انگلیس مطابق با رأی مردم این کشور در همه پرسی چهار سال پیش، به صورت رسمی در تاریخ ۱۲ بهمن جاری به ۴۷ سال عضویت خود در اتحادیه اروپا پایان داد؛ پایانی که بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس در میان موج مخالفان و موافقان آن را آغاز فصلی جدید معرفی کرد.
واکنش ها به برگزیت اگرچه در ورای مرزهای قاره سبز با خرسندی سیاستمداران آمریکایی و تاکید آنها بر افزایش روابط لندن - واشنگتن همراه بود، اما در اتحادیه اروپا تردیدها و نگرانی ها به نحوه تعامل با انگلیس در عصر پسابرگزیت مشهود است.
از یک سو "جوسپ بورل" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در توئیتی به مناسبت خروج رسمی انگلیس از این اتحادیه اعلام کرد که "انگلیس یک شریک کلیدی برای اتحادیه اروپا باقی خواهد ماند"، اما گفته های "اورسولا فون درلاین" رییس کمیسیون اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه "چالش ها و فرصت‌های پیش روی اروپا با برگزیت تغییر نمی‌کند و ما به دنبال بهترین روابط ممکن با انگلیس هستیم؛ اما این روابط هرگز بهتر از زمانی که (انگلیس) عضو (اتحادیه اروپا) بود، نخواهد شد" و یا سخنان "میشل بارنیه" مذاکره کننده ارشد اتحادیه اروپا در زمینه برگزیت، که به تازگی هم نسبت به پیامدهای این خروج هشدار داده و بر وحدت اروپا در دوران جدید تاکید کرده بود، از شکاف‌ها و تردیدها در این اتحادیه پرده برمی دارد.
نکته دیگر اینکه با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا به عنوان عضوی تاثیرگذار که حق وتو دارد، یک اتحاد قدرتمند دیگر نیز در قاره سبز دچار چالش شد؛ اتحادی معروف به تروئیکای اروپایی شامل سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه که در عصر پسابرگزیت، آینده آن نیز دستخوش تغییرات خواهد شد.
با غیبت انگلیس به عنوان نماینده پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی در جمع تروئیکای اروپا از یک طرف و از طرف دیگر تصمیم آنگلا مرکل صدراعظم آلمان که از سال ۲۰۰۵ تاکنون در راس هرم قدرت این کشور اروپایی بوده و در ماه های اخیر از نامزدن نشدن خود برای انتخابات ۲۰۲۱ آلمان خبر می دهد، امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه را در عمل به پرچمدار تروئیکایی تبدیل می کند که به نظر می رسد با پیوستن یک عضو جدید به این سه‌گانه، شکل خواهد گرفت.
اگر تا پیش از این مکرون خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را "شوکه کننده" و برگزیت را حاوی درس هایی برای رهبران اروپایی توصیف کرده و در نامه ای خطاب به مردم انگلیس از نگرانی های خود در عصر پسابرگزیت گفته بود، حال به نظر می رسد که با آغاز فرایند رسمی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، به دنبال شریک تازه ای برای تروئیکای اروپایی می گردد.
سخنان رئیس جمهوری فرانسه مبنی بر اینکه باید دلایل خروج انگلیس را درک کرد و از آن درس گرفت، حاوی این پیام است که "مخالفت با اروپا از سوی رهبران سیاسی در بریتانیا و دیگر مناطق جهان، ناشی از شکست ها و فرار از این شکست ها و این خروج نتیجه آن است که اروپا به اندازه کافی کارآمد و از قدرت حمایتی برخوردار نیست و به نظر می رسد که از واقعیات روز زندگی فاصله گرفته است".
لهستان، جایگزین انگلیس در تروئیکای اروپایی؟
مکرون در این پیام تاکید دارد که به اعتقاد وی "اروپا به نیروی حرکتی جدیدی در جهان نیاز دارد که بیش از هر زمانی در گذشته نیاز به مدیریت، امنیت و محافظت دارد"؛ نگاهی که چند روز پس از برگزیت در سفر وی به لهستان معنای تازه ای یافت.
رییس جمهوری فرانسه که این سفر را "بسیار ویژه" توصیف کرد، بر نقش پاریس، ورشو و برلین به عنوان سه عضو تعیین کننده این اتحادیه در عصر پسابرگزیت تاکید کرد؛ سه‌گانه ای جدید که این بار حق "وتو" فقط در دستان یک عضو آن یعنی مکرون خواهد بود و با کناره گیری مرکل از قدرت در سال ۲۰۲۱، وی در عمل مهمترین مهره این تروئیکای جدید خواهد شد.
مکرون در این سفر که حال باید آن را نقطه عطفی در روابط اتحادیه اروپا ارزیابی کرد، خواستار برقراری روابط نزدیک تر با لهستان برای شکل دهی به اتحادیه اروپای بدون انگلیس شد؛ اروپایی متحد که با برگزیت ستون های آن به لرزه درآمد.
اکنون این سوال مطرح است که آیا رئیس جمهوری جوان فرانسه که مسیر جدیدی در اتحادیه اروپا ترسیم کرده است، می تواند تروئیکای قدرتمند دیگری نیز در این اتحادیه ایجاد کند؟ او قبلا نیز انجام کارهای بزرگ را در کارنامه دارد؛ مکرون در دور دوم انتخابات ۲۰۱۷ ریاست جمهوری کشورش توانست احزاب و جناح های سیاسی موافق و مخالف فرانسه را علیه رقیب سیاسی خود بسیج کند و حالا به دنبال همراه کردن رهبران اروپایی با خود برای شکل دادن یک تروئیکای نو به پرچمداری " امانوئل مکرون" است.