سیدعباس صالحی عصر شنبه در آیین معرفی پایتخت کتاب سال در سالن همایش کتابخانه ملی، اظهار داشت: گوهر ایران فرهنگ و کانون فرهنگ کتاب است بنابراین اگر بخواهیم تمدن ها و دولت های مقتدر و پایا را تسخیر کنیم جز با کتاب و کتابخوانی تامین نمی شود. کتاب عیار و حافظه تمدن ها هستند، کتاب هایی که با کیفیت تولید و خوانده می شوند.
وزیر فرهنگ ابراز امیدواری کرد: در گام دوم انقلاب بیش از گذشته توفیق اهتمام به کتابخوانی بیابیم،
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، گفت: در پیمایش فرهنگی ایرانیان در سال ۸۸ در بخش های مختلف مصرف فرهنگی نکات قابل توجهی است از جمله در حوزه کتاب و کتابخوانی و آمار این حوزه، که برای تعیین شاخص های پایه تحول جامعه می توانند اثرگذار باشند.
صالحی ادامه داد: از جمله نتایج پیمایش این بود که بحث کتابخوانی در سنین پایین تحت تاثیر تحصیل قرار می گیرد که باید به این مساله توجه کرد، باید به این بیاندیشیم چگونه از طریق این پیمایش می توانیم به این نکته برسیم که مسیر کتابخوانی را با متعیرهای موثر اثرگذاری کرده و ارتقا دهیم.
عضو کابینه دولت دوازدهم افزود: اگر با همت بتوانیم تنوع علاقه ایجاد کنیم و به سبد علایق اضافه کنیم توجه بیشتری را در حوزه نشر و البته در کتابخوانی ایجاد کرده ایم، اگر جریان کتابخوانی را به عنوان کانون فرهنگی قبول داریم رویدادهایی از قبیل انتخاب پایتخت کتاب ایران می تواند به تحقق این مساله منجر شود.
صالحی گفت: در این مسیر مولفه هایی مهم اند از جمله جریان هم افزایی و مشارکت گرایی نهادی ملی، استانی، منطقه ای و روستایی و غیره و البته مشارکت گرایی اجتماعی است، که اهمیت فراوانی دارد. به گفته وی، مشارکت گرایی اجتماعی به اندازه نهادی اهمیت دارد، هفت هزار شهر و روستان در طی این ۶ سال وارد رویداد پایتخت و دوستداران کتاب شده اند، ترکیب شهرها در این دوره اما بسیار بیشتر بود.
صالحی تاکیدکرد: رویداد پایتخت کتاب فرصتی برای حضور ایده ها ایجاد کرد و فرصت شکل گیری حلقه های عملیاتی و اقدامی ، ایده های متنوع و کارساز، اکتشاف ظرفیت های حرفه ای شهرها و روستاها از جمله نتایج رویدادهای ترویج کتابخوانی این سالها هستند.
صالحی گفت: امروز می شود گفت اطلس فرهنگی حدود ۷ هزار نقطه ای در کشور وجود دارد که کمک می کند بفهمیم جغرافیای فرهنگی ما چگونه است و ظرفیت هایی که بین فرصت ها و رویدادهای عرصه کتابخوانی ایجاد کرده را به ما معرفی می کند.
پایتخت کتاب ایران در یک نگاه
پایتخت کتاب ایران عنوان طرحی در ایران است که بر مبنای آن هر سال شهری به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شود. بخش‌هایی از این طرح از پایتخت جهانی کتاب الگوبرداری شده‌است اما از نظر ساختار اجرایی همخوانی‌های زیادی با شرایط فعالیت فرهنگی در ایران پیدا کرده‌است.
در اولین سال رقابت میان شهرهای ایران برای کسب عنوان پایتخت کتاب، اهواز با مشارکت نهادهای غیردولتی همچون کانون آموزش شهروندی برای توسعه (کاشت) موفق به اخذ این عنوان شد. در سال دوم، نیشابور توانست این عنوان را از آن خود کند. شهر بوشهر به عنوان سومین پایتخت کتاب ایران و کاشان به عنوان چهارمین پایتخت کتاب ایران انتخاب شدند. همچنین شهر یزد بر اساس شاخص هایی از جمله استمرار فعالیتهای ترویج کتابخوانی، ارائه برنامه های خلاقانه، هم افزایی و همگرایی بخش های دولتی و خصوصی و با حمایت مالی برندهای معتبر تجاری خود بعنوان پنجمین پایتخت کتاب ایران معرفی شد.
ششمین برنامه انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران از ابتدای تیرماه با اعلام فراخوان آن از سوی دفتر مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی و ستاد هماهنگی شهرها و روستاهای دوستدار کتاب معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تمامی نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط از جمله نهادها و سازمان های دولتی و غیر دولتی همچون نهاد کتابخانه های عمومی کشور، معاونت توسعه مناطق محروم رئیس جمهوری، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی، سازمان شهرداری ها و دهیاری ها، ستاد عالی کانون های فرهنگی و هنری مساجد کشور، خانه کتاب، کمیسیون ملی یونسکو، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و شبکه شهرهای دوستدار کتاب و بخش خصوصی و فعالان فرهنگی و تشکل‌های مردم‌نهاد شروع به کار کرد.
با اعلام فراخوان ارسال آثار شهرهای متقاضی شرکت در این طرح، ۱۶۶ شهر، آثار و مستندات خود را به دبیرخانه مرکزی ستاد هماهنگی شهرها و روستاهای دوستدار کتاب معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال کردند.
بنابه گزارش دبیرخانه کیفیت آثار ارسالی در این دوره نسبت به دوره‌های گذشته از رشد قابل توجهی برخوردار بود به‌گونه‌ای که داوران مراحل اولیه این طرح برخلاف روال سال‌های گذشته که ۲۰ شهر را به‌عنوان شهرهای راه‌یافته به مرحله نیمه‌نهایی انتخاب می‌کردند در این دوره ۳۸ شهر را برای این مرحله انتخاب و به دبیرخانه معرفی کردند و پس از بررسی آثار در مرحله نیمه نهایی سرانجام پنج شهر اوز، بم، ری، شیراز و رفسنجان به دور پایانی راه یافتند.