«قاسم محبعلی» روز سه شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به سخنان وزرای امور خارجه ایران و عربستان سعودی در نشست امنیتی مونیخ درباره مناسبات تهران و ریاض گفت: صحبت‌های وزرای امور خارجه دو کشور در اجلاس مونیخ نشان داد که تغییر مهمی در مناسبات تهران و ریاض رخ نداده است.
وی ادامه داد: صحبت‌های دو طرف بیشتر اظهاراتی است تا مسئولیت وضعیت موجود کنونی را به سمت طرف مقابل بیندازد و از مسئولیت خود شانه خالی کند.
این کارشناس مسائل جهان عرب با اشاره به مذاکرات میان عربستان سعودی و حوثی‌ها اظهار داشت: مهمترین تحول در مناسبات دو طرف را شاید آغاز مجدد مذاکرات میان عربستان سعودی و حوثی‌ها دانست که از نظر ریاض به نوعی این مسئله به تهران نیز ارتباط دارد اما این مسئله را نمی‌توان دلیلی برای تغییر در مناسبات دو طرف دانست.
محبعلی افزود: هم‌اکنون از شدت تنش‌ها میان در یمن کاهش یافته و دیگر خبری از شلیک موشک‌های انصارالله به سمت عربستان سعودی نیست و ائتلاف سعودی هم مانند قبل اقدام به بمباران‌هایی که در گذشته انجام می‌دهد، نمی‌کند.
وی در پاسخ به این سوال که تحولات منطقه‌ای آیا موجب تغییر رویکرد عربستان در رابطه با ایران نشده است؟ تصریح کرد: من فکر نمی‌کنم عربستان درباره ایران تغییر رویکرد آشکاری داده باشد البته آنها این روزها با محافظه‌کاری بیشتری برخورد می‌کنند. ریاض پس از ولیعهدی محمد بن سلمان سیاست خارجی تهاجمی‌تری را در پیش گرفت و فکر می‌کرد می‌تواند سریعا به اهداف و خواسته‌های خود برسد. اما بلندپروازی‌های محمد بن سلمان خیلی زود با شکست مواجه شد.
این کارشناس مسائل بین الملل خاطرنشان کرد: واقعیت‌ها در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی خیلی زود نشان داد که بسیاری از خواسته‌های ولیعهد جوان سعودی قابل تحقق نیست و رسوایی ماجرای قتل جمال خاشقچی و حمله به تاسیسات نفتی آرامکو توسط حوثی‌ها موجب عقب‌نشینی ریاض شد یا حداقل، آن سیاست‌ها را در زبان ادامه ندهد.
محبعلی با اشاره به تلاش ریاض برای افزایش تنش‌ها میان تهران و واشنگتن ابراز داشت: هدف اصلی عربستان سعودی در مورد ایران، رویارویی و قرار دادن تهران و واشنگتن در مقابل یکدیگر بود تا حدودی هم موفق شدند اما شدت تنش‌های ایجاد شده میان ایران و آمریکا در ماه‌های اخیر موجب شد عربستان به این نکته برسد که از این رهگذر، عربستان هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد و به همین خاطر، آنها هم اکنون سیاست مدیریت تنش را دنبال کرده و می‌کوشند تنش میان تهران و واشنگتن بیش از این افزایش نیابد.
وی درباره مهمترین موانع موجود در پیش‌روی عادی‌سازی مناسبات تهران و ریاض هم بیان کرد: عربستان دچار یک واهمه و ترس از شدت نفوذ ایران در منطقه به ویژه در عراق و یمن است و آن نفوذ را علیه خود تلقی می‌کند. مسئله دیگر، بی‌اعتمادی است که میان دو طرف ایجاد شده است و نه تهران به ریاض و نه ریاض به تهران اعتماد ندارند.
این کارشناس مسائل خلیج فارس افزود: از سوی دیگر، بسیاری در عربستان فکر می‌کنند دولت و وزارت امور خارجه در ایران در قبال عربستان مسئولیت اصلی را برعهده ندارند. در واقع، آنها وزارت امور خارجه را طرف مذاکره خود نمی‌دانند و فکر می‌کنند با طرف‌های دیگری در حاکمیت ایران گفت‌وگو کنند و به همین خاطر، به درخواست وزارت امور خارجه ایران برای گفت‌وگو پاسخ مثبت نمی‌دهند.
محبعلی یکی دیگر از موانع جدی بهبود مناسبات میان ایران و عربستان سعودی را دولت کنونی آمریکا برشمرد و یادآور شد: ایالات متحده و اسرائیل از افزایش تنش و درگیری میان عربستان و کشورهای خلیج فارس با ایران بیشترین سود و بهره را می‌برند و به همین خاطر، از انحای مختلف به این تنش شدت می‌بخشند.
وی یادآور شد: سرمایه‌گذاری و خرید هنگفت کشورهای عربی به ویژه عربستان از صنایع نظامی آمریکا نیز به خاطر همین ترس از ایران است که آمریکا به این ترس شدت می‌بخشد.
این کارشناس مسائل بین الملل اضافه کرد: بهره‌ای که اسرائیل از تنش میان ایران و عربستان می‌برد آن است که دشمن اعراب را ایران معرفی می‌کند و نه خود را. در واقع، آنها در پی بهره‌برداری از این مسئله برای عادی‌سازی و تنش‌زدایی با کشورهای عربی هستند تا از این طریق، بتوانند به نوعی حاکمیت و سلطه بیشتری نسبت به مناطق فلسطینی پیدا کنند.
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه با بیان اینکه انضمام جولان و مناطق غربی رود اردن به اسرائیل و طرح معامله قرن از سوی آمریکا همگی ناشی از بهره بردن آمریکا و اسرائیل از تنش میان ایران و عربستان است، عنوان کرد: اسرائیل و دولت فعلی آمریکا نه تنها نمی‌خواهند تنش‌ها میان ایران و عربستان کاهش یابد بلکه به دنبال شدت بخشیدن به این تنش‌ها هم هستند تا از آب گل‌آلود روابط تهران و ریاض سود ببرند.
محبعلی به سیاست فشار حداکثری آمریکا در قبال ایران اشاره کرد و گفت: آمریکا سیاست فشار حداکثری علیه ایران را با هدف انزوای دیپلماتیک ایران در پیش گرفته است و تا وقتی این سیاست به نتیجه نرسد و ایران را منزوی و دچار لطمات و تخریب‌های زیاد نکند، تن به گفت‌وگو با تهران نمی‌دهد. در این راستا، نه تنها خود وارد گفت‌وگو با ایران نمی‌شود بلکه به سایر کشورها هم اجازه مذاکره با تهران را نمی‌دهد.
وی تامین منافع ملی، لزوم امنیت منطقه‌ای و همسایگی را از مهمترین ضرورت‌های گفت‌وگو و مذاکره میان تهران و ریاض برشمرد و اظهار داشت: نفت مهمترین منابع درآمدی ایران و عربستان است. این دو کشور زمانی در کنار یکدیگر اوپک را برای تنظیم قیمت نفت در بازارهای جهانی تشکیل دادند اما تشدید اختلافات میان دو کشور موجب شده تا جایگاه اوپک به میزان قابل توجهی با افول همراه شود و اوپک دیگر نهاد تاثیرگذاری در عرصه جهانی نباشد.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی ادامه داد: زمانی فروش نفت به عنوان یک حربه و سلاح برای برخورد با کشورها بود اما هم‌اینک خرید نفت به یک حربه و سلاح برای برخورد و مقابله با کشورها تبدیل شده است که این مسئله به خاطر رویکردهای تهران و ریاض ایجاد شده است.
محبعلی با بیان اینکه اختلافات میان ایران و عربستان موجب به تاراج رفتن فلسطین از سوی اسرائیل شده است، تصریح کرد: منافع ملی دو کشور، ضرورتی که برای تامین امنیت منطقه به ویژه برای صادرات انرژی وجود دارد و مقابله با سلطه‌طلبی اسرائیل موجب می‌شود تا ایران و عربستان نسبت به اختلافات یکدیگر چشم‌پوشی کنند.
تاریخ انتشار: ۲۹ بهمن ۱۳۹۸ - ۰۹:۳۹
تهران-ایرنا- کارشناس مسائل بین الملل گفت: ریاض پس از ولیعهدی محمد بن سلمان رویکرد تهاجمی در منطقه در پیش گرفت با این حال واقعیات نشان داد که بسیاری از خواسته‌های ولیعهد جوان قابل تحقق نیست و این روزها آنها با محافظه کاری بیشتری در منطقه رفتار می‌کنند.