دکتر سعید بلالایی برنده رتبه اول پژوهش‌های کاربردی سی و سومین جشنواره بین‌المللی خوارزمی در گروه تخصصی فناوری‌های شیمیایی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا در خصوص این طرح گفت: برای نخستین بار در کشور توانستیم هشت ماده اولیه برای تهیه رادیو داروهای پپتیدی را سنتز کنیم و در اختیار تولیدکنندگان کست های تشخیصی تومورهای سرطانی در ایران قرار دهیم.
وی بیان کرد: تهیه این مواد اولیه دارویی نیاز کشور بوده که خوشبختانه طی چند سال اخیر با تلاش‌هایی که در شرکت دانش بنیان کیمیا پروژه درسا مستقر در مرکزفناوری رشد نصیر دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی انجام شده است، ما الان تامین کننده مواد اولیه رادیو داروهای پپتیدی در سطح کشور هستیم.
رتبه اول پژوهش‌های کاربردی سی و سومین جشنواره بین‌المللی خوارزمی ادامه داد: تا پیش از این هر یک هزارم گرم این ترکیب با ارزشی معادل ۳۰۰ تا ۸۰۰ یورو از خارج کشور وارد شده و ارز بری داشته است اما خوشبختانه ما در ایران این مواد اولیه را تامین کرده‌ایم.
تشخیص و درمان سرطان در کشور با رادیو داروها
بلالایی افزود: خوشبختانه این دسته از ترکیبات بعد از اینکه به یک رادیو ایزوتوپ وصل می‌شوند، می‌توانند برای تشخیص و درمان گونه‌های متنوعی از سرطان مورد استفاده قرار گیرند. ساختار این ترکیبات ساختار پپتیدی است که خود این پپتیدها به تنهایی در حال حاضر برای درمان برخی گونه‌های سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاری که ما انجام می‌دهیم این است که علاوه بر تهیه پپتید یک ماده دیگر به نام لییندر را به این سیستم وصل می‌کنیم، این مجموعه در اختیار شرکت‌هایی که می‌توانند رادیو ایزوتوپ‌های خاص را تولید کنند قرار می‌گیرد و آن مجموعه این توانایی را دارد که نهایتا این را به صورت یک کیت برای تشخیص سرطان در اختیار مراکز پزشکی هسته‌ای کشور قرار دهد.
وی گفت: در حال حاضر تامین کننده این مواد اولیه هستیم و مقدار مصرف آن در کشور سالانه شاید به یک گرم هم نرسد ولی هم ارزش علمی به نسبت بالایی دارد و هم اینکه ارزش مادی بالایی برای این ترکیبات هست.
بلالایی یادآور شد: خوشبختانه با تلاش‌هایی که صورت گرفته است، این زیرساخت‌ها فراهم شده و این امکان برای مجموعه ما وجود دارد که هر نوع ماده اولیه بر پایه پپتید را که در حال حاضر به عنوان شاخص‌ترین داروهای جدید برای درمان سرطان در دنیا مطرح هستند را بتوانیم در داخل کشور تامین کنیم.
وی گفت: در حال حاضر دراین نقطه نظر اطمینان داریم که هر نوع ماده اولیه دارویی جدیدی که در بازار جهانی دارو عرضه شود، ما این امکان را داریم که کمتر از ۶ ماه بتوانیم ماده اولیه آن را تهیه کنیم و دانش فنی آن را در اختیار شرکت‌های تولید کننده نهایی دارو قرار دهیم.
استفاده از این مواد اولیه برای درمان سرطان پروستات در کشور
این پژوهشگر برتر افزود: این ماده اولیه برای تشخیص انواع سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر یک نمونه خاص برای درمان سرطان پروستات در کشور استفاده شده است، در این روش با استفاده از رادیو ایزوتوپ در مراکز پزشکی هسته ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی یادآور شد: پرتو درمانی را شاید بتوان اسم دیگری برای استفاده از رادیو پپتیدها دانست اما پرتو درمانی که در حال حاضر استفاده می‌شود، معمولا بعد از شیمی درمانی صورت می‌گیرد و از یک تابش مشخص استفاده می‌شود اما این مواد اولیه به رادیو ایزوتوپ‌ها وصل شده و تزریقی است و در حد میکرو گرم به بدن بیمار تزریق می‌شود منتهی چون دارو ساختار هدفمند دارد، این مواد به سراغ سلول سرطانی رفته و با چند بار مداومت سلول سرطانی را از بین می برند.
این طرح که جزو ۱۰ طرح داخلی برگزیده سی و سومین جشنواره بین‌المللی خوارزمی است، امسال در سالن اجلاس سران با حضور رییس جمهور معرفی و تقدیر شد.