این روزها که بوی مطبوع خیارسبز در خیابان‌های جنوب کرمان پیچیده و مسافران و رهگذران از عطر خیار، سرشار شده‌اند، کشاورزانی با دست‌های پینه بسته و صورت‌هایی آفتاب سوخته، از شدت ناراحتی و نگرانی زانوی غم بغل گرفتند چراکه به زودی موعد سررسید اقساط وام و چک‌هایی که برای خرید نهاده‌های کشاورزی و اجاره زمین و غیره کشیده‌اند خواهد رسید و آنها چیزی جز شرمندگی ندارند، اما این سریال تلخ تا چه زمانی باید ادامه داشته باشد و بالاخره چه موقع، دلال‌ها سایه نامیمون خود را از سر کشاورزان مظلوم این منطقه برمی‌دارند.
۸۰ درصد اقتصاد اهالی این دیار بر پایه کشاورزی استوار بوده و کشاورزان این خطه، سالانه بیش از چهار و نیم میلیون تن انواع محصولات کشاورزی را تولید و روانه بازارهای داخلی و خارجی می‌کنند.
قطعا با چنین تفاسیری تصور می‌شود مردم منطقه جنوب کرمان جزو افراد ثروتمند کشور هستند اما متاسفانه فقیرترین انسانها در این دیار زندگی می‌کنند چراکه این مردم فقط کشاورزی می‌کنند و سود اصلی و حاصل دست‌رنجشان را واسطه‌ها و دلال‌ها به جیب می‌زنند و امروز می‌بینیم که خیارکاران این منطقه چگونه محصول خود را به خیابان می‌ریزند.
همین امروز قیمت یک کیلو خیارسبز مرغوب در بازار کرمان ۶ هزار تومان بود و این درحالی است که محصول خیار کشاورزان جنوب کرمان را با قیمت‌هایی بین ۷۰۰ تا هزار تومان خریداری می‌کنند، در شرایطی که اجاره یک هکتار زمین کشاورزی حدود ۳۰ میلیون تومان است، کشاورزان چگونه حاصل دسترنج خود را ۷۰۰ تومان بفروشند.
در گزارشی که پیش روی شماست، کارشناسان حوزه کشاورزی و فعالان اقتصادی بر لزوم برنامه‌ریزی برای خرید تضمینی محصول خیار و ایجاد ساز و کاری مناسب برای حذف واسطه‌ها، تقویت صنایع فرآوری، استمرار مذاکرات بازرگانی و پیدا کردن بازارهای جدید و همچنین پیاده سازی طرح کشاورزی قراردادی، تاکید کرده‌اند.
لزوم خرید تضمینی محصول خیار سبز
مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت کارگزاری توسعه کشاورزی ایران با اشاره به مشکلات خیارکاران جنوب کرمانی گفت: دولت می‌تواند خرید حمایتی خود را از محصول خیار سبز انجام دهد و این محصولات را از طریق بورس کالا به فروش برساند.
محسن رئیسی‌نژاد افزود: دولت پس از فروش محصولات در بورس می‌تواند هزینه خرید تضمینی را به کشاورزان خیارکار پرداخت کند تا شاهد کاهش ضرر این قشر زحمت‌کش باشیم.
رییس هیات مدیره شرکت کارگزاری توسعه کشاورزی ایران گفت: کشاورزی قراردادی راه حل تضمینی محصولات کشاورزی است.
وی افزود: کشورهای توسعه‌یافته، کشاورزی قراردادی را به عنوان راهبردی برای پیشرفت کشاورزی معرفی می‌کنند.
رئیسی‌نژاد حذف واسطه‌ها، کوتاه‌سازی زنجیره عرضه (ارزش) محصولات کشاورزی، کاهش ریسک تامین محصول از جانب خریدار، کاهش ریسک بازاریابی از سوی کشاورز، انتقال تکنولوژی و افزایش بازدهی و درآمد کشاورز را از جمله مزایای کشاورزی قراردادی عنوان کرد.
ایجاد پارک لُجستیک کشاورزی چاره رفع مشکلات کشاورزان
مدیرعامل شرکت کارگزاری توسعه کشاورزی ایران چاره رفع مشکلات کشاورزان جنوب کرمانی را ایجاد و راه‌اندازی پارک لُجستیک کشاورزی برشمرد و گفت: با راه‌اندازی این مجموعه دست واسطه‌ها و دلال‌های حوزه کشاورزی کوتاه می‌شود.
رئیسی‌نژاد تصریح کرد: پارک لُجستیک کشاورزی، یک مرکز لجستیکی است که بر فعالیت‌هایی در حوزه تجمیع، انبارداری، نگهداری، توزیع و خدمات ارزش‌افزوده محصولات کشاورزی تمرکز دارد، با راه‌اندازی این پارک علاوه بر اشتغالزایی، بازار محصولات کشاورزی منطقه سر و سامان می‌گیرد.
صادرات نخستین محموله خیارسبز به کشور عُمان
رییس هیات مدیره شرکت کارگزاری توسعه کشاورزی ایران از صادرات نخستین محموله خیار به میزان پنج تُن به کشور عُمان خبر داد و گفت: به زودی اولین محموله خیار از طریق بندر جاسک به کشور عمان صادر می‌شود و امیدواریم این اقدام گامی در جهت تسریع روند صادرات باشد.
افزایش گلخانه‌ها یکی از عوامل تولید بیش از اندازه خیارسبز
رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان نیز یکی از دلایل اصلی افزایش میزان تولید خیارسبز کشور را افزایش تعداد گلخانه‌ها در مناطق سردسیر برشمرد و گفت: افزایش میزان سطح گلخانه‌ها باعث تولید بیشتر محصولات گلخانه‌ای همچون خیار سبز است.
سعید برخوری افزود: امسال با توجه به شرایط جوی شاهد افزایش تولید خیار سبز در منطقه جنوب کرمان بودیم.
وی ممنوع شدن واردات خیار سبز از سوی کشور عراق را از دیگر عوامل اصلی کسادی بازار خیار سبز برشمرد و گفت: میزان تولید خیار سبز در کشور بیشتر از نیاز داخل است و نبود صادرات به کشور هدفی چون عراق سبب کاهش قیمت و زیان کشاورزان می‌شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان سال زراعی گذشته را سال طلایی فروش خیار سبز عنوان کرد و افزود: با توجه به افزایش قیمت این محصول در سال قبل، شاهد افزایش انگیزه کشاورزان برای کشت خیار بودیم.
وی ادامه داد: هشدارهای کشت بی‌رویه خیارسبز از طرف بخش کشاورزی اعلام شد ولی متاسفانه کشاورزان به این هشدارها توجه نکردند.
مذاکرات تجاری، شاه‌کلید حل مشکل کشاورزان است
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان هم با بیان این مطلب که تعرفه گمرکی سایر کشورها نسبت به ما کمتر است، گفت: تفاهم‌نامه اوراسیایی، منعقد شده و روسیه هم جزو این تفاهم‌نامه است لذا باید از این ظرفیت استفاده کرد.
مقداد تکنوزاده افزود: جنوب کرمان مزیت صادرات میوه‌های خارج از فصل را دارد لذا می‌تواند در این بازه زمانی، تولید و صادرات داشته باشد که سایر کشورها چنین امکانی را ندارند.
وی با تأکید بر ضرورت و اهمیت مذاکرات تجاری اظهار داشت: مذاکرات سیاسی توسط مقامات ارشد کشور می‌تواند به کشاورزان و تجار کمک کند تا محصولات را به این کشورها عرضه و مشکل را برطرف کنند.
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان با بیان اینکه بسیاری از کشورها تعرفه‌هایشان صفر بوده و برگ برنده این کشورها نیز همین موضوع است، افزود: برخی از کشورها در حوزه حمل و نقل نیز به توافق‌هایی رسیده‌اند به طوری که یک کالا به یک کشور ارسال و کالای دیگر با همان کانتینر وارد می‌شود و عملاً هزینه‌های جابه‌جایی بار به شدت کاهش پیدا می‌کند، اما متأسفانه ما هنوز به این جایگاه نرسیده‌ایم.
لزوم رایزنی برای ایجاد بازار هدف جدید
صادر کننده نمونه کشوری نیز نبود برنامه‌ریزی صحیح را ضعف مهم بخش کشاورزی برشمرد و گفت: در شرایط فعلی باید دنبال بازارهای جدید باشیم تا شاهد صادرات محصولات کشاورزی و در نتیجه کاهش مشکلات کشاورزان باشیم.
جهانبخش بهزادنژاد افزود: جنوب کرمان ظرفیت زیادی در بخش کشاورزی دارد که باید با بازار هدف (فروش) مطابقت داشته باشد ولی این امر تا کنون محقق نشده است.
ایجاد کارخانه فرآوری راه حل کاهش تنش های اُفت قیمت محصولات کشاورزی
عضو هیات علمی دانشگاه و کارشناس کشاورزی هم ایجاد کارخانه فرآوری را راه حل کاهش تنش‌های ناشی از کاهش قیمت محصولات کشاورزی جنوب کرمان برشمرد و گفت: در شرایطی که بازار هدفی همچون عراق صادرات را ممنوع کرده باید به سمت فرآوری محصولات کشاورزی رفت.
فاطمه‌السادات حسینی افزود: کارخانه خیار شور و یا کارخانه‌های تولید لوازم بهداشتی می‌توانند از ظرفیت تولید خیارسبز جنوب کرمان استفاده کنند.
افزایش سطح زیر کشت و هزینه‌های تولید، نبود بازار مناسب و درنهایت پایین بودن قیمت خیارسبز در جنوب کرمان باعث ورود خسارت به کشاورزان این منطقه شده است به گونه‌ای که برخی از کشاورزان حتی از برداشت محصول خود دست کشیده‌اند و برخی از آنها در شهرستان رودبار جنوب وقتی با نرخ پایین این محصول مواجه شدند تولیدات خود را به خیابان ریختند تا با این کار، اعتراض خود را به گوش مسوولان برسانند.
به گفته مسوولان کشاورزی جنوب کرمان، امسال ۴۵۰ هزار تُن خیار سبز در این منطقه تولید می‌شود.