سناریوی معامله قرن برای مشروعیت بخشی به دست درازی های نامشروع رژیم صهیونیستی و به تعبیری خرید جغرافیا برای غاصبان سرزمین های اشغالی است که با رنگ و لعاب فریبنده اقتصاد و پیشرفت برای مجاوران آن طراحی و تزئین شده است .بسیاری از صاحب نظران سیاسی و آگاهان حوزه بین الملل از این رویکرد دولت آمریکا به عنوان فریب قرن برای به سازش کشاندن اعراب و تضمین حضور صهیونیست ها در منطقه یاد می کنند.
این طرح که به زعم آحاد مردم منطقه و آزادیخواهان ننگین و مغایر با آرمان فلسطین و تلاشی نافرجام برای نابودی فلسطینی ها است ، واکنش های متفاوتی را در محافل بین المللی به ویژه کشورهای عربی و اسلامی در پی داشت و در عین حال با وجود محکومیت گسترده محافل رسمی و مردمی ، پیروی آشکار برخی رژیم های منطقه را از سیاست های آمریکایی -صهیونیستی نشان داد.
اینکه جرد کوشنر داماد ترامپ و طراح این توطئه ضد فلسطینی با نادیده گرفتن حقوق بدیهی صاحبان اصلی فلسطین و انکار تاریخ و هویت آنان و زیر پاگذاشتن قطعنامه های سازمان ملل، نسخه ای وقیحانه برای اصلی ترین مشکل منطقه پیچید تا مستاجر متوهم کاخ سفید در حضور بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی از آن رونمایی کند، تعجبی ندارد، اما حمایت برخی کشورهای عربی مدعی دفاع از فلسطین و مواضع دو پهلوی آنها در قبال این طرح، تامل برانگیز است.
حکام متحد آمریکا در منطقه به طور حتم این جمله معروف کوشنر را شنیده اند که گفته است «با من از تاریخ نگویید»؛ کوشنر تاریخ طولانی طرح های سازش را نادیده گرفته و می خواهد از صفر شروع کند.
روزنامه گاردین در این باره نوشت که وقتی کوشنر مسئولیت پرونده نزاع اسرائیلی-فلسطینی را در کنار سایر وظایفش اعم از ترویج خلاقیت آمریکایی، فروش سلاح به عربستان سعودی و پرونده مسکن های مخدر در آمریکا بر عهده گرفت مصمم بود که صفحه سفیدی را در زمینه بحران فلسطینی-اسرائیلی آغاز کند. صفحه سفید یعنی اینکه هیچ زمینه ذهنی یا یادداشت سوابقی نباید در کار باشد مثل سابقه خود کوشنر که تجربه ای در مسائل خاورمیانه ندارد و البته روابط نزدیکی با خانواده نتانیاهو دارد.
این گونه بود که مشاور و داماد ترامپ چشم بر تاریخ بست و طرح خود را بدون مذاکره یا گفت و گویی واقعی با طرف های مطلع درباره تهدیدها و فرصت های موجود در مسیر این نزاع تاریخی به اجرا نزدیک کرد.
کارشناسان امور منطقه این طرحِ دارای ظاهری اقتصادی و بدون رعایت هرگونه ابعاد سیاسی، امنیتی و هویتی ساکنان سرزمین‌های اشغالی را محکوم به شکست می دانند.
معامله قرن به عنوان یک طرح آمریکایی براساس منافع رژیم صهیونیستی بنا شده است. در این بین وعده‌های سرمایه گذاری ترامپ در مناطق فلسطینی نشین مانند پیشنهاد پول در مقابل حیثیت یک کشور است و متاسفانه تعدادی از کشورهای عربی از این طرح حمایت می‌کنند.
در عین حال، معامله قرن واکنش های مختلف از جمله حمایت، موضع گیری دو پهلو و احیانا همراه با تردید را در پی داشته اما اغلب با محکومیت همراه بوده است.
در این بین بازنشر مقاله نیویورک تایمز از سوی " عبدالله بن زاید آل نهیان" وزیر خارجه امارات در حمایت از "معامله قرن" با عنوان " هر بار فلسطینیان نه گفتند، ضرر کردند" در صفحه شخصی وی در شبکه اجتماعی توئیتر، خشم گسترده فلسطینیان را برانگخیت. فلسطینیان، وزیر خارجه امارات را به شدت مورد حمله قرار دادند و او را به دلیل اعلام حمایت از معامله قرن به خیانت علیه موضوع اول جهان عرب متهم کرد.
"یوسف العتیبه" سفیر امارات در واشنگتن سه شنبه هفته گذشته در مراسم رونمایی معامله قرن توسط "دونالد ترامپ" در کاخ سفید حضور یافت و به دنبال آن با صدور بیانیه ای حمایت کشورش را از این طرح اعلام و از آن به عنوان " یک نقطه مهم برای از سرگیری مذاکرات " یاد کرد.
عربستان نیز با صدور بیانیه ای ضمن قدردانی از طرح سازش «معامله قرن» که از سوی «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا ارائه شد، بر آغاز مذاکرات مستقیم میان فلسطین و رژیم صهیونیستی با نظارت واشنگتن تاکید کرد.
وزارت خارجه عربستان چهارشنبه هفته پیش که این بیانیه را در صفحه توئیتر خود منتشر کرد، نوشت: عربستان بار دیگر بر حمایت خود از همه تلاش ها برای دست یابی به راه حل عادلانه و فراگیر درباره مساله فلسطین تاکید می کند.
این در حالی است که با روی کار آمدن «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی در سال ۱۳۹۶، تلاش ریاض برای عادی سازی روابط با صهیونیست ها افزایش یافته است ولی عربستان همچنان این موضوع را تکذیب می کند.
از سوی دیگر سنگ اندازی اخیر سعودی ها مانع حضور هیات نمایندگی ایران در نشست سازمان همکاری اسلامی در جده برای بررسی طرح ننگین معامله قرن شد. سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه روز یکشنبه از عدم صدور روادید برای هیات ایرانی خبر داد.
با این حال سعودیها در آخرین ساعات روادید را برای هیات ایرانی صادر کردند آن هم در حالی که عملا امکان حضور هیات ایرانی در این نشست وجود نداشت. این کارشکنی‌ها در حالی صورت می‌گیرد که سعودیها چند سالی است به دنبال عادی سازی مناسبات خود با اسرائیل هستند.
خالد بن احمد» وزیر خارجه بحرین نیز در نشست روز شنبه (۱۲ بهمن) اتحادیه عرب در موضع گیری متفاوت از اکثر وزیران خارجه این اتحادیه اعلام کرد که کشورش با خوشبینی به معامله قرن نگاه می کند و خواهان بررسی وجوه مثبت آن است.
وزیر بحرینی در ادامه با ادعای اینکه کشورش حامی موضوع فلسطین است، خواستار گفت و گوهای مستقیم میان فلسطینی ها و اسرائیلی ها شد.
این در حالی است که سفیر بحرین در آمریکا نیز در مراسم رونمایی از طرح ننگین معامله قرن توسط رییس جمهوری آمریکا، به همراه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی حضور داشت؛ اقدامی که خشم فلسطینی ها را برانگیخت.
وزارت خارجه مصر نیز در بیانیه ای ضمن قدردانی از تلاش آمریکا برای اعلام جزئیات طرح سازش «معامله قرن»، ادعا کرد که این طرح می تواند مسئله فلسطین را حل کند و حق و حقوق مشروع فلسطینی ها را به آنها بازگرداند.
وزارت خارجه قطر هم اعلام کرد که تحقق صلح بدون حفاظت از حقوق فلسطینی ها از جمله تشکیل کشور مستقل و دارای حاکمیت بر اساس مرزهای ۱۹۶۷ امکانپذیر نیست. تحقق صلح محافظت از حقوق فلسطینی ها در قدس شرقی و بازگشت به سرزمین هایشان را می طلبد.
اتحادیه عرب هم روز شنبه با صدور بیانیه ای طرح «معامله قرن» را «معامله ناعادلانه» و مغایر قطعنامه های بین المللی توصیف کرد و از جامعه جهانی خواست جلوی اقدامات اسرائیل برای اجرای بندهای این طرح را بگیرد.
به گزارش شبکه خبری الجزیره، این اتحادیه در بیانیه پایانی نشست روز شنبه خود درباره بررسی طرح ضد فلسطینی دولت آمریکا، مخالفت کامل وزیران خارجه کشورهای عربی را با این طرح اعلام و بار دیگر بر مسئله فلسطین به عنوان یک مسئله محوری و حق مردم آن در تشکیل کشوری مستقل در اراضی اشغالی ۱۹۶۷ تاکید کرد.
سازمان همکاری اسلامی نیز روز دوشنبه با صدور بیانیه ای ضمن رد طرح ضدفلسطینی «معامله قرن»، از کشورهای عضو این سازمان خواست که با این طرح آمریکایی همراهی نکنند.
به گزارش شبکه خبری المیادین، سازمان همکاری اسلامی با ۵۷ عضو در جلسه ای فوق العاده در جده، طرح اخیر آمریکا علیه فلسطینی ها را بررسی و با صدور بیانیه ای مخالفت خود را با این طرح اعلام کرد.
در این بیانیه آمده است: از همه کشورهای عضو این سازمان می خواهیم که با طرح آمریکایی همراهی نکنند یا با دولت این کشور برای اجرای آن به شکل های مختلف همکاری نکنند.
این سازمان در ادامه اسرائیل را مسئول بحرانی شدن اوضاع در فلسطین دانست و تاکید کرد: طرح آمریکا قوانین و معاهدات بین المللی را زیرپا گذاشته و در تضاد با روند صلح است.
در این بین برخی کشورها و طرف های ذیربط مواضع صریح و قاطعی در محکومیت طرح ننگین معامله قرن اتخاذ کردند.
«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران با محکوم کردن طرح آمریکایی صهیونیستی ترامپ، «معامله قرن» را کابوسی برای منطقه و دنیا توصیف کرد.
ظریف در توئیتی نوشت: این به اصطلاح «چشم‌انداز صلح» صرفا پروژه خیالی یک بسازبفروش ورشکسته است.
وی افزود: اما(این طرح) کابوسی برای منطقه و دنیاست. امید است که این زنگ بیدارباش برای همه مسلمانانی باشد که در مسیر اشتباه قرار گرفته‌اند.
قیس سعید" رییس جمهوری تونس هم پنجشنبه هفته گذشته در واکنش به طرح مجعول دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا گفت: این طرح، ظلم قرن گذشته و کنونی است.
سعید در گفت وگو با تلویزیون رسمی تونس همچنین به بیانیه وزارت امورخارجه این کشور در واکنش به معامله ننگین و مجعول قرن انتقاد کرد و گفت: من از انتشار بیانیه وزارت امورخارجه در خصوص معامله قرن رضایت ندارم.
رییس جمهوری تونس همچنین افزود:مردم تونس از اظهارات وزارت امورخارجه درباره موضوع فلسطین خسته هستند.
وزارت خارجه ترکیه هم با تاکید بر اینکه مردم و سرزمین فلسطین فروشی نیستند، «معامله قرن» را رد و اعلام کرد که این طرح «مرده به دنیا آمد.»
به گزارش خبرگزاری آناتولی، وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد: این طرح برای ضمیمه و غصب کردن سرزمین‌های فلسطینی و کشتن راه‌حل دو دولتی است.
ترکیه با تاکید بر اینکه معامله قرن مرده به دنیا آمد، قدس را خط قرمز خواند و افزود: آنکارا اجازه نخواهد داد رژیم صهیونیستی اشغالگری و آزار و اذیت خود را توجیه کند.
دولت مالزی نیز طرح موسوم به معامله قرن را که توسط دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلام شده است "کاملاً غیرقابل قبول" دانست.
روزنامه استار روز شنبه گزارش داد: دفتر نخست وزیری مالزی با صدور بیانیه ای اعلام کرد که این پیشنهاد را با دقت مطالعه کرده است. این پیشنهاد به شدت یک طرفه است و به دنبال پاداش اسرائیل به عنوان اشغالگر به قیمت فلسطین اشغالی و مردم آن است.
وزیر خارجه اردن نیز که کشورش در صورت اجرایی شدن این طرح بخشی از خاک خود را از دست خواهد داد، سه‌شنبه هفته پیش در واکنش به اعلام طرح صلح دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا موسوم به معامله قرن گفت: تنها راه صلح برپایی کشور مستقل فلسطین به پایتختی قدس شرقی است.
به گزارش خبرگزاری رسمی اردن (پترا)، «ایمن الصفدی» افزود: امان با برپایی کشور مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شرقی بر اساس راه حل دو کشور (فلسطین و رژیم اشغالگر قدس) تاکید دارد.
الصفدی همچنین نسبت به اقدامات یکجانبه رژیم صهیونیستی هشدار داد و تاکید کرد: این اقدامات محکوم و نقض قوانین بین المللی و تحریک آمیز است که منطقه را به تنش بیشتر سوق می‌دهد.
محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین نیر گفت: قدس فروشی نیست و طرح ترامپ توطئه ای بی سرانجام است. وی با بیان اینکه معامله قرن توطئه‌ای است که هرگز اجرا نخواهد شد، افزود: راهبرد ما بر تداوم مبارزه برای پایان اشغالگری تمرکز دارد و از حقوق تاریخی خود نمی‌گذریم.
«سامی ابو زهری» از رهبران جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) گفت: سخنان ترامپ درباره طرح صلح موسوم به «معامله قرن» خصمانه بود و خشم گسترده ای را به وجود خواهد آورد. وی افزود: اظهارت ترامپ درباره قدس پوچ و بی ارزش است و قدس سرزمین فلسطین باقی خواهد ماند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه شنبه با صدور بیانیه ای اعلام کرد که معامله قرن با معیارها و توافق های بین‌المللی صورت گرفته مغایرت دارد.
"جوسپ بورل" در این بیانیه افزود : اتحادیه اروپا حاکمیت اسرائیل بر اراضی اشغالی سال ۱۹۶۷ را به رسمیت نمی شناسد.
وی تاکید کرد: در مورد وضعیت نهایی مسائل پیرامون باید از طریق مذاکرات مستقیم میان طرفین تصمیم گیری شود.
دونالد ترامپ سه‌شنبه (۸ بهمن) به وقت محلی همراه با «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی در کاخ سفید حاضر شد و طرح سازش خود موسوم به معامله قرن را اعلام کرد.
وی اعلام کرد که شهر قدس پایتخت یکپارچه رژیم صهیونیستی باقی می‌ماند.
طرح معامله قرن خواستار چشم پوشی پناهندگان فلسطینی ساکن کشورهای عربی به ویژه لبنان از حق بازگشت به سرزمین خود است ؛ طرحی که برخلاف مفاد قطعنامه ۱۹۴ شورای امنیت سازمان ملل است .
این طرح هم چنین در پی الحاق قدس و بخش‌های اشغالی کرانه باختری رود اردن به رژیم صهیونیستی است.