بالاخره مهمان ناخوانده ویروس کرونا آن طور که پیش بینی می شد وارد ایران شد. ویروسی که اگرچه نزدیک به ۳۰ کشور مختلف جهان را درگیر کرده است، به نظر می رسد طی روزهای اخیر امیدواری‌ها برای مهار آن افزایش یافته است. آن طور که «کیانوش وهاب پور» رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت در حساب توییتری خود اعلام کرده است به دنبال پیک بیماری های حاد تنفسی ظرف روزهای اخیر در قم دو مورد در آزمایشات اولیه از نظر کروناویروس مثبت گزارش شدند که متاسفانه هر دو بیمار با توجه به کهولت سن و نقص سیستم ایمنی در بخش مراقبت‌های ویژه فوت کردند.
از همان روزهای نخست شیوع این بیماری در چین و برخی کشورهای جهان شایعاتی در شبکه های اجتماعی مبنی بر وجود این ویروس در ایران هم منتشر شد که گذشته از خطرها و پیامدهای روانی آن برای مردم، این خط را القا کرد که دولت در این زمینه پنهان کاری می کند و برخی شبکه های خارجی و کانال های خبری و شایعه پرور با تکیه بر تجربه نه چندان خوش آیند جامعه در سقوط هواپیمای اوکراینی و اجرای طرح اصلاح قیمت سوخت و رویه طی شده پس از آن، سعی کردند اتهاماتی را به دولت وارد کنند.
از همان زمان هم هریک از وزرا و به ویژه سخنگوی دولت هر زمان که در برابر پرسش ورود ویروس کرونا به ایران قرار گرفتند، همگی موکدا تاکید کردند به محض ورود این بیماری به کشور، آن را به اطلاع همگانی خواهند رساند. وعده ای که با توضیحات وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و توییت علی ربیعی سخنگوی دولت عملی شد و افکار عمومی با صراحت و شفافیت درباره این موضوع اطلاع یافتند. صراحت و شفافیت در اعلام این خبر از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به نوعی مانع از این شد که ویروس شایعه پابه‌پای ویروس کرونا روح و روان افکار عمومی و جامعه را آزار دهد.
علی ربیعی سخنگوی دولت عصر روز چهارشنبه در توییتر خود نوشت: همانگونه که پیش از این گفته شد تصمیم بر آن است که حتی اگر یک مورد ابتلا به کرونا شناسایی شد بدون معطلی و به صورت شفاف به مردم اعلام شود. دقایقی پیش وزیر بهداشت برپایه گزارش کارشناسان آن وزارتخانه از تشخیص مثبت برای دو مورد مشکوک ابتلا به ویروس کرونا در قم خبر داد. ضروری است مردم خبرها را تنها از طریق وزارت بهداشت دنبال کرده و به توصیه آن وزارتخانه به صورت جدی عمل کنند.
ربیعی این اطمینان را داده که دولت همه توان خود را برای اطلاع رسانی به‌موقع، آگاه سازی و مراقبت از تک تک شهروندان به کار می‌گیرد.
طی ماه های اخیر مشخصا دو اتفاق در کشور رخ داد که با وجود نقش نهادهای مختلف از قوای سه گانه در فرایند اتخاذ تصمیم آن به نوعی هزینه ضعف در اطلاع رسانی درباره آنها بر دوش دولت افتاد و منتقدان دولت این ضعف در اطلاع رسانی را دستمایه و محملی برای تخریب دولت قرار دادند.
در ماجرای اصلاح قیمت سوخت با وجود اینکه دستگاه های مختلف در جریان این تصمیم بودند عملاً شانه از مسوولیت خالی کردند و دیوار کوتاه دولت باعث شد رسانه های منتقد دولت را در معرض آماج حملات خود قرار دهند.
موضوع دیگر ساقط شدن هواپیمای مسافربری اوکراین بود که بعد از ترور سردار قاسم سلیمانی توسط آمریکایی ها بر اثر شلیک موشک در جنوب تهران سقوط کرد و ۱۷۶ نفر از مسافران که عمدتا ایرانی بودند، جان خود را از دست دادند. هر چند ایران در ماجرای هواپیمای اوکراینی هم حتی الامکان اطلاع رسانی را در دستور کار قرار داد و هر چند سردار امیرعلی حاجی زاده فرمانده هوافصای سپاه عملا مسوولیت این حادثه را پذیرفت اما یکی دو روز تعلل در اعلام دلیل بروز سانحه هزینه های زیادی به دنبال داشت. با این حال جنس اتفاقاتی همچون اصلاح قیمت سوخت و سقوط هواپیمای با شیوع ویروس کرونا اساساً متفاوت است و اطلاع رسانی شفاف و صحیح از مهمترین راهکارهای مواجهه و مقابله موثر با این مهمان ناخوانده است. در عین حال این را هم نباید فراموش کرد وزارت بهداشت ایران از زیرساخت های گسترده و قدرتمندی برای مواجهه با چنین شرایطی برخوردار است و با همراهی شهروندان و سایر نهادها می تواند این مهمان ناخوانده را مهار کند.
ساخت روانی جامعه ایران در این شرایط بیش از هر چیزی به شنیدن و دیدن حقیقت و واقعیت هر موضوع و رویدادی نیاز دارد و به نظر میرسد قوه مجریه که بیشترین انتقادها به او در جامعه مطرح می شود این واقعیت را بیش از هر نهاد و قوه و سازمانی دریافته است و در مقاطع و موضوعاتی که خود مسئولیت مستقیم آن را بر عهده دارد، گزارش های مرتبط با سلامتی و جان مردم را از درجه بندی محرمانه و البته با ملاحظات امنیتی خارج می کند تا از رهگذر این شفافیت بتواند اعتماد آسیب دیده جامعه را ترمیم کند.
ویروس کرونا هم مانند هر بحرانی در جهان و ایران کنترل و حتی درمان و پیشگیری خواهد شد اما آنچه دروغ شنیدن مردم از زبان کسانی که برای صداقت و شفافیت از سوی مردم نمایندگی دارند نه قابل درمان و نه حتی پیشگیری است. دولت تدبیر و امید در اجرایی کردن معیارهای حکمرانی خوب دستکم تلاش می کند که اصل شفافیت و صداقت با مردم و عذخواهی از اشتباهات را تمرین کند و التهابات جامعه را از این راه کاهش دهد.