سخنرانی روز گذشته حسن روحانی رییس جمهوری به مناسبت بزرگداشت چهل و یکمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در پایان مراسم راهپیمایی ۲۲ بهمن حاوی مطالب ارزشمندی است که شاید بتوان سرلوحه این سخنان را در این جمله یافت که بیان داشت: «انقلاب یک انتخاب بود. بالاترین ثمره انقلاب نیز انتخاب است. انقلاب از انتخاب است و انتخاب از انقلاب است. اگر رژیم فاسد گذشته به مردم اجازه انتخاب می‌داد نیازی به انقلاب نبود. اگر رژیم گذشته به یک انتخابات سالم و آزاد ملی تن می‌داد انقلابی نمی‌شد. انقلاب بر مبنای آن بود که در و راه انتخابات بسته شده بود و مردم را هدایت کرد تا از مسیر یک انقلاب بزرگ این زنجیر را پاره کنند و راه را برای انتخابات باز کنند.»
ویژگی مهم سخنان رئیس جمهوری در این نکته نهفته است که از میان علل و عوامل مختلف بروز انقلاب، تاکید خاصی بر مفهوم «انقلاب یک انتخاب بود» را دارد. واژه گانی که در عمل با برگزاری انتخابات ریشه در خاستگاه مردمی دارد اما در تفکرات رژیم ظالمانه پهلوی جایگاهی نداشت. دیدگاهی که با نادیده گرفتن آن (انتخابات) شکاف عمیقی بین نظام حکومتی و مردم ایجاد شد و این فاصله نکته انفصالی شد برای فروپاشی حکومت پهلوی و انقلاب اسلامی با این تفکر در نزد مردم شکل گرفت که می باید ساختار حکومتی در کشور ایجاد شود که به نظرات و افکار مردم اهمیت قائل است در این مقطع رهبر کبیر انقلاب امام راحل(ره) با دیدی نافذ و با آگاهی از جدای رژیم شاهنشاهی از مردم، ساختار حکومتی جمهوری اسلامی را پیشنهاد داد و پس از پیروزی انقلاب و شکل گیری انتخابات، مردم با رای ۹۸.۲ درصدی آری بزرگی از حضور خویش در ساختار حکومتی بر تارک تاریخ این کشور به ثبت رساندند بر این اساس بود که نظامی بر پایه مردمسالاری دینی به نام جمهوری اسلامی در این کشور بنا نهاده شد. نظام حکومتی که ریشه در آزادگی و حریت دارد چنانچه رئیس جمهوری نیز گفته است: «جامعه‌ای که در آن آزادی است، انتخابات مستمر در آن تحقق پیدا می‌کند، جامعه‌ای که در آن جامعه مردمسالاری وجود دارد و این مردم هستند که تصمیم نهایی را می‌گیرند، همواره انتخابات وجود دارد.»
اردوگاه اصلاح طلبان
آسیب شناسی، موانع، توصیه ها و راهبردهای انتخاباتی
روزنامه ایران در گزارشی با عنوان «انقلاب و انتخابات» نوشته است: منظور از شکاف دولت ـ ملت این است که حکومت و عناصر تشکیل‌دهنده آن معرف میانگین و غالب مردم نباشند. در حقیقت مردم هنگامی که به حکومت‌کنندگان خود نگاه می‌کنند، اغلب آنان نماینده‌ای از خود را درون ساختار حکومتی مشاهده کنند. انتخابات سالم و کارآمد، وظیفه از میان برداشتن فاصله میان حکومت و ملت را دارد. در حقیقت از طریق انتخابات می‌توان نشان داد که آیا مردم می‌توانند کارگزاران خود را انتخاب کنند یا خیر؟ یکی از عللی که در جوامع غربی انتخابات پیش از موعد برگزار می‌کنند همین است. هنگامی که جامعه به این نتیجه می‌رسد که به هر دلیلی حکومت و دولت نماینده مردم نیستند، یا میان آنان اختلاف به وجود آمده است، منتظر زمان انتخابات بعدی نمی‌نشینند و پیش از سر رسیدن زمان مقرر قبلی، انتخابات زودرس را برگزار می‌کنند تا اگر مردم دولت و کارگزاران آن را قبول دارند رأی اعتماد مجدد دهند و اگر قبول ندارند، گروه یا حزب دیگری را به قدرت برسانند و شکاف میان دولت و مردم برطرف شود.
علت اصلی و مهم وقوع انقلاب فقدان نهاد انتخاباتی قابل قبول در آن رژیم بود. اگر به اسناد آن دوره از تاریخ ایران مراجعه کنید، کمتر مطلب مهمی درباره رویداد انتخابات می‌بینیم. نگاه مردم به آن شبیه یک بازی مسخره بود. خیلی صریح پیشاپیش نامزدهای پیروز را انتخاب می‌کردند. مجلس نقش حتی اندکی نیز در تعیین وزرا یا نخست‌وزیر یا حتی قانونگذاری نداشت. همه کاره شاه بود. مردم نیز با فرآیندی به‌نام رقابت انتخاباتی آشنا نبودند. چرا که رقابتی وجود نداشت. اصولاً پدیده‌ای به‌عنوان رقابت و فضای انتخاباتی شکل نمی‌گرفت. نه در دانشگاه و نه در رسانه‌ها و نه در هیچ جای دیگر. در تاریخ آن دوره مقاطعی که به‌عنوان انتخابات شناخته شود ثبت و ضبط نشده است. برای مثال اکنون حافظه تاریخی ما با مقاطع انتخاباتی عجین شده است. ۱۳۷۶، ۱۳۸۴، ۱۳۸۸، ۱۳۹۲، ۱۳۹۶ و... همه اینها یادآور خاطراتی هستند که حداقل در حدی از انتظار، رقابت و مفهوم انتخابات شکل می‌گرفت. درباره برخی از مجالس همچنین خاطراتی وجود دارد. هنگامی که نهادی به‌نام انتخابات و رقابت نبود، در نتیجه حکومت نیز قادر نشد که فاصله شکل گرفته میان خود و مردم را ترمیم کند و این فاصله به مرور زیاد و زیادتر شد. هر حکومتی که نهاد انتخابات خود را از دو جهت حفظ کند، بدون تردید با خطر مهمی در آینده مواجه نخواهد شد و تمامی مشکلات را در پرتو این نهاد میتواند حل کند. اول از حیث سلامت و اعتبار و درستی انجام و نتایجش و دوم از حیث گستره در برگیری. به‌عبارت دیگر به میزانی که اقشار و گروه‌های جامعه بتوانند نامزدهای مطلوب خود را در انتخابات داشته باشند. این دو ویژگی تضمین‌کننده بقای هر حکومتی است. موضوعی که در رژیم گذشته سراب و خیالی بیش نبود.
علی جنتی فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا درباره انتخابات مجلس یازدهم گفت: در تهران ظاهراً تعدادی از اصلاح‌طلبان تایید صلاحیت شدند و ممکن است به ائتلاف برسند اگر تعدادی از آنها ائتلاف کنند ممکن است مشارکت بیشتر شود. وی افزود: مجلس آینده یکدست نخواهد شد ولی اکثریت غالبی از اصولگرایان خواهند بود.
الیاس حضرتی، عضو فراکسیون امید مجلس در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا با تاکید بر ضرورت مشارکت حداکثری مردم در انتخابات بیان کرد: انتخابات یکی از مقوله های مهم و از اصول و دستاوردهای انقلاب اسلامی است. نقش مردم و شکل مردم سالاری در انقلاب اسلامی در انتخابات تجلی پیدا می کند. از اول انقلاب تاکنون آنچه که ما را نسبت به نظام قبلی و نظام ها و دولت های منطقه ممتاز کرده است، برگزاری انتخابات است و مردم ما نیز این امر را به خوبی درک کرده اند. مردم باید از این حق مهم و اساسی که انقلاب به عنوان دستاورد به آن ها داده حداکثر استفاده را کنند. در سخت ترین شرایط و در زمان جنگ هیچ گاه یک روز انتخابات به عقب نیفتاد و همیشه با مشارکت بالای مردم برگزار شده است. مشارکت حداکثری مردم در انتخابات جزء اساس کار و به عنوان پشتوانه امنیت ملی کشور است. مردم باید تصویری قوی از مشارکت خود را به دنیا مخابره کنند و این، امنیت کشور را تامین می کند.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه اظهار کرد: آنچه که می تواند مشارکت مردم را در انتخابات تقویت کند رقابت است که در افراد انگیزه ایجاد می کند تا به پای صندوق های رأی حاضر شوند. برای داشتن انتخابات رقابتی باید به همه جریان ها و تفکرات موجود نظام و تمام آن هایی که دلشان برای تمامیت ارضی و اصل انقلاب می‌تپد میدان داده شود تا قوی ترین نیروها باهم رقابت کنند. در مسابقه قوی‌ترین تیم‌هاست که شاهد مشارکت حداکثری هستیم. هر چقدر رقابت ضعیف تر باشد انگیزه افراد برای مشارکت کمتر خواهد بود. امیدوارم در زمان باقی مانده شورای محترم نگهبان بتواند با تایید تعدادی از چهره هایی که در شدت رقابت موثر هستند، به برگزاری انتخاباتی باشکوه کمک کند.
سید فرید موسوی، عضو فراکسیون امید در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، اظهار داشت: من از مردم دعوت می‌کنم پای صندوق‌های رأی حضور داشته باشند، ما هر آنچه داریم و هر افتخاری که در این ۴۱ سال به دست آوردیم به نحوی نشات گرفته از صندوق رأی بوده که بزرگترین دستاورد انقلاب است و انتخابات ۲ اسفند هم از این امر مستثنا نیست و میتواند منشاء امید برای آینده کشور باشد. ما هیچ سرمایه، ظرفیت و داشته‌ای بالاتر از مردم نداریم، مردم علی رغم همه محدودیت‌ها و چالش‌های داخلی و خارجی حضور خود را به اثبات رساندند و انتخابات هم از مواردی است که می‌شود صدای مردم را شنید و باید از این دستاورد سال ۵۷ صیانت کنیم.
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره پیش بینی خود از ترکیب مجلس آینده نیز گفت: با وضعیتی که پیش آمده ترکیب تقریبا مشخص است. در بسیاری از حوزه‌ها گزارش‌هایی دریافت کردیم که بر اساس آن رقابت واقعی با چالش مواجه شده، در برخی حوزه‌ها هم معدود افرادی با برند اصلاح طلبی و اعتدال در حال فعالیت هستند.
نماینده مردم تهران در مجلس با ابراز امیدواری نسبت به تایید صلاحیت برخی کاندیداهای رد صلاحیت شده در آخرین مرحله بررسی صلاحیت‌ها گفت: امیدواریم امکان حضور این افراد به عنوان کاندیدا در این انتخابات فراهم شود تا به نحوی آنها نیز که صدای بخشی از جامعه هستند، در فرآیند انتخابات مشارکت جدی داشته و پای صندوق رأی حضور حداکثری را مردم شاهد باشیم.
جواد امام، عضو هیأت رئیسه شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، درباره اینکه گفته می‌شود علیرغم تاکید شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان مبنی بر عدم ارائه، لیست‌هایی منتشر می‌شود که به این شورا نسبت داده می‌شود، می گوید: لیست‌هایی که امروز مطرح می‌شود شورای عالی سیاست‌گذاری ارائه کرده جعلی است و تا این لحظه احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب مسئولیت‌شان را نپذیرفته‌اند. آن چه که مسلم است در شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان مصوب شده لیستی ارائه نشود اما احزاب اگر کاندیدی داشته باشند می‌توانند آنان را معرفی و از او حمایت کنند و فعالیت داشته باشند. لیست‌هایی که بیرون می‌آید بیشتر گمانه‌زنی‌هایی است که صورت می‌گیرد و خلاف آن‌چیزی است که در شورای عالی سیاست‌گذاری به نتیجه رسیده است که متاسفانه در فضای مجازی منتشر و آدرس‌های غلطی می‌دهند. اگر شورای عالی سیاست‌گذاری لیستی ارائه دهد، آن را امضاء و منتشر خواهد کرد و مسئولیت‌شان را می‌پذیرند؛ این لیست‌های منتشر شده هیچ‌کدام امضاء ندارند و کاملا مشخص است که جعلی هستند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره تغییر حوزه انتخابیه نامزدهای اصلاح‌طلب تهران گفت: شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان هیچ‌گونه فشاری روی نامزدهای تهران نگذاشته است که حوزه‌های خود را تغییر دهند. شاید نامزدی به این نتیجه برسد به دلیل اینکه در تهران اتفاق نظری صورت نگرفته است و لیستی وجود ندارد به شهری که از وی شناخت بهتری دارند برود نتیجه بهتری بگیرد، ضمن اینکه فرصت تغییر حوزه انتخابیه به اتمام رسیده است و اگر کسی می‌خواست این کار را انجام دهد تا آلان تغییر داده بود. نمی‌دانم این اخبار جعلی برای چه مطرح می‌شود و قصد و هدف کسانی که چنین مسائلی را بیان می‌کنند، چیست.
وی تاکید کرد: هیچ دودستگی در جریان اصلاحات وجود ندارد اکثریت احزابی که نامزده‌ها، دبیران کل، قائم مقام و ارکان حزب‌شان رد صلاحیت شدند تصمیم گرفتند لیست ندهند و تعدادی از احزاب هم که نامزد داشتند تصمیم گرفتند از آنان حمایت کنند این به معنای دودستگی نیست و تصمیمی است که گرفته شده است. احزاب اصلاح‌طلب مختار هستند از نامزدهای تائید صلاحیت شده‌شان حمایت کنند.
سید هادی خامنه‌ای، فعال اصلاح‌طلب در بخشی از گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا در پاسخ به این سوال که تا چه حد توانستیم در این چهل سال جمهوریت را که یکی از شعارهای اصلی انقلابیون بود به معنای واقعی تحقق بخشیم، اظهار داشت: ما با آنچه که باید باشد فاصله داریم این را همه مسئولان می‌گویند و به آن معتقدند ما باید کوشش کنیم همیشه و به آن مقداری که رسیدیم قانع نباشیم.
خامنه‌ای درباره اینکه چرا نظام در ۴۰ سال گذشته از امکان رفراندوم در حل مسائل و مشکلات حساس جامعه استفاده نکرده است، تصریح کرد: این موضوعی نیست که بتوان در یک کلمه پاسخ داد اینکه رفراندوم در چه زمینه‌هایی باید باشد برای چه موردی باید برگزار شود این موضوعات قابل بحث است و رفراندوم کار آسانی نیست و کار بسیار پر هزینه و زحمتی است و باید ارزش داشته باشد بنابراین برگزاری رفراندوم یا همه پرسی موضوع قابل بحثی است و مسئول این موضوع نیز مجلس است.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه اصلاح‌طلبان به دلیل ردصلاحیت نیروهایشان اعلام کرده‌اند در انتخابات لیست نمی‌دهند نظر شما درباره این دوره از انتخابات که برخی از آن به عنوان انتخابات درون حزبی جریان اصولگرا یاد می‌کنند چیست؟، گفت: همه در انتخابات شرکت می‌کنند اصلاح‌طلبان نیز اگر بتوانند لیست می‌دهند اما اگر نتوانند لیست نمی‌دهند الان هم چون نیرو ندارند لیست نمی‌دهند اما در انتخابات شرکت خواهند کرد. با همه اینها نمی‌توانم پیش‌بینی کنم در مجلس آینده چه طیفی بیرون خواهند آمد.
داوود محمدی، عضو فراکسیون امید مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا در پاسخ به این سوال که از آنجایی که در این ایام بحث لیست دادن یا لیست ندادن اصلاح‌طلبان برای انتخابات پیش رو مطرح است، فکر می‌کنید نهایتا تصمیم این جریان چه خواهد بود؟ گفت: اصلاح‌طلبان جمعیتی هستند که به لحاظ اعتقاد به تحول فکری و توسعه همه‌جانبه در کشور ممکن است در روند کار به اختلاف سلیقه‌هایی نیز بر بخورند. امر مسلمی که در دیدگاه همه اصلاح‌طلبان حاکم است این است که مشکلات سیاسی و اقتصادی کشور باید با یک عقلانیت و تدبیر و برنامه‌ریزی حل شود و توسعه به معنای علمی آن تعریف شود و ما در این چارچوب حرکت کنیم به نحوی که اقتدار و امنیت و مشروعیت و منافع ملی کشور حفظ شود. اینکه گاهی اوقات این صحبت‌ها (لیست دادن یا ندادن) مطرح می‌شود ما نباید آن را خیلی تعجب برانگیز بدانیم. اما در عین حال اجماع اصلاح‌طلبان تا این لحظه حضور در انتخابات است.
نماینده مردم تهران افزود: اساسا انتخابات به عنوان یک اصل در دیدگاه اصلاح‌طلبان تلقی می‌شود. البته از ابتدای انقلاب بر مردمسالاری و حضور مردم تاکید می‌شد. جمهوریت نیز مورد نظر امام(ره) بود. جوان‌ترها هم حتما خوانده‌اند که علیرغم اینکه خیلی‌ها مخالفت می‌کردند و می‌گفتند همان اسلام کافی است و حکومت اسلامی داشته باشیم اما امام(ره) بر جمهوریت تاکید داشتند و جمهوریت مدنظر امام به معنای حضور مردم در تمام صحنه‌ها بود. بنابراین در حال حاضر برای اصلاح‌طلبان بحث انتخابات، حضور مردم و نمایندگی بسیار جدی است و به عنوان یک اصل مورد نظرشان است. البته باید الزامات آن فراهم شود. وقتی از حضور مردم سخن می‌گوییم، حاکمیت باید با تمام وجود آن را در صحنه متجلی کند. اصلاح‌طلبان اعتقاد به حضور در انتخابات و حضور پرشور و همه‌جانبه پای صندوق‌های رای دارند. درخواست اصلاح‌طلبان این است که حاکمیت این زمینه را فراهم کند تا مردم بتوانند حضور پیدا کنند. امیدواریم این شرایط هم ایجاد شود و ما شاهد یک انتخابات پرشور باشیم.
پایگاه خبری فرارو در قسمتی از گزارشی با عنوان «جنگ لیست‌ها؛ تفرقه در جبهه اصولگرایان» آورده است: با نزدیک‌تر شدن به انتخابات مجلس شورای اسلامی وضعیت لیست‌های انتخاباتی روشن تر، دعواهای جناحی افزایش و اختلافات داخلی عیان‌تر می‌شود. در دو روز اخیر تنش‌های داخلی در میان اصولگرایان اوج گرفته است و نامه‌نگاری‌های تندی در این جریان صورت گرفته است. انتخابات مجلس شورای اسلامی دوم اسفند ماه برگزاری خواهد شد. تبلیغات انتخاباتی از ۲۴ تا ۳۰ بهمن ماه خواهد بود. به این ترتیب گروه‌های سیاسی مختلف برای تشکیل ائتلاف و تکمیل لیست‌های خود زمان اندکی دارند.
اصلاح طلبان که وضعیت بغرنجی دارند. هنوز به طور قطعی مشخص نیست شورای عالی اصلاح طلبان لیست انتخاباتی ارائه کند. از طرف دیگر برخی احزاب همچون کارگزاران اعلام کرده اند که لیست انتخاباتی ارائه می‌کنند. اما در جبهه اصولگرایان اوضاع پر تنش است. امروز شورای ائتلاف نیروهای انقلاب، لیست ۳۰ نفره خود برای انتخابات مجلس را در حوزه انتخابیه تهران مشخص کرد. در این لیست محمد باقر قالیباف سر لیست است. این لیست حاصل ماه‌ها بحث و گفتگو میان جریان‌های مختلف اصولگرا بوده است. واکنش‌ها به این لیست نشان میدهد انتظارات گروه‌های مختلف برآورده نشده است.
ساعتی بعد دبیرخانه شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اعلام کرد: با توجه به گمانه زنی‌های مختلف و انتشار فهرست‌های متفاوت با عنوان لیست شورای ائتلاف در تهران، اسامی نهایی ۳۰ نامزد ائتلاف در تهران به زودی از طریق این شورا رسماً به اطلاع عموم خواهد رسید. این اعلام به این معنا بود که احتمال تغییر در لیست وجود دارد.
پیش از اعلام لیست شکاف‌های جدی در میان اصولگرایان به وجود آمده بود. جبهه پایداری حساب خود را از ائتلاف جدا کرد، عدالتخواهان اعلام کردند که لیست مختص به خود را ارائه می‌کنند، احمدی‌نژادی‌ها هم ائتلاف خود را تشکیل داده اند و حالا زمزمه‌هایی هم درباره احتمال انشعاب محمد باقر قالیباف از اصولگرایان به گوش می‌رسد. در واقع در آستانه یک انتخابات دیگر جبهه اصولگرایان که همیشه بر طبل وحدت می‌کوبند باز هم دچار تفرقه شده است. تنها برگ برنده آنها این است که اصلاح طلبان به واسطه بحران محبوبیت و البته ردصلاحیت‌های گسترده در وضعیت نامناسبی به سر می‌برند و دستشان برای ارائه لیست قوی بسته است.
رصد جریان رقیب
روزنامه ایران در گزارشی با عنوان «اختلاف در ائتلاف اصولگرایان» آورده است: نه لیست نهایی شورای ائتلاف اصولگرایان نشانی از «ائتلاف» دارد و نه تلاش اصلاح‌طلبان برای رسیدن به لیست ۳۰ نفره رنگی از رمق. در آن طرف میدان مهم‌ترین چهره اصولگرایان در انتخابات یعنی محمدباقر قالیباف هم از در مخالفت با فهرست شورای ائتلاف وارد شده و در این سوی میدان هم حالا برخی از اصلاح‌طلبان مانند حزب کارگزاران حرف از لیست ناقص ۲۰ نفره به‌دلیل نداشتن چهره می‌زنند. ماجرا فعلاً اینگونه است که اصولگرایان به مشکل کثرت چهره‌های حاضرشان در انتخابات برخورد کرده‌اند و اصلاح‌طلبان به کمبود نامزد. وضعیتی که بر اساس آن از همین الان مشخص است ترکیب اکثریت مجلس آتی به سمت جریان اصولگرا متمایل خواهد بود اما این تمام کار نیست. چرا که حالا این سؤال به میان می‌آید که جدال امروز اصولگرایان در فردای فتح مجلس چگونه در این جریان سیاسی چهره خود را به نمایش خواهد گذاشت؟
خطبه طلاق پایداری و شورای ائتلاف
مهم‌ترین تحول انتخاباتی ناظر به دوم اسفند شامگاه ۲۱ بهمن رخ داد. جایی که شورای ائتلاف اصولگرایان از لیست ۳۰ نفره خود رونمایی کرد. قبل از آن هم البته مشخص شده بود که این ائتلاف منهای جبهه پایداری خواهد بود. نامه‌نگاری‌های متقابل روزهای ۲۰ و ۲۱ بهمن حدادعادل به‌عنوان رئیس شورای ائتلاف با مرتضی آقاتهرانی دبیرکل جبهه پایداری تکلیف نسبت این دو تشکل را روشن کرده بود. حدادعادل به آقاتهرانی گلایه برد که فرآیند وحدت شکنی ابتدا توسط جبهه پایداری آغاز شده و شروط این جبهه برای اتحاد، منطقی نیستند. آقاتهرانی هم صبح دوشنبه خطاب به حدادعادل نوشت که اتفاقاً شورای ائتلاف «دست یاری و خلوص دوستانشان در جبهه پایداری را رد کرده» و «از فهرست اشتراک صفر سخن گفته». پیشنهاد قبلی جبهه پایداری این بود که ۲۴ چهره مشترک بین لیست ۹۰ نفره شورای ائتلاف و فهرست ۶۰ نفره جبهه پایداری در لیست نهایی قرار بگیرند و ۶ نفر باقیمانده توسط هیأتی مشترک از دو سوی جریان اصولگرایی انتخاب شوند. حدادعادل در نامه خود همین پیشنهاد را «غیر منطقی» خوانده بود و اتفاقاً آقاتهرانی در پاسخ خود باز هم بر همین پیشنهاد اصرار کرده است. معنای تقابل این دو منطق و البته ادبیات پر نیش و کنایه حدادعادل و آقاتهرانی خطاب به یکدیگر در فاصله ۱۰ روز تا انتخابات مجلس یازدهم چیزی جز جدایی رسمی فهرست این دو مجموعه از همدیگر نمی‌تواند باشد.
سید راضی نوری عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس در بخشی از گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، اظهار داشت: وظایف نمایندگان مجلس مشخص است. می‌توان آن را در دو واژه خلاصه کرد یعنی قانونگذاری و نظارت بر اجرای قوانین. متأسفانه نامزدها این دو وظیفه را جدی نمی‌گیرند. بیشتر نمایندگان آن عزم جهادی را برای ایجاد تغییرات وسیع برای مردم ندارند. به عبارتی نمایندگان چاره‌ای جز ورود به مسائل خرد ندارند. این وضعیت باعث می‌شود که مردم در طولانی مدت دلسرد شوند. دغدغه مقام معظم رهبری، همخوانی شعارهای انتخاباتی با وظایف اصلی نمایندگی است.
نماینده مردم شوش در مجلس در پاسخ به این پرسش که راه‌های اثبات پاکدستی نامزدها به مردم چیست؟ گفت: دستگاه‌های نظارتی مثل شورای نگهبان برای این ضرورت مهم وجود دارد. از طرف دیگر ما در مجلس دهم قانون شفافیت نوشتیم. بر اساس این قانون همه مسئولین امر باید اموالشان را اعلام می‌کردند و این مهم فقط به نمایندگان مجلس محدود نمی‌شود. پاکدستی موجب افزایش اعتماد عمومی می‌شود. به نظرم دخل و خرج اقتصادی نمایندگان باید با دقت تحت نظارت استصوابی قرار بگیرد. اگر نظارت استصوابی به صورت آنلاین بر کل مسئولین کشور اعمال شود، بسیاری از مشکلات را حل می‌کند.
غلامعلی حدادعادل، رییس شورای ائتلاف نیروهای انقلاب در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا درخصوص انتشار لیست انتخاباتی این شورا و همچنین برخی انتقادات پیرامون این لیست، اظهار داشت: این لیست شورای ائتلاف نسبت به فهرست‌های دوره‌های گذشته یک لیست متفاوت است، چرا که ما تلاش کردیم «جوانگرایی» را که مدنظر رهبری بوده و نیاز امروز انقلاب است، رعایت کنیم.
وی ادامه داد: در این دوره ما اسامی ۱۸ نفر از جوانان را در لیست قرار دادیم و در چنین شرایطی طبیعی است که عده‌ای آنها را نشناسند و یا اسامی تعدادی از اشخاصی که به لحاظ سن و سابقه انتظار دارند در لیست حضور داشته باشند، در فهرست نباشد، بنابراین اینکه برخی گلایه داشته باشند، برای ما تعجب آور نیست.
رییس شورای ائتلاف نیروهای انقلاب در پایان تصریح کرد: در این دوره از انتخابات تعداد داوطلبان بسیار زیاد بود و در نتیجه آن شاید از هر صد نفر یک نفر در لیست قرار گرفته باشد در نتیجه ممکن است در میان ۹۹ نفر دیگر گلایه‌هایی موجود باشد، اما ما سعی می‌کنیم ان‌شاءالله مجلس خوبی تشکیل شود.
سید مصطفی میرسلیم، فعال سیاسی اصولگرا در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، درباره ارائه لیستی واحد از سوی جبهه اصولگرایی و اینکه چرا تاکنون این جریان نتوانسته است به لیستی واحد دست پیدا کند و اختلاف در آن زیاد است، گفته است: امیدوار بودیم لیستی واحد در جریان اصولگرایی برسیم، البته هنوز هم من ناامید نیستم.
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: امیدوارم نفسانیات بر افراد غلبه نکند تا بتوانیم به یک جبهه اصولگرایی برسیم.
اردوگاه اصولگرایان
توصیه ها، برنامه ها، وعدها و برنامه‌های انتخاباتی
وبگاه خبرآنلاین در گزارشی با عناوین «خروج قالیباف از ائتلاف یا سهم‌خواهی؟ /اصولگرایان در بن‌بستِ وحدت» آورده است: لیست ۳۰ نفره شورای ائتلاف تا اینجای کار نه تنها رضایت حداکثری را در اردوگاه اصولگرایان به همراه نداشته است که حتی سبب ساز انتشار لیست های موازی هم شده است. لیست هایی که یک سر آن به قالیباف می رسد و سرهای دیگر آن به مدیران دولت احمدی نژاد و برخی سنتی های اصولگرا.
لیست ۳۰ نفره بازهم وحدت آفرین نشد، خروج از شورای ائتلاف که پیش از نهایی شدن لیست آغاز شده بود، با نهایی شدن نه تنها به وحدت منجر نشد که خروج ها یکی پس از دیگری درحال رخ دادن است. اگر سورپرایز قبل از لیست ۳۰ نفره را پایداری ها رقم زدند و با لیست ۶۰ نفره خود رویارویی علنی با شورای ائتلاف را آغاز کردند، سورپرایز بعد از نهایی شدن لیست را قالیباف سبب شد. آنجا که بلافاصله بعد از انتشار لیست در واکنشی توئیتری از این لیست اعلام برائت کرد و به فاصله ای چندساعته از این اعلام برائت، لیست موسوم به لیست «یاران قالیباف» در فضای مجازی و رسانه ای دست به دست شد. گویی شورای ائتلاف نیز به مثابه سازوکارهای چند انتخابات اخیر اصولگرایان قرار نیست وحدت را به این اردوگاه بازگرداند و حالا عملا اصولگرایان نه با یک لیست که با چندین لیست وارد میدان رقابت خواهند شد.
اما و اگرها بر سر همراه شدن قالیباف با شورای ائتلاف
گلایه های قالیباف از اصولگرایان، قصه یکی دوماه اخیر نیست، او از همان روزهای منتهی به انتخابات ریاست جمهوری که برخلاف احتمالات و گمانه زنی ها نامش از کاندیداتوری نهایی خط خورد و مجبور به کناره گیری به نفع رئیسی شد از برادران اصولگرایش دلخور شد و عزمش برای جدا شدن از مسیر اصولگرایانه آنها را جزم کرد. آنچنان که بعد از شکست رئیسی در انتخابات ۹۶ در چندین اظهارنظر و سخنرانی از تصمیم آن روزهای جمنا گلایه کرد و سازوکار اصولگرایان برای رسیدن به وحدت و کاندیدای نهایی و اجبار کردنش برای انصراف را زیر سوال برد.
دلخوری او تنها به چند اظهارنظر و نقد منتهی نشد و با انتشار یک ویدئو از ایده «نواصولگرایی» اش رونمایی کرد. ایده ای که می گفت قرار است جوانان اصولگرا را گرد آن جمع کرده و تعریفی جدید از اصولگرایی را عملیاتی کنند.
حجت‌الاسلام مرتضی آقاتهرانی دبیرکل جبهه پایداری انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس درباره انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: نباید ما شاهد مجلسی باشیم که بعد از ۴ سال بگویند ۹۰ نفر از نمایندگان رد صلاحیت شده و پرونده مالی دارند که خیلی افتضاح است. نماینده مجلس باید فتنه‌ستیز، انحراف‌ستیز، فسادستیز بوده و شفاف باشد. وکیل مردم در مجلس نباید اهل فساد مالی باشد و باید در زمینه شفافیت مالی، شفافیت اقتصادی و شفافیت سیاسی پیش‌قدم باشد. ضمن اینکه باید رأی نمایندگان در پارلمان مشخص بوده و درباره آن پاسخ دهد.
دبیرکل جبهه پایداری انقلاب اسلامی تصریح کرد: اگر آرای نمایندگان شفاف باشد مردم متوجه خواهند شد که نماینده آنها اهل زدو بند است؟ اهل فریب است یا خیر؟ نماینده مجلس باید ولایتمدار، کارآمد و پرکار باشد. ضمن اینکه اگر این نماینده جوان، کارآمد و فهیم باشد بسیار مهم است لذا تنها شاخصه جوان بودن ملاک نیست. ضمن اینکه اگر آن نماینده هم پیر و کارآمد باشد مشکلی ندارد به شرطی که متخصص و مجرب باشد.
آقاتهرانی با تأکید بر آنکه هر قدر مجلس قوی باشد دولت هم قوی خواهد شد ولی اگر دولت ضعیف بود مجلس میتواند آن را به خط کند، در حالی که اگر مجلس ضعیف باشد و با دولت زدوبند کرده و معامله کند مردم دچار مشکل و معضل خواهند شد و برهمین اساس کمرشان زیر بار اقتصاد و مشکلات خرد خواهد شد. اگر مردم نماینده مجلسی داشته باشند که در برابر سوءعملکرد و سوءتدبیر ایستادگی کرده و حق مردم را مطالبه کند هیچ‌گاه دولت نمی‌تواند هر کاری که دلش خواست انجام دهد. ضعف دولت ما به دلیل ضعف مجلس ما است ضمن اینکه ضعف مجلس ما هم به عدم رأی دهی مناسب مردم بازمی‌گردد، از این رو رأی مردم در ۲ اسفند بسیار مهم است.
محمد مهدی زاده نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، با تأکید بر لزوم حفظ وحدت نیروهای انقلاب گفته است: قرآن ما را به حفظ وحدت توصیه کرده و کسانی که قرآن و اسلام و نظام و انقلاب و رهبری را قبول دارند، باید حتما در زمینه انسجام و وحدت ملی که نتیجه آن یک مجلس و یک دولت کارآمد خواهد بود، وحدت داشته باشند. اختلاف سلیقه‌ها و اختلاف دیدگاه‌ها باید کنار گذاشته شود و اگر هم اختلافات چارچوب و مبنایی داشته باشد باید در جلسات کارشناسی مورد بررسی قرار گیرد.
نماینده مردم کرمان در مجلس اظهار داشت: از تمام نیروهای جریان انقلاب در کشور در سراسر کشور که درد مردم و درد پیشرفت جامعه را دارند و به دنبال این هستند که کشور به عنوان یک کشور مقتدر در منطقه و جهان مطرح باشد، انتظار داریم بنشینند و پشت درهای بسته مسائلشان را حل و فصل کنند. بعضی از بزرگان جریان انقلاب که خودشان در موضوعات ذی‌نفع نیستند، موضوع را به عنوان یک داور مورد رسیدگی قرار دهند و با یک قضاوت عادلانه موضوعات را حل و فصل کنند. امیدواریم جریان انقلابی به ویژه در تهران مشکلاتشان را حل و فصل کنند و برخی اختلافات به رسانه‌ها کشانده نشود.
حجّت‌الاسلام سیّدمحمّدرضا میرتاج‌الدینی، معاون پارلمانی دولت دهم و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در بخشی از گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اظهار داشت: هنگامی آرمان‌های انقلاب در جامعه تحقق پیدا می‌کند که ما شکاف طبقاتی را از میان برده باشیم یا کم کرده باشیم نه اینکه این فاصله بیشتر شده باشد، تصریح کرد: شهید بهشتی در سال دوم انقلاب در سخنرانی خود به این موضوع تأکید می‌کرد که ۱۵ ماه از انقلاب گذشته بود و کسانی در کشور هستند که فقیرند و می‌ترسند که خانه‌هایشان بر سرشان خراب شود.
وی ادامه داد: انقلابی بودن، پافشاری پیوسته با این آرمان‌ها و تلاش در جهت ریشه‌کن کردن فقر و فساد است و همان‌گونه که مقام معظم رهبری فرمودند شجاعت و روحیه جهادی و تسلیم‌ناپذیری و رهرو شهیدانی مانند حاج قاسم سلیمانی بودن نشانه‌های انقلابی‌گری در عصر ماست و در میان نامزدهای انتخابات مجلس نیز باید دید که چه کسانی این ویژگی‌ها را و چه افرادی این مسائل در شعارهای انتخاباتی‌اش وجود دارد و کدام جریان است که اگر اکثریت مجلس را به دست بگیرد این مسیر را دنبال خواهد کرد تا مصادیق این ویژگی‌ها برای مردم روشن شود.
میرتاج‌الدینی، اهمیت کارآمد بودن کاندیداهای مجلس را مورد اشاره قرار داد و گفت: یکی از مفاهیم انقلابی‌گری این است که افراد توانایی حل مشکلات و معضلات جامعه را داشته باشند، انقلابی بودن به این نیست که فقط شعار آن را سر دهند، بلکه روحیه جهادی در عمل باید به مردم نشان داده شود و افراد موانعی از سر راه مردم برداشته و کار را پیش ببرند. توانمندی یعنی اینکه فرد فقط شعار ندهد و عرضه داشته باشد که پیش برود و مشکلات مردم و به‌ویژه مشکلات اقتصادی مردم را حل کند.
علی اکبر کریمی نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، درباره ویژگی‌ها و شاخص‌های نماینده اصلح در پارلمان می گوید: مقام معظم رهبری بارها درباره ملاک‌های نماینده مطلوب در مجلس شورای اسلامی فرموده‌اند، لذا مردم باید به کارآمدی نماینده شامل تحصیلات و تخصص و همچنین سلامت نفس می‌شود. نماینده متخصص به راحتی میتواند در مجلس تاثیرگذار باشد؛ چراکه توان درک و تشخیص ابعاد مختلف موضوعات مطروحه در کشور را دارد ضمن اینکه میتواند راهکارهای برون‌رفت از مشکلات را هم بیان کند.
نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: نماینده مطلوب باید در امورات شغلی خود از سطح مناسبی برخوردار باشد تا بتواند ضمن شناخت مشکلات کشور از تجارب خود برای رفع معضلات بهره گیرد. نماینده انقلابی و دشمن‌شناس و دارای شجاعت و جسارت و پیگیری مطالبات مردم از دیگر مشخصات یک نامزد اصلح است. مردم باید برای انتخاب اصلح به کارآمدی، انقلابی‌گری و بصیرت و تخصص فرد موردنظر دقت کنند.
روزنامه صبح نو در بخشی از گزارشی با عنوان «آزمون بزرگ شورای ائتلاف» آورده است: پس از مدت‌ها انتظار و چشم به راهی، سرانجام لیست نهایی انتخاباتی جبهه موسوم به اصولگرایی در تهران منتشر شد. سیاهه‌ای که نه تنها انتظارها را برآورده نکرد بلکه واکنش‌های منفی زیادی را در میان فعالان سیاسی و کاربران فضای مجازی برانگیخت. واکنش و نقدهایی که قطعاً در بهبود عملکرد نهایی شورای ائتلاف مثمرثمر واقع خواهد شد.
لیست ناامیدکننده
ساعات پایانی روز دوشنبه (۲۱بهمن) بود که بالاخره لیست نهایی شورای ائتلاف نیروهای انقلابی برای انتخابات مجلس یازدهم بیرون آمد؛ لیستی که ابداً نتوانست در میان حتی مخاطبان حرفه‌ای خود، هوادار و هواخواه جلب کند چه رسد به اقشار و گروه‌های وسیع‌تر مردمی که قصد انتخاب افرادی شایسته از میان لیست جریانات مختلف سیاسی را دارند. شاید واکنش‌های سرد و منفی به این لیست باعث شد تا متولیان امر ائتلاف، به سرعت لیست انتشار یافته را نه نهایی بلکه مقدماتی عنوان کنند. این در حالیست که نیروهای انقلابی عضو شورای ائتلاف از مدت‌ها پیش اعلام کرده بودند که روز دوشنبه، نتیجه ماه‌ها تلاش برای ارائه لیست ۳۰نفره تهران، ارائه خواهد شد. واکنش‌های منفی به لیست بیرون آمده، بیشتر معطوف به غفلت از عنصر شایسته‌سالاری و تخصص‌گرایی بود؛ منتقدان بر این باورند که افرادِ خارج از لیست‌مانده، به مراتب نسبت به تعداد قابل توجهی از افراد درون لیست، از وجاهت و وزانت بیشتری برخوردار هستند و حق آن است که در ترکیب لیست نهایی، تجدید نظر عاجل صورت بگیرد. یکی از چهره‌هایی که به این لیست واکنش نشان داد و آن را تکذیب کرد، محمدباقر قالیباف، شهردار پیشین تهران بود. او در توییتی اعلام کرد: «من به شما وعده داده بودم که دغدغه مجلس آینده همان دغدغه مردم یعنی اقتصاد است. لیستی که به نام بنده اعلام شده است مورد تأیید نیست.»
برخی واکنش‌ها
سیداحسان خاندوزی از کارشناسان اقتصادی در واکنش به فقیربودن لیست شورای ائتلاف از نظر دربرگیری چهره‌های آشنا به موضوعات تخصصی اقتصادی، در توییتی نوشت: «اگر حقیر هم منتخب شده بودم اما وضع لیست اینطور بود، باز فرقی نمی‌کرد. فعلاً خداحافظ ای اصلاح بودجه، بانک، مقاومتی، مالیات.» سیدمحمود رضوی از فعالان فرهنگی و تهیه‌کننده سینما نیز درباره لیست تهران جبهه انقلاب در توییتی تصریح کرد: «آقایان محترم شورای ائتلاف، اگر آخرت برایتان معنا دارد، وجدان دارید و هنوز انقلابی هستید فقط به برخی از این اسامی بیرون مانده نگاه کنید؛ وحید یامین‌پور، احسان خاندوزی، سیدامیر سیاح، ابوالفضل عموئی، فرشاد مهدی‌پور، مصطفی زمانیان جوابی برای شب اول قبر خود دارید؟» جلیل محبی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر نیز در توییتی به کنایه نوشت: «این لیستی که برای جریان انقلاب زحمت کشیدید تهیه کردید به شدت نیازمند نهی از منکر هست.» او در توییت دیگری با انتقاد از تخصصی نبودن لیست تهران انقلابیون، تاکید کرد: «۱۵ساله کارشناس هستم در مجلس. سیاسی بازی و غیرکارشناسی بودن قوانین به ستوه آورده همه رو. تا کی باید بازی بخوریم. با همین جور لیست بستن‌ها. خسته شدیم اونقدر نتونستیم با نماینده دو کلمه حرف کارشناسی بزنیم.» در این میان، برخی چهره‌هایی که در لیست ۹۰نفره اصولگرایان بودند اما اسم‌شان برخلاف انتظارها در لیست نهایی ۳۰نفره تهران حضور نداشت، از کنارنکشیدن خود و باقی ماندن تا لحظه آخر سخن گفتند.
حسینی: لیست، مقبولیت لازم را ندارد
سیدمحمد حسینی، فعال سیاسی در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌نو»، با بیان اینکه انتظاری که در میان نیروهای انقلاب وجود داشت، بیش از لیستی بود که ارائه شد گفت: با توجه به همین مسأله، شاهد حمایت جدی از این لیست نبودیم و نقدها و گلایه‌های متعددی از این لیست انجام شد که امیدواریم بررسی مجدد صورت بگیرد و افرادی که مقبولیت بیشتری دارند و در بین مردم شناخته‌شده‌تر هستند مشخصاً کسانی که در مقاطع مختلف، موضع‌شان روشن‌بوده و در جریان‌های مختلف فعال بوده‌اند و حضور جدی داشته‌اند، به این لیست اضافه شوند تا اعتماد مردم جلب شود. وی افزود: در شرایطی که مردم از لیست امید و جریان اصلاحات، تا حدود زیادی رویگردان شده‌اند لااقل بتوانند به یک لیست جدی‌تر و شایسته‌تر از نیروهای انقلاب اعتماد کنند و مجلسی را تشکیل بدهند که به گفته مقام معظم رهبری، مجلسی قوی باشد که حضور نیروهای کارآمد، متخصص، انقلابی، شجاع و کسانی که پرچم عدالت را به دست بگیرند، لازمه آن است. وزیر فرهنگ و ارشاد دولت دهم درباره علت واکنش‌های منفی به لیست منتشر شده، اظهار داشت: قرار بود یک رأی‌گیری هم از مردم انجام شود که این کار صورت نگرفت؛ اگر این نظرسنجی از مردم انجام می‌شد، این لیست حتماً واقع‌بینانه‌تر بسته می‌شد. نظرسنجی هم که از مناطق ۲۲گانه تهران انجام دادند، مبنا قرار نگرفت؛ بالاخره این نظرسنجی می‌توانست در نوع خود یک جامعه آماری باشد که متاسفانه نتایج آن نظرسنجی هم کنار گذاشته شد. حسینی اضافه کرد: یک عده‌ای نشستند و براساس نگاه خودشان، این لیست را بستند که تفاوتی با دوره‌های قبلی انتخابات نداشت. در دوره‌های قبل هم ۲۰نفر دور هم می‌نشستند و یک لیست می‌بستند. این‌بار که چندین هزار نفر را بسیج و رأی‌گیری کردند، باز هم از صفر شروع کردند و دوباره یک عده‌ای برای خودشان تصمیم گرفتند؛ لذا این لیست مقبولیت لازم را ندارد.
روزنامه فرهیختگان دربخشی از گزارشی با عنوان «تکثر لیست‌های انتخاباتی» آورده است: تا یکی، دو روز پیش شرایط اصولگرایان متفاوت از آن چیزی بود که امروز در آن به‌سر می‌برند. آنچنان که پیش از این گفته بودیم میان جریان موسوم به اصولگرایی در انتخابات آتی، حداقل سه طیف اصلی وجود داشت، اعضای شورای ائتلاف و طرفدارانش، جبهه پایداری و نوچپ‌گرایان معروف به عدالتخواهان. تا روز دوشنبه، چالش اصلی در رسانه‌ها و محافل سیاسی بر سر وحدت شورای ائتلاف و جبهه پایداری بود و همه خبرها پیرامون آن، تا آنجاکه غلامعلی حدادعادل نامه‌ای سرگشاده نوشت و خطاب به مرتضی آقاتهرانی از عدم همراهی جبهه پایداری برای وحدت گلایه کرد و بعد از آن مرتضی آقاتهرانی نامه‌ای نوشت و پاسخ حداد را اینگونه داد که چرا باید مراحل چهارگانه مکانیسم پیشنهادی جبهه پایداری در شورای ائتلاف انجام شود و در آستانه آخرین گام همه‌چیز ناگهان به‌هم‌ریخته و کنار گذاشته شود؟
در ابتدای هفته البته مهم‌ترین خبر این بود که شورای ائتلاف ضمن تماس با برخی نامزدها از آنها درخواست کرده صرفا یک لیست را برای حضور انتخاب کنند، یا شانا یا پایداری، خبری که البته در نامه‌های رد و بدل شده و میان اظهارنظرهای مختلف فعالان سیاسی هم به چشم می‌آمد. آن روز البته تایید قطعی برای چنین تصمیمی که نتیجه آن انتشار دو لیست کاملا متفاوت بود بیرون نیامد و همه منتظر نشستند برای اخبار بعدی. روز دوشنبه ناگهان ظرف چند ساعت همه‌چیز تغییر کرد. برای تعریف دقیق ماجرا باید به یک روز قبل یعنی یکشنبه گذشته و نتایج اولین جلسات اعضای شورای مرکزی شانا و هیات انتخاب را در دور پایانی بازخوانی کنیم. عصر روز یکشنبه خبر آمد چند نفر از لیست ۳۰ نفره تهران مشخص شده‌اند. هفت نفر چهره شاخص، سه نفر از روحانیون و ۶ نفر از بانوان.
چهره‌های شاخص و تعداد رای آنها به این صورت بود: اول محمدباقر قالیباف ۲۶ رای، دوم جلیل بشارتی با ۲۴ رای، عبدالحسین روح‌الامینی ۲۳ رای، کیومرث هاشمی ۲۲ رای، عزت‌الله اکبری ۲۰ رای، الیاس نادران ۱۸ رای و نهایتا سیدمصطفی میرسلیم با ۱۲ رای. با انتشار این لیست دو واکنش با تعداد تکرار زیاد میان فعالان رسانه‌ای و بدنه اصولگرایان در شبکه‌های اجتماعی مشاهده شد، واکنش‌هایی که ابراز می‌کرد وقایع جلسات هیات انتخاب خیلی طبیعی نیست.
عصر دوشنبه اما وقتی لیست اصولگرایان با مشخص‌شدن چهره‌های جوان، تکمیل و سپس منتشر شد ماجرا جدی‌تر و واکنش‌ها زیادتر شد. حضور محسن پیرهادی، سیدنظام‌الدین موسوی، امیرابراهیم رسولی، مجتبی ثابتی، مالک شریعتی‌نیاسر، علی شمسی‌پور، مجتبی ابراهیمی، سیدمحسن دهنوی، علی جعفری، جواد نیکی‌ملکی، احمد نادری و مجتبی رضاخواه باعث شد خیلی زود واکنش‌های زیادی به نحوه تعیین لیست به‌ویژه در بخش جوانان آن شکل بگیرد. اگر بنا باشد انتقادهای مختلف به لیست نهایی را ذیل یک مفهوم جمع‌بندی کنیم، باید به این نکته اشاره شود که در قریب به اتفاق نظرات، انتقاد نسبت به اینکه لیست براساس شایسته‌سالاری (تخصص و داشتن ایده کاربردی برای مجلس آینده) و محبوبیت (نظرسنجی عمومی و مشخص‌شدن جایگاه هر فرد در افکارعمومی) بسته نشده مطرح شده است، لذا بسیاری در تحلیل ارائه چنین لیستی گفتند برخی افراد پشت صحنه نقش موثری در تعیین نفرات نهایی داشته‌اند.
داریوش قنبری، کارشناس مسائل سیاسی در بخشی از یادداشتی در روزنامه جهان صنعت با عنوان «دلواپسی‌های آقای رییس‌جمهور» نوشت: اینکه آقای یامین‌پور بیاید یا رسایی و کوچک‌زاده مهم نیست. مردم اگر از میان اینها انتخاب کنند هنر نیست، اینها همه یک تفکر دارند. مهم این است که تفکرها، اندیشه‌ها و برنامه‌ها رقابت کنند. این رویه است که به انتخابات معنا و مفهوم می‌بخشد وگرنه افراد همفکر را که متعلق به یک برنامه هستند در معرض رای مردم قرار دهند خیلی با فلسفه واقعی انتخابات سازگاری ندارد و این اتفاقا باعث کاهش مشارکت، تنش و ایجاد مشکلاتی در درون جامعه می‌شود. ضمن اینکه دلخوری‌هایی هم پدید می‌آورد. صحبت‌های آقای روحانی درباره انتخابات در روزهای گذشته و سخنان دیروز او در این راستاست که یک انتخابات پرشور قطعا ضریب امنیت ملی را ارتقا میدهد.
با اتفاقی که افتاده است احتمال اینکه مشارکت مردم کاهش پیدا کند زیاد است و این دلواپسی‌هایی را در میان دلسوزان به ویژه رییس‌جمهور به وجود آورده است. به هر حال گرچه یک تفکر و دیدگاه سیاسی در انتخابات حذف شده و نیروهای لازم برای رقابت در خیلی از حوزه‌ها حضور ندارند، اما حداقل در حوزه‌هایی که کاندیدا وجود دارد باید از کاندیداهای خود حمایت شود. جاهایی هم که کاندیدا نیست باید بین بد و بدتر به طرفداری از بد رفت تا بدتر انتخاب نشود. متاسفانه در این انتخابات امکانات انتخاب مطلوب برای مردم وجود ندارد، اما بین بد و بدتر باید مردم بروند بد را انتخاب کنند تا کشور دچار شرایط خطیر نشود. این وضعیت و انتخاب بین بد و بدتر باز به عقل و منافع ملی نزدیک‌تر است تا کشور گرفتار نشود. در این شرایط نباید مردم با صندوق‌های رای قهر کنند. قطعا جریان‌های سیاسی به‌خصوص اصلاح‌طلبان در خیلی از حوزه‌ها کاندیدا ندارند. به نظر من در این شرایط بهتر این است که اصلاح‌طلبان به حمایت از افراد میانه‌رو و مستقل بپردازند چرا که حداقل منفعت این موضوع برای کشور بیشتر است.
سیدمهدی هاشمی، فعال سیاسی اصولگرا در گفت و گو با وبگاه خبرآنلاین می گوید: یکی از اقدام خوبی که این مجلس با همه مشکلاتی که داشته، انجام داده، برداشتن گامی در جهت حل این معضل بوده است هرچند میزان اجرایی شدن و موثر بودن آن بحث دیگری است اما همین که الزامی به رعایت و ایجاد تعادل در هزینه‌کردها به وجود بیاید بسیارخوب است باید منتظر ماند و دید بازخورد این قانون رضایت عمومی را در پی دارد یا خیر.
سرپرست وزارت کشور در دولت احمدی نژاد در پاسخ به سوالی درباره منبع هزینه‌کردهای شورای ائتلاف و مجموعه اصولگرایان، اظهار داشت: تا لیست‌ها قطعی و نهایی نشود، برآورد هزینه‌ها و نحوه هزینه‌کردها هم مشخص نمی‌شود. و البته اطلاعی از اینکه درباره هزینه کردهای انتخاباتی در شورای ائتلاف بحثی شده یا نه ندارم.
هاشمی با تاکید براینکه باید جلوی ورود پول های کثیف به انتخابات از سوی هر جناحی گرفته شود، گفت: همیشه در همه طیف‌ها ضعف و قوت وجود داشته اما این مسئله بیشتر در بعضی شهرها مشهود است. این موضوع به دلایل متعدد کمتر در شهرهایی که بیشتر مورد نظارت هستند رخ میدهد هرچند امیدواریم در این انتخابات نظارت کافی اعمال شود تا جلوی ورود پول‌های کثیف به جریان انتخابات هم گرفته شود اما به طور کلی می‌توان از روی آمار و اطلاعات نظارت بهتری اعمال کنیم.
نماینده سابق مجلس تصریح کرد: بهرحال در یک حوزه انتخابیه تعداد افراد واجدالشرایط و میزانی که به طور معمول مشارکت دارند مشخص است و لذا اگر در میزان این حضور تغییر معناداری صورت می گیرد نباید بی تفاوت از کنارش عبور کرد و بررسی کرد که این تغییر به چه علت بوده است.
هاشمی تاکید کرد: حتی در دوره‌های قبل شاهد جابه‌جایی افراد برای رای‌آوری بیشتر بودیم یا در استان تهران شناسنامه اجاره داده می‌شد. در این بین نقش رسانه‌ها و دستگاه‌های نظارتی برای هوشیاری بیشتر به شدت قابل توجه است. امیدواریم در این دوره این مشکلات به شدت کمتر از قبل باشد.
رصد جناح متقابل
داود محمدی فعال سیاسی اصلاح طلب و نماینده مردم تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس درباره شاخص‌های نمایندگان مجلس اظهار داشت: وکیل مردم در پارلمان باید مؤمن و معتقد به نظام بوده و سلامت عملکرد داشته باشد. نماینده مردم در مجلس باید منافع ملی را بر منافع دیگران ترجیح دهد. نماینده باید تخصص لازم را در امورات اجرایی داشته باشد و تعاملات و سیاست داخلی و بین‌المللی را بشناسد و دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و مشکلات جامعه را به خوبی درک کرده و بتواند راهکار برای برون رفت از این مشکلات ارائه دهد. وکیل مردم در پارلمان باید با استفاده از مشورت‌های مختلف بهترین تصمیم را بگیرد و در این مسیر نباید به هیچ وجه شخصی عمل کند و همواره از اندیشه صاحب‌نظران و خرد جمعی استفاده کند. شجاعت لازم در تصمیم‌گیری و برخورد آرام و دور از هیاهو با ناملایمات از دیگر شاخص‌های نمایندگی مجلس است.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره شفافیت نمایندگان گفت: مردم به غیر از موارد محرمانه و حیاتی که سری بودن آن به مصلحت کشور است باید از میزان دارایی و اموال و همچنین عملکرد نمایندگان خود در مجلس مطلع باشند. شفاف‌سازی در همه حوزه‌های ضرورت دارد و بر همین اساس هم مردم می‌توانند نمایندگان خود را بشناسند. مردم باید در انتخاب نمایندگان خود در مجلس دقت کنند و به افرادی رأی دهند که شاخص‌های لازم را داشته و برای مردم مفید باشند لذا می‌طلبد که رأی‌دهندگان با آگاهی کامل نامزدهای مدنظر خود را انتخاب کنند.
خبرگزاری فارس در بخشی از گزارشی با عنوان «بررسی صلاحیت‌ها به ایستگاه آخر رسید؛ لیست‌ها باز هم نهایی نشد» آورده است: نفس ایام برای برگزاری یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی به شماره افتاده و هر روز اخبار انتخاباتی داغ‌تر از دیروز می‌شود. تایید یا رد صلاحیت‌ها، ائتلاف‌ها یا اختلاف‌ها، لیست های انتخاباتی و مواضع حزبی، گروهی و جناحی از موضوعات روز انتخابات است.
در اردوگاه اصلاحات هم هنوز لیستی نهایی نشده است. پس از اینکه شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان اعلام کرد که در انتخابات لیست نخواهد داد، امّا دست احزاب اصلاح‌طلب را برای ارائه لیست باز گذاشت، تعدادی از احزاب این جریان سیاسی تصمیم گرفته‌اند پس از ائتلاف، لیست خود را برای تهران اعلام کنند. حزب کارگزاران نیز تصمیم گرفته است که لیستی مستقل ارائه دهد.
در هر صورت با توجه به اینکه کمتر از ۲۴ ساعت تا آغاز تبلیغات انتخابات مجلس باقی مانده است، ساعات پیش رو، شاهد آخرین رایزنی‌ها و تلاش‌های جریان سیاسی برای ائتلاف و ارائه لیست‌های خود خواهیم بود.
به گزارش خبرگزاری فارس؛ قدرتعلی حشمتیان رییس جبهه مستقلین واعتدالگرایان ایران جلسه اخیر شورای مرکزی این جبهه را تشریح و اظهار داشت: به استناد مصوبه ۱۶ بهمن ماه ۱۳۹۸ کمیسیون ماده ۱۰ احزاب که مقرر شده که هر حزب و شخصیت سیاسی فقط میتواند عضو یک جبهه باشد، هیئت رییسه جدید و رؤسای کمیته های این جبهه برای مدت دوسال آینده انتخاب شدند. با رای اعضای شورای مرکزی بنده (قدرتعلی حشمتیان) به عنوان رییس جبهه مستقلین و اعتدالگرایان ایران، علی فایضی (دبیرکل کانون همبستگی فرهنگیان و استاد دانشگاه) به‌عنوان نایب رییس اول، سیدجلال ساداتیان (نایب رییس کارگروه امنیت ملی وسیاست خارجی نمایندگان ادوارمجلس شورای اسلامی) به‌عنوان نایب رییس دوم، حسین طجرلو (دبیرکل حزب نظم وقانون) به عنوان خزانه دار، میثم اشرفی اصفهانی به عنوان منشی جبهه انتخاب شدند.
رییس جبهه مستقلین واعتدالگرایان و سخنگوی این جبهه درباره تاکتیک انتخاباتی این حزب خاطرنشان کرد: در این جلسه پس از بحث و تبادل نظر به این نتیجه رسیدیم که با توجه به اینکه اکثریت کاندیداهای عضو فراکسیون مستقلین و اعتدالگرایان ایران در خانه احزاب و سرلیست انتخاباتی ما در مجلس شورای اسلامی هم ردصلاحیت و عملا بستن لیست برای جریان ما در تهران و برخی از مراکز استانها میسرنبود، تصمیم گرفته شد که درانتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی لیستی منتشر نکنیم.
خبرگزاری فارس در قسمتی از مطلبی با عنوان «تاکتیک انتخاباتی حزب اعتدال و توسعه در استانها» آورده است: حزب اعتدال و توسعه در آستانه یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بیانیه‌ای را صادر و در این بیانیه مواضع و راهبرد انتخاباتی خود را تشریح کرد. در قسمتی از این بیانیه آمده است: حزب اعتدال و توسعه به عنوان یکی از جریان‌های اصیل، معتقد و وفادار به نظام جمهوری اسلامی، طی بیش از دو دهه فعالیت در عرصه سیاسی ایران، در همه فراز و فرودها و به رغم محدودیت‌ها در برخی مقاطع تاریخی، همواره بر ضرورت حضور آگاهانه و مشارکت حداکثری آحاد مردم در انتخابات تاکید داشته و با اعتقاد به این مهم که حضور نامزدهایی از همه سلایق، حق مسلم رای‌دهندگان و جناح‌های سیاسی و از پیش‌نیازهای برگزاری انتخاباتی پرشور است، از هیچ کوششی برای رقابتی‌تر شدن انتخابات دریغ نکرده است.
حزب اعتدال و توسعه در این بیانیه تصریح کرده که «با عنایت به شرایط داخلی کشور، تهدیدات فزاینده خارجی و لزوم وحدت و انسجام ملی، تداوم و تعمیق آرایش سیاسی احزاب و جریان‌های همسو در انتخابات آتی ضروری به نظر می‌رسد. لذا از کلیه این گروه‌ها دعوت می‌شود تا در فرصت کوتاه باقیمانده، برای تقویت تعاملات فی‌مابین و حمایت از نامزدهای مورد توافق تلاش کنند. بر همین اساس نیز از تشکیلات حزب در همه استانها خواسته شده است همراهی با جریان‌ها و احزاب همسو را بنا بر اقتضائات محلی در هر حوزه انتخابیه با جدیت در دستور کار قرار دهند».