بعدازظهر پنجشنبه به وقت محلی(۲۴ بهمن‌ماه) مجلس سنای آمریکا با ۵۵ رای موافق و ۴۵ رای مخالف، قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن تصریح شده، کنگره هیچ وضعیت جنگی را نسبت به ایران اعلام نکرده مجوز قانونی برای استفاده از نیروی نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران نیز به تصویب نرسیده است.
در این قطعنامه تصریح شده، نیروهای مسلح ایالات متحده در خارج از قلمرو، دارایی‌ها و سرزمین‌های آن، بدون اینکه از سوی کنگره اعلام وضعیت جنگی یا مجوز قانونی خاص داده شده باشد، باید از سوی رئیس جمهوری بازگردانده شوند.
تصویب این قانون ساعاتی بعد از آن انجام شد که ترامپ هشدار داد این مصوبه، امنیت آمریکا را در برابر ایران کاهش می‌دهد.
مجلس نمایندگان آمریکا نسخه‌ای از این طرح را در دی‌ماه (ژانویه) گذشته و بعد از دستور ترامپ برای ترور سردار قاسم سلیمانی تصویب کرده بود.
انتظار می‌رود ترامپ به محض رسیدن این قانون جدید به کاخ سفید، آن را وتو کند.
قطعنامه اختیارات جنگی چیست؟
قطعنامه اختیارات جنگی که همچنین به قطعنامه اختیارات جنگی ۱۹۷۳ یا قانون اختیارات جنگی نیز شناخته می‌شود قانون فدرال است که نظارت بر قدرت رئیس جمهوری آمریکا در وارد کردن ایالات متحده در درگیری‌های مسلحانه را بدون مجوز کنگره آمریکا هدف قرار می‌دهد.
این قطعنامه، از قطعنامه مشترک کنگره آمریکا گرفته شده که به رئیس جمهوری ایالات متحده امکان می‌دهد نیروهای مسلح آمریکایی را با اعلان جنگ از سوی کنگره به خارج از مرزهای این کشور گسیل کند.
این مجوز کنگره در مواردی صادر می‌شود که بواسطه حمله به آمریکا یا دارایی‌ها و نیروهای مسلح این کشور، یک وضعیت اضطراری در ایالات متحده ایجاد شود.
این قطعنامه، رئیس جمهوری آمریکا را موظف می‌کند در مدت ۴۸ ساعت، درباره استفاده از نیروهای نظامی در یک اقدام جنگی، به کنگره اطلاع‌رسانی کند.
هفتم نوامبر ۱۹۷۳ و در دوران ریاست جمهوری ریچارد نیکسون، هر دو مجلس نمایندگان و سنای آمریکا در قطعنامه‌ای مشترک و با رای دو سوم نمایندگان (که مانع وتو رئیس جمهوری شود) بر آن شدند تا اختیارات رئیس جمهوری در آغاز جنگ را محدود کنند و قانون اختیارات جنگی تصویب شد. به موجب این قانون، رئیس جمهوری حق آغاز درگیری را ندارد مگر طبق قانونی خاص به او مجوز داده شده باشد.
« تیم کین » سناتور آمریکایی و دیگر حامیان این قطعنامه گفته‌اند، این قطعنامه درباره ترامپ یا ریاست جمهوری نیست بلکه تاکیدی دوباره بر قدرت کنگره برای اعلام جنگ است.
او در این زمینه گفت: در حالی که ترامپ و دیگر رئیسان جمهوری آمریکا همواره باید از ایالات متحده در مقابل حملات قریب الوقوع حمایت کنند، قدرت اجرایی رئیس جمهوری برای آغاز جنگ در این نقطه متوقف می‌شود و یک جنگ تدافعی به بحث یا رای کنگره نیاز دارد.
این سناتور دموکرات از ایالت ویرجینیا در واکنش به مخالفان این قطعنامه از جمله ترامپ و حامیانش مبنی بر اینکه این قطعنامه حامل پیام ضعف به ایران و دیگر دشمنان احتمالی است، این موضوع را رد کرد و گفت: وقتی ما از حاکمیت قانون در جهانی که تشنه حاکمیت قانون است، پیروی می‌کنیم و می‌گوییم که چنین تصمیمی اساسی است و قوانینی داریم که برای اتخاذ تصمیم‌های درست باید از آنها پیروی کنیم، این حاوی یک پیام قوت است.
« مایک لی » سناتور جمهوریخواه آمریکا و از حامیان سیاست خارجی ترامپ از جمله در قبال ایران، با اظهارات «کین» حمایت کرده و گفته است، کنگره نمی‌تواند از مسئولیت قانونی خود در اقدامات مربوط به جنگ یا صلح فرار کند.
« میچ مک کانل » رهبر اکثریت سنای آمریکا از حزب جمهوریخواه و بسیاری از جمهوریخواهان با این قطعنامه مخالفت کرده و مدعی اند، این قطعنامه حاوی پیامی غلط به متحدان آمریکاست.
جمهوریخواهان، ترامپ را به چالش کشیدند
مجلس نمایندگان آمریکا اوایل ژانویه(دی‌ماه) قطعنامه اختیارات جنگی را برای جلوگیری از اقدام نظامی ترامپ بدون مجوز کنگره، تصویب کردند. این قطعنامه‌ای بود که در اصطلاح آمریکایی‌ها به تائید یکی از دو مجلس آمریکا رسیده بود؛ هر چند بدون تصویب، مورد تائید مجلس دیگر آمریکا نیز بود. به عبارت دیگر این قطعنامه به امضای رئیس جمهوری نیاز نداشت و الزام‌آور نبود و جمهوریخواهان آن را عمدتا به عنوان قطعنامه‌ای نمادین رد کردند.
اما آنچه که کین ارائه داده قطعنامه‌ای مشترک است یعنی به امضای ترامپ نیاز دارد و الزام‌آور است. جمهوریخواهان هم‌حزبی ترامپ با حمایت از این قطعنامه، ترامپ را به چالش کشیدند و او را اقدامات نظامی بیشتری علیه ایران بازداشتند.
این رای‌گیری همچنین تازه‌ترین رویارویی بین دو حزب اصلی آمریکا بر سیاست خارجی این کشور را نشان می‌دهد.
در مواردی، تنش بر سر سیاست خارجی به طور گسترده‌ای دو طرف را متحد کرده است. در سال ۲۰۱۷ میلادی کنگره با رای اکثریت، تحریم‌های روسیه را با وجود مخالفت از سوی دولت تصویب کرد و در ژانویه ۲۰۱۹ (دی ۹۷) سنا با اقدامی هشدارآمیز علیه ترامپ درباره خارج کردن نیروهایش از افغانستان و سوریه موافقت کرد.
ترامپ از جمهوریخواهان خواسته بود با این قطعنامه مخالفت کنند با این استدلال که دموکرات‌ها با این قطعنامه تلاش می‌کنند حزب جمهوریخواه را شرمنده کنند.
سنای آمریکایی نمی‌تواند برای دور زدن وتوی رئیس جمهوری آمریکا در این قطعنامه اقدامی انجام دهد اما به گفته سناتور کین، حتی وادار کردن رئیس جمهوری آمریکا به استفاده از رای وتوی خود نیز می‌تواند در خدمت نظارت بر اقدامات رئیس‌جمهور باشد.
او گفت: ترامپ ممکن است اعتقاد چندانی به حق انتخاب کنگره نداشته باشد اما اکنون می‌داند که اکثریت اعضای هر دو حزب و مردم می‌گویند که فکر نمی‌کنند باید وارد جنگ شوند. بنابراین هر چند که او قطعنامه یمن را نیز وتو کرد، به نظامیان دستور داد سوخت‌گیری دوباره جنگنده‌های نظامی را متوقف کنند؛ حتی اگر این قطعنامه را نیز وتو کند، فکر می‌کنم که این امر بر طرز تفکر او تاثیر خواهد داشت.
2023