع استراتژیک آن برای کنترل منابع سوخت فسیلی ایران دارد.
پیامد خروج احتمالی ایران از ان پی تی
مدیر سازمان ورای اتم درباره پیامدهای خروج احتمالی جمهوری اسلامی ایران از ان پی تی هم گفت: از نظر ما در ایالات متحده، در حالی که ایران به تدریج غنی سازی اورانیوم را افزایش می دهد و به بالاتر از سطح توافق شده (در برجام) می برد، خروج از ان پی تی به طور قابل توجهی به پیچیده شدن شرایط می انجامد و تلاش های اتحادیه اروپا را برای حل دیپلماتیک دشوار می سازد.
گانتر تصریح کرد: این روند ممکن است تحریم‌های جهانی علیه ایران را تشدید کند و زمینه ساز اقدامات تازه یکجانبه ترامپ و درگیری مستقیم یا مخفیانه میان دو کشور شود.
وی خاطرنشان کرد: نظرسنجی ها در ایالات متحده نشان می دهد که بخش قابل توجهی ازمردم آمریکا از اقدامات بی پروای ترامپ و تحریک جنگ با ایران نگران هستند. همزمان تلاش‌ها در کنگره ایالات متحده برای ممنوع کردن بودجه اقدامات نظامی بدون مجوز کنگره ادامه دارد.
این تحلیلگر مسایل اتمی یادآور شد: در حالی که انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ نزدیک شده و یک بستر عمومی و سیاسی برای حل و فصل صلح آمیز مسائل به وجود آمده است، باقی ماندن ایران در ان پی تی و نشان دادن حسن نیت آن اساسی خوهد بود.
تلاش های دیپلماتیک اروپا
گانتر در پاسخ به این سوال که حرکت انگلیس، فرانسه و آلمان در فعال کردن سازوکار حل و فصل اختلاف برجام هم اظهار کرد: ایران باید پیش بینی می کرد که نتیجه افزایش غنی سازی، واکنش اروپا به فعال کردن سازوکار ماشه خواهد بود.
وی ادامه داد: البته قابل درک است که اقدام یک جانبه دولت ترامپ برای خارج کردن ایالات متحده از برجام و اعمال تحریم های سنگین بر ایران باعث تزلزل سیاسی ان پی تی شده است.
مدیر سازمان ورای اتم اضافه کرد: اقدام سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) در فعال کردن سازوکار حل اختلاف می تواند به طور بالقوه، کل توافق هسته ای را دچار فروپاشی کند. تلاش های اروپا ممکن است با تلاش های دیپلماتیک هوشمندانه تری همراه شود که بتواند در نهایت تهران و واشنگتن را، ولو پس از تغییر رئیس جمهوری در آمریکا، به پای میز مذاکره بیاورد.
بحران ان پی تی
گانتر هشدار داد: ان پی تی دستخوش یک بحران فزاینده است که فروپاشی احتمالی توافق هسته ای ایران می تواند صرفا جزئی از این بحران سراسری باشد. امضا کنندگان اصلی این پیمان (ایالات متحده ، انگلیس ، فرانسه ، روسیه و چین) آشکارا زرادخانه های هسته ای را حفظ کرده اند.
وی افزود: به زاردخانه دولت هایی که این پیمان را امضاء نکرده اند، یعنی اسرائیل ، کره شمالی ، پاکستان و هند هم رسیدگی نشده است. همزمان کشورهای خاورمیانه تلاش دارند تا وارد باشگاه هسته ای شوند و مواد هسته ای را از راه برنامه هسته ای "صلح آمیز" به دست آوردند که این مسیر را برخی در چارچوب عضویت ان پی تی و برخی دیگر در خارج از این پیمان می خواهند دنبال کنند.
این کارشناس مسایل اتمی هشدار داد: عربستان سعودی یک برنامه عظیم هسته ای را درپیش گرفته است، بدون اینکه هیچ محدودیتی را برای عدم غنی سازی اورانیوم در بالاتر از سطح مورد نیاز برای تولید سوخت پذیرفته باشد. این فقط اعتبار ان پی تی را بیش از پیش از بین خوهد برد.
تهدید بزرگ برای جهان
گانتر در ادامه اظهارات خود افزود: کره زمین و باشندگان آن با دو تهدید وجودی ساخت دست بشر روبرو هستند. یکی جنگ هسته ای با نگهداری و گسترش جنگ افزارهای هسته ای است که هم به صورت عمودی (تعداد کلاهک‌ها) و هم به صورت افقی (تعداد دارندگان) در حال افزایش است.
وی ادامه داد: تهدید دوم، عمیق شدن بحران اقلیمی در جهان که به استفاده گسترده از سوخت‌های فسیلی مربوط است. گفته می شود که انرژی هسته ای راه حلی برای وضعیت بحرانی اقلیمی است اما به دلایل متعددی از جمله هزینه های آن، مسائل ایمنی و زباله های هسته ای و همین‌طور وجود انرژی های جایگزین، یک استدلال قوی نیست.
پل گانتر (Paul Gunter) بیش از سه دهه است که به عنوان فعال و منتقد کاربرد انرژی هسته ای در آمریکا شناخته می شود. وی نزدیک به ۲۰ سال مدیر پروژه نظارت بر رآکتور برای اطلاعات و منابع هسته ای (Reactor Watchdog Project for Nuclear Information and Resource Service) بود. گانتر در سال ۲۰۰۷ به عنوان کارشناس هسته ای به گروه Beyond Nuclear پیوست و مدیر این سازمان شد.