به گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات مالیه عمومی و توسعه مدیریت این مرکز روز شنبه در گزارشی وضعیت بودجه شرکتهای دولتی در سال ۹۹ را بررسی کرد.
بر اساس این گزارش، جمع کل منابع و مصارف شرکتهای دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹، ۱۶ درصد نسبت به قانون بودجه سال ۱۳۹۸ رشد داشته است.
با بررسی دقیق‌تر در بودجه شرکت‌ها، مشخص می‌شود رقم درآمد و هزینه شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی حدود ۱.۲۰۰ هزار میلیارد ریال و شرکت ملی گاز ایران حدود ۲۰۰ هزار میلیارد ریال در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹، افزایش پیدا کرده است.
گزارش دفتر مطالعات مالیه عمومی و توسعه مدیریت مرکز پژوهشهای مجلس حاکی است حدود ۷۰ درصد از افزایش درآمد و هزینه شرکتهای دولتی در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ متعلق به دو شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی و ملی گاز است و افزایش درآمد و هزینه باقی شرکتهای دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت حدود ۶۶۰ هزار میلیارد ریال (۳۰ درصد از مجموع افزایش درآمدها) است.
براساس مطالعات مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، در بررسی کلی بودجه شرکتهای دولتی، می‌توان دریافت که شرکتهای حوزه نفت، گاز و پالایش و پخش فراورده‌های نفتی دارای بیشترین سهم از کل بودجه شرکتهای دولتی هستند. شرکت ملی نفت حدود ۳۳ درصد و شرکت ملی پالایش و پخش حدود ۲۴ درصد و در مجموع ۵۷ درصد از کل منابع و مصارف شرکتهای دولتی را به‌خود اختصاص داده‌اند.
این گزارش خاطرنشان کرد: همچنین ۷۵ درصد مالیات مصوب شرکتهای دولتی و ۷۴ درصد کل سود سهام دریافتی دولت (شامل ۵۰ درصد سود ویژه و سود سهام سهم دولت) مربوط به شرکتهای مذکور است.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: در زمینه عملکرد بودجه‌ای شرکتهای دولتی، بالاتر بودن ارقام عملکردی درآمد و هزینه‌های این شرکت‌ها از ارقام مصوب قابل توجه است؛ به‌طوری که مقایسه ارقام عملکرد و مصوب هزینه‌های این شرکت‌ها حاکی از انحراف ۴۶ درصدی این قلم در سال ۱۳۹۷ و انحراف ۶۶ درصدی آن در ۶ماهه سال ۱۳۹۸ است.
این گزارش یادآور شد: درخصوص درآمدها نیز انحراف ۳۵ درصدی در سال ۱۳۹۷ و ۵۰ درصدی در ۶ماهه سال ۱۳۹۸ قابل ذکر است. ازسوی دیگر، عملکرد نسبت هزینه‌ها به هزینه‌های سرمایه‌ای شرکتهای دولتی، به‌صورت معناداری بیشتر از ارقام مصوب بوده است.
گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: منابع حاصل از واگذاری‌ها از ۵۰.۷۵۰ میلیارد ریال در قانون بودجه سال ۱۳۹۸ به ۱۱۸.۸۷۱ میلیارد ریال در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ افزایش (رشد ۱۳۴ درصدی) یافته است.
این گزارش اضافه کرد: بخش قابل توجهی از این افزایش ناشی از افزایش ردیف «منابع حاصل از واگذاری سهام، سهم‌الشرکه، اموال، دارایی‌ها و حقوق مالی و نیروگاه‌های متعلق به دولت و مؤسسات و شرکتهای دولتی وابسته و تابعه» است.
بر اساس این گزارش، بررسی عملکرد این ردیف طی سال‌های گذشته نشان از تحقق بسیار پایین آن دارد (عملکرد ۹ درصدی در سال ۱۳۹۵، ۳ درصدی در سال ۱۳۹۶، ۴ درصدی در سال ۱۳۹۷ و یک درصد عملکرد ۸ماهه در سال ۱۳۹۸)، لذا افزایش ۸۶۴ درصدی رقم آن، محل تأمل است.