این روزها خبرهایی از وجود مدارس غیراستاندارد در شبکه های مجازی به گوش می رسد مدارسی که جان هزاران دانش آموز را به خطر انداخته و موجب نگرانی بسیاری از والدین شده است، اما این خبرها تسکینی بر دردهای والدین نیست، بلکه زخمی است که بر پیکر آنان کشیده می شود.
حدود ۳۰ درصد مدارس به گفته مسئولان آموزش و پرورش نیازمند بازسازی است و همه امید دارند این وزارتخانه اقدامی در این زمینه انجام دهد.
پیشتر تصور می شد کلاس های نامناسب و غیراستاندارد فقط در روستاها و مناطق عشایری یافت می شود، اما آموزش و پرورش در برخی مناطق شهری نیز مدارس غیراستاندارد دارد که جای تعجب است و دانش آموزان ناچارند با دلهره و ترس سر کلاس بنشینند.
وقتی چهره معصومانه کودکان مناطق عشایری و روستایی را می بینیم دلمان می خواهد خیران و نیکوکاران سخاوتمند مدرسه ساز دست نوازش بر سر این کودکان بکشند و با همکاری مسئولان اجرایی برای ساخت مدرسه اقدام کنند تا همه دانش آموزان بهترین روزهای عمر خود را در بهترین شرایط ممکن بگذرانند و اضطرابی از فروریختن سقف کلاس درس یا آتش گرفتن بخاری های نفتی نداشته باشند.
اینکه دانش آموزان در مناطق عشایری مجبورند زیر چادر درس بخوانند و در فصول مختلف با سردی و گرمی هوا دست و پنجه نرم می کنند، نیازمند توجه بیشتر مسئولان است تا دیگر شاهد حضور دانش آموزان در مدارس کپری، خشتی، گلی، کانکسی و مدارس غیراستاندارد نباشیم و دانش آموزان در محیط هایی امن و استاندارد درس بخوانند.
وجود مدارس فرسوده، کپری، غیراستاندارد، کانکسی و ناامن سقف رویاهای کودکانه دانش آموزان را نشانه گرفته است، کودکی که تازه پا به مدرسه گذاشته است، فقط رویای درس خواندن را در سر می پروراند، اما نمی داند به دلیل فضاهای غیراصولی و نامناسب ممکن است هر لحظه سقف مدرسه بر سرش خراب شود و رویاهای او را ناکام بگذارد.
روزانه چندین گزارش از بروز مشکل در مدارس به ویژه مناطق روستایی و دورافتاده در استان های محروم به گوش می رسد، یک روز ترکیدن بخاری نفتی، روز دیگر فروریختن سقف مدرسه و روزهای بعد نیز مشکلاتی که درس را به کام دانش آموزان تلخ می کند. اما آیا باید فقط به نظاره نشست یا تلاش هایی از سوی مسئولان اجرایی و خیران مدرسه ساز برای جبران این مشکلات ضروری است.
بر اساس برخی آمارها، هزار مدرسه خشتی گلی، پنج هزار کلاس درس کانکسی، ۸۳ هزار واحد آموزشی ناامن و ۳۰ درصد مدارسی که فرسوده هستند، سایه سنگینی بر سر دانش آموزان افکنده است که ذوق و شوق را از دانش آموزانی که تازه پای به مدرسه گذاشته اند، می گیرد.
اگرچه همه مسئولان وزارت آموزش و پرورش و برخی دیگر از مسئولان به این موضوع اذعان دارند که مدارس غیراستاندارد حتی در شهرهای بزرگی همچون تهران نیز وجود دارد، اما می طلبد گام های استوارتری برای کاهش مشکلات در این مدارس برداشته شود تا هر ساله جان دانش آموزان به خاطر بروز مشکلات احتمالی به خطر نیفتد.
۳۰ درصد مدارس کشور نیازمند مقاوم سازی
آماری که مهراله رخشانی مهر رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور اخیرا اعلام کرده است، قابل تامل است؛ چرا که بر اساس آمار سال ۸۲، ۷۰ درصد مدارس تخریبی و ۳۰ درصد مدارس مقاوم بودند، از آن سال تاکنون با توجه به برنامه چهارم و پنجم توسعه و اختصاص چهار میلیارد تومان به این موضوع، ۵۰ درصد مدارس تخریبی بهبود یافتند.
وی ادامه داد: در دوره برنامه های چهارم و پنجم توسعه بحث مدرسه سازی به سرعت انجام شد، در حال حاضر ۳۰ درصد مدارس کشور نیازمند بازسازی و ۷۰ درصد مقاوم هستند. با اعتبارات خیران مدرسه ساز ۱۵ درصد کلاس های درس تخریب و بازسازی شده اند. همچنین در مکان های مورد نیاز مدرسه ایجاد شده است.
رییس سازمان نوسازی مدارس همچنین درباره تجهیز سیستم های گرمایشی مدارس گفت: در سال ۹۶، ۲۳۰ هزار سیستم گرمایشی غیراستاندارد در کلاس ها وجود داشت، اما در حال حاضر سیستم گرمایشی ۸۸ هزار کلاس درس غیر استاندارد است. بخاری های ۱۳۷ هزار کلاس درس در سال ۹۷ غیراستاندارد بود، اما امروز این رقم به ۸۸ هزار دستگاه کاهش یافته است. ۶۳ هزار بخاری گازی و ۲۵ هزار بخاری نفتی در مدارس به کار گرفته شده که البته این مدارس علمک گاز ندارند.
فضا و تجهیزات غیراستاندارد جان دانش آموزان را به خطر می اندازد؛ به طوری که هرساله پس از شروع فصل سرما به خاطر غیراستاندارد بودن مدارس خبرهایی از آتش سوزی در مدارس شنیده می شود، مدارسی که کپری، خشتی یا کانکسی هستند و برای گرما تنها به بخاری نفتی روی می آورند، اما بلاهای زیادی می تواند به واسطه وجود این مشکلات گریبان دانش آموزان را بگیرد.
۴۸۰۰ کلاس درس کانکسی
رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس گفت: اکنون در کل کشور چهار هزار و ۸۰۰ کلاس تا پنج هزار کلاس درس کانکسی داریم. البته همه می دانند که کانکس ایمن است و هر ساله از نظر سرمایشی و گرمایشی هم تمهیدات لازم برای آنها اندیشیده می شود.
رخشانی‌مهر افزود: کلاس های کانکسی از حدود ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته در کشور فعالیت داشته است. در گام اول مدارس خشتی و گِلی جمع آوری می شوند، سپس جمع آوری مدارس کانکسی و سنگی هدف گذاری می شود. در زمان حاضر هزار مدرسه خشتی و گلی در کشور وجود دارد که به جز ۱۶۰ مدرسه که در سیستان و بلوچستان است، همه این مدارس تا اسفندماه ۹۸ برچیده می شوند.
وی خاطرنشان کرد: برای برچیده شدن مدارس خشتی و گلی و جایگزین شدن این مدارس با مصالح باکیفیت بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه شده است.
وی همچنین مقاوم سازی مدارس را یک پروژه طولانی دانست و گفت: از سال ۸۲ این طرح شروع شده و همچنان ادامه دارد و با این روند تخصیص اعتبارات می توان گفت مدت زیادی ادامه دارد. برای مقاوم سازی مدارس ۹۰ هزار میلیارد تومان هزینه تخریب، ساخت و بازسازی نیاز است که با ۳ هزار میلیارد تومان در سال این طرح را پیش می بریم که بسیار هزینه بر است، اما با این اعتباراتی که هر ساله تخصیص داده می شود به طور قطع تا سال های سال این کار ادامه خواهد داشت.
رخشانی مهر اظهار داشت: یک ردیف مشترک برای ساخت و نوسازی مدارس بین خیرین و دولت وجود دارد که اگر ۵۰ درصد سهم ساخت مدرسه را خیرین بدهند، دولت ۵۰ درصد مابقی را پرداخت می کند. در سال ۹۹ دولت ۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان را برای این ردیف اختصاص داده است که با کمک خیرین این رقم به پنج هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان می رسد.
رشد ۱۲ برابری اعتبار سازمان نوسازی مدارس
رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس به افزایش بودجه این سازمان نسبت به سال های گذشته اشاره کرد و گفت: اعتبارات این سازمان در سال ۹۶، ۵۴۰ میلیارد بود، اما امسال در لایحه بودجه سال ۹۹، ۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تعیین شده که در واقع رشد ۱۲ برابری داشته است.
وی تاکید کرد: شهرداری و انبوه سازان هم در ساخت مدارس مشارکت دارند. در جلسه ای با حضور پیروز حناچی شهردار تهران مقرر شد در هر منطقه تهران، ۲ مدرسه ساخته شود، یعنی در جمع ۴۴ مدرسه در تهران احداث می شود.
وی همچنین درباره وضعیت قرمز مدارس تهران اظهار داشت: استان تهران بعد از خراسان رضوی بیشترین مدرسه تخریبی را دارد. سرانه استان تهران از آخر سوم است، یعنی جایگاه ۲۹ را در کشور دارد.
رییس سازمان نوسازی مدارس با یادآوری اینکه میانگین فضاهای آموزشی در کشور و همچنین استان تهران ۳۰ درصد است، گفت: سایر نهادها هم باید در زمینه مقاوم سازی و تجهیز مدارس اقداماتی انجام دهند؛ چرا که دولت به تنهایی از عهده این کار برنمی آید. سازمان نوسازی در دو سال گذشته ۴۰۰ میلیارد تومان برای بازسازی و تجهیز مدارس تهران اختصاص داده است.
جشن برچیده شدن مدارس خشتی در اسفندماه
محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش نیز در این باره گفت: مدارس خشت و گلی در تمام کشور، جمع‌آوری شده و فقط در سیستان و بلوچستان تعدادی از این مدارس باقی مانده که اوایل اسفندماه امسال جشن برچیده شدن این مدارس در استان سیستان و بلوچستان برگزار می شود.
وزیر آموزش و پرورش اظهار داشت: وضع فضاهای آموزشی تهران خوب نیست که علت آن مهاجرت گسترده و جابجایی های نامتعادل است.
با توجه به حجم بالای مشکلات برای نوسازی فضاهای آموزشی، امید است مسئولان وزارت آموزش و پرورش با همت بیشتر و دولتمردان نیز با نگاه ویژه تر به عرصه تعلیم و تربیت گام های استوارتری برای حل این مشکلات بردارند.
وزارت آموزش و پرورش با ۱۵ میلیون دانش آموز و حدود یک میلیون فرهنگی، نیازمند توجه بیشتر مسئولان و دولتمردان کشور است.