به گفته پژوهشگران و جامعه شناسان، تاثیر فضای مجازی بر جامعه هر روز بیشتر از دیروز می شود و در واقع فضای مجازی شمشیر دولبه ای است که این روزها به ابزاری برای تبلیغات انتخاباتی تبدیل شده است، به طوری که تاثیر شگرف آن را در فضای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور در ماه های قبل هم به عینه دیده ایم.
این افراد می گویند در کنار کارکردهای مثبت فضای مجازی، آسیب های آن هم بسیارند که ممکن است حتی این آسیب ها متوجه انتخابات و تحرکات ناشی از آن شود.
با رصد فضای مجازی می توان دریافت همه نامزدهای انتخابات پیش رو کمابیش در فضای مجازی فعال هستند اما برخی بلافاصله بعد از پایان یافتن انتخابات مجلس دهم، فعالیت خود در این فضا را کلید زده اند و برخی کمی دیرتر.
کانال های طرفداران نامزدها، فارغ از آنچه که باید در قالب چهارچوب های تبلیغات در فضای مجازی رعایت شود، سخت در تکاپو هستند تا رای به رای راه بهارستان را برای نامزد مورد علاقه خود هموار کنند
موافقان و مخالفان فضای مجازی
نظرات موافقان و مخالفان فضای مجازی نیز شنیدنی است. گروهی از مردم فعالیت های نامزدهای انتخابات در فضای مجازی را خطایی راهبردی توصیف می کنند و اعتماد به این فضا را خطا می خوانند اما برخی فعالیت در این فضا را نه تنها در افزایش مشارکت موثر می دانند بلکه عقیده دارند که کارکرد فضای مجازی بیش از فعالیت در فضای واقعی است.
در هر حال رقابت نفس‌گیر تبلیغات انتخابات با پایان امروز (۳۰ بهمن ماه) به پایان می رسد و قطار انتخابات در حال نزدیک شدن به آخرین و تعیین کننده ترین ایستگاه بهارستان است اما یکی از مهمترین ویژگی های این انتخابات فضای مجازی است، به طوری که حتی در بنر، پوستر و تراکت های انتخابات نیز آدرس های اینستاگرامی و تلگرامی نامزدها ثبت شده است.
در عین حال نمی توان از فضای مجازی سخن گفت اما از تخریب ها و برخی سیاه نمایی های این کانال ها به راحتی عبور کرد.
کُری خوانی طرفداران نامزدهای انتخاباتی، زیر سووال بردن عملکرد نمایندگان قبلی و زدن برخی تهمت های ناروا به رقیبان نیز از مواردی است که در فضای مجازی دیده می شود.
کانال های طرفداران نامزدها، فارغ از آنچه که باید در قالب چهارچوب های تبلیغات در فضای مجازی رعایت شود، سخت در تکاپو هستند تا رای به رای راه بهارستان را برای نامزد مورد علاقه خود هموار کنند و در عین حال برخی از نامزدها علاوه بر فعالیت طرفداران خود در حال جلب حمایت مدیران شبکه‌های مجازی پرمخاطب هستند تا از این کانال ها هم فرصت تبلیغاتی بگیرند.
برخی از افرادی که در کانال های تلگرامی تبلیغاتی نامزدها فعالیت می کنند بدون اجازه افراد فقط در حال افزایش شمار اعضا هستند و این موضوع مورد اعتراض مردم است که چرا بارها برخی کانال ها را حذف می کنند اما دوباره گردانندگان کانال ها آنها را اضافه کرده اند.
حقیقت و دروغ های مجازی
گرچه قانون انتخابات بایدها و نبایدهای تبلیغات انتخاباتی را در فضای مجازی مشخص کرده اما گسترش شایعات انتخاباتی در فضای مجازی نشان دهنده بی توجهی به این قوانین است
از سوی دیگر صحت و سقم برخی مطالب فضای مجازی نیز مورد سووال است و رونوشت‌برداری مطالب دروغین موجب می شود که اخبار کذب انتخاباتی نیز شیوع پیدا کند.
«لایو» های اینستاگرامی از سوی افرادی که بارها موافقت خود را با فیلترینگ همین فضا و کانال ها اعلام کرده اند اندکی سرگیجه آور است و این موضوع را به ذهن تداعی می کند که گویا گاهی برخی امور غیرمجاز در راستای رسیدن به برخی اهداف، می تواند مجاز شود.
اگرچه قانون انتخابات بایدها و نبایدهای تبلیغات انتخاباتی را در فضای مجازی مشخص کرده است اما گسترش شایعات انتخاباتی در فضای مجازی نشان دهنده بی توجهی به این قوانین است و با توجه به اینکه فضای مجازی بر تبلیغات محیطی پیشی گرفته است همه مسوولان و متولیان امر به رعایت قوانین بازی در این فضا تاکید کرده اند.
اگرچه از ماه‌ها قبل برخی از نامزدهای انتخاباتی و حامیان آنها در شبکه‌های مجازی و فضای اینستاگرام، واتساپ و تلگرام فعالیت هایی را آغاز کرده بودند اما اکنون فضای مجازی استان خراسان شمالی هم علاوه بر فضای شهرها با آوار انبوه تبلیغات انتخاباتی مواجه شده است.
تغییر تاکتیک تبلیغی
یک فعال فضای مجازی می گوید: در گرماگرم تبلیغات انتخاباتی شدت فعالیت ها در فضای مجازی بیشتر از همیشه است و این موضوع نشان دهنده تغییر تاکتیک تبلیغی نامزدها از هر گرایشی است و تقریبا همه، حتی آنانی که در فضای شهرها فعالیت چشمگیری ندارند در فضای مجازی فعال هستند.
حسین نشاطی می گوید: گروه های سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا در فضای مجازی تحلیل‌هایی در خصوص لزوم شرکت در انتخابات و ترغیب عموم به رای دادن ارائه می کنند و زندگینامه و برنامه‌های نامزد های مود حمایت خود را در ترازوی نقد و بررسی قرار داده اند.
وی بیان می کند: فضای مجازی شمشیر دولبه ای است که اگرچه می تواند در ترغیب مردم به مشارکت استفاده شود و در همان حال برخی کانال ها هم به شدت انتخابات را زیر سووال برده و مردم را بر سر دو راهی رای دادن و رای ندادن قرار می دهند.
رییس ستاد انتخابات خراسان شمالی: اقدامات کنترلی در فضای مجازی انجام و جلساتی با فعالان فضای مجازی برگزار شده و نیاز است که خودکنترلی نیز صورت گیرد تا این فضا مسموم و حریم اخلاق و وجدان خدشه‌دار نشود
او با اشاره به اینکه نامزدهای این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی، توجه خود را معطوف به فضای مجازی نیز کرده اند، اضافه می کند: لایوهای اینستاگرامی و پرسش و پاسخ های برخط (آنلاین) در صدر برنامه های فضای مجازی است.
او خاطرنشان می کند: از آنجا که هر فردی اراده کند، می‌تواند وارد فضای مجازی شود و ابزار خاصی برای کنترل آن وجود ندارد به این مقوله باید بیشتر توجه شود و از دیگر سو باید به این نکته نیز توجه کرد که افکار عمومی بهترین کنترل کننده فضای مجازی است.
زیبا رقابت کنیم
با نگاهی به کانال های تلگرامی و رصد فضای مجازی انتخابات در خراسان شمالی می توان دریافت کنش ها و واکنش ها در این بخش افزایش یافته است و این در حالی است که مسوولان و متولیان انتخابات در استان از رصد فضای مجازی و برخورد شدید با افرادی که با تهمت، افترا و تخریب سعی در مخدوش کردن انتخابات می کنند، خبر داده اند.
اجرای قانون، اولویت ستاد انتخابات استان اعلام شده است و در عین حال که مورد توجه همه دست‌اندرکاران برگزاری انتخابات قرار گرفته، ستاد پیشگیری از تخلفات انتخاباتی نیز بر این امر تاکید دارد.
رییس ستاد انتخابات خراسان شمالی هم آسمان فضای مجازی استان را صاف و بدون ابر خوانده و می گوید: از آنجا که فضای مجازی به صورت مستمر رصد می شود تاکنون تخلف و خطایی فاحش در آن دیده نشده است.
ولی الله حیاتی می افزاید: اقدامات کنترلی برای رصد فضای مجازی انجام و جلساتی با فعالان فضای مجازی برگزار شده و نیاز است که خودکنترلی صورت گیرد تا این فضا مسموم نشود و حریم اخلاق و وجدان خدشه‌دار نشود.
تخلفات رصد می‌شود
اجرای قانون، اولویت ستاد انتخابات استان اعلام شده و در عین حال که مورد توجه همه دست‌اندرکاران برگزاری انتخابات قرار گرفته، ستاد پیشگیری از تخلفات انتخاباتی نیز بر این امر تاکید دارد
رییس‌کل دادگستری خراسان شمالی نیز با تاکید بر اینکه استفاده از هر وسیله‌ای برای پیروز شدن در انتخابات مذموم است از برخورد دستگاه قضا با کسانی که بخواهند از این فضا سوء استفاده کنند خبر داده و می گوید: به تخلفات انتخاباتی در این مورد بدون کمترین اغماض رسیدگی خواهد شد.
حجت الاسلام اسدالله جعفری تاکید می‌کند: دستگاه قضایی رقابت کاندیداها را زیر نظر دارد و با جدیت و قاطعیت، تخلفات و جرائم انتخاباتی را تا به نتیجه رساندن پرونده ها پیگیری می کند.
انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و میان‌دوره پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری دوم اسفندماه برگزار خواهد شد.
استان ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی دارای چهار کرسی مستقل نمایندگی در مجلس شورای اسلامی است و شهرستان فاروج در این استان نیز با شهرستان قوچان در خراسان رضوی مشترکا یک کرسی نمایندگی در خانه ملت دارند.
هم اکنون ۵۶ نامزد انتخاباتی برای کسب ۴ کرسی نمایندگی خراسان شمالی در بهارستان و ۲ نامزد نیز برای یک کرسی در مجلس خبرگان رهبری رقابت می کنند.