از سوی دیگر خودمراقبتی و کسب آگاهی عمومی نقش اصلی در پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا را دارد و این آگاهی با شناخت مبتنی بر ویژگی‌های اپیدمیک کرونا تحقق می‌یابد و ریشه آن را در سطح کشور می‌خشکاند.
کسب آگاهی در این زمینه تا حدی مهم است که وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از راه‌اندازی بخش مشاوره بیماری‌های واگیر سامانه تلفنی ۱۹۰ برای پاسخگویی به سوالات مردم در خصوص ویروس کرونا خبر داده‌است.
اما یکی از ساده‌ترین عللی که موجب انتقال ویروس به ویژه در دوران نهفته آن می‌شود، فرهنگ دست دادن است که خودداری از آن چندان مشکل نخواهد بود.
جایگاه فرهنگی دست دادن
دست دادن به عنوان شکلی از آشنایی و احوال‌پرسی در ویژگی‌های تکاملی انسان ریشه دارد و تجربه خوشایندی برای پیوندهای اجتماعی است؛ تحکیم پیوندهای اجتماعی در جامعه به صورت عملی با دست دادن ۲ نفر شروع می‌شود و در حقیقت این کنش نشانه خوش‌رویی و مودت محسوب می‌شود.
آداب دست دادن از زمان باستان وجود داشته به گونه‌ای که افراد برای نشان دادن حسن نیت و صلح نسبت به غریبه‌ها از آن استفاده می‌کرده‌اند.
حتی در برخی از جوامع غربی افراد نسبت به غریبه‌هایی که در دست دادن با آنان پیش‌قدم هستند احساس بهتری دارند اما مواردی نیز همچون ممنوعیت دست دادن در ادارات و محل کار در برخی کشورها از جمله انگلیس به علت جلوگیری از سوء استفاده جنسی مطرح است.
ویژگی ایپدمیک ویروس کرونا
نگرانی مردم ناشی از دارا بودن دوره نهفته، ناشناخته بودن ویروس، ویژگی اپیدمیک آن و نیاز مبتلایان در برخی از موارد به قرنطینه است؛ هرچند پزشکان بر این موضوع تاکید دارند که کرونا مثل سایر ویروس‌های تنفسی است و نباید در مورد آن اغراق شود اما به نظر می‌رسد شناخت ویژگی اپیدمیک آن در پیشیگری دخیل باشد.
در حال حاضر هنوز مشخص نیست که ویروس با چه آسانی از یک فرد به فرد دیگر منتقل می‌شود؛ در این رابطه دانشمندان از شاخصی به نام عدد تکثیر پایه استفاده می‌کنند که برآوردی از میانگین تعداد افرادی است که از یک فرد مبتلا دچار ویروس می‌شوند اما شکی نیست که باید اقدامات پیشگیرانه را در پیش گرفت و یکی از مهترین آنها توجه به بهداشت دستهاست.
پزشکان معتقد هستند که پرهیز از دست دادن ساده‌ترین و بی‌هزینه‌ترین شیوه موثر در پیشگیری است و باید در این سنت نیک تا زمان کشف واکسن و علاج آن بازنگری شود.
ممنوعیت‌ها و اقدامات پیشگیرانه
ممنوعیت دست دادن تا حدی در پیشگیری موثر است که در برخی از کشورها از جمله در روسیه در حال نهادینه شدن و شاید تبدیل شدن به قانون است تا با مشارکت عمومی از شیوع این بیماری جلوگیری شود.
اقدامات این چنینی و خودجوش در کشور از سوی مردم و برخی از مسوولان نیز شروع شده که نمونه آن را ممنوعیت دست دادن در اردوها و تمرین‌های یکی از تیم‌های فوتبال کشور است؛ گویا سرمربی یکی از تیم‌های لیگ برتر از بازیکنان تیمش خواسته در اردوها و تمرین‌های تیم از دست دادن خودداری کنند.
تایید چند نمونه از افراد مبتلا به ویروس کرونا در قم توسط وزارت بهداشت موجب شد که مدیریت شهری تهران با برگزاری جلسه‌ای اضطراری و اتخاذ تصمیم‌هایی برای ورود احتمالی این ویروس به شهر آماده شود و نخستین اقدام شهرداری تهران ضدعفونی کردن مترو و اتوبوس‌های پایتخت به صورت مستمر است.
برخی از ادارات نیز در روز جاری از کارکنانشان خواستند تا با هدف پیشگیری و حفظ سلامت، از ثبت اثر انگشت تا اطلاع ثانوی خودداری کنند.
حتی در انتخابات مجلس طی روز گذشته نیز برخی از مردم و مسوولان برگزاری با احساس نیاز نسبت به ضدعفونی انگشتان خود، به صورت شخصی یا دولتی پد الکلی تهیه کردند و ستاد انتخابات نیز الزام ثبت اثر انگشت را حذف کرد.
توصیه‌هایی برای بهداشت دستها
مصادیق انتقال ویروس از طریق تماس دستی میتواند متعدد باشد و بهترین شیوه این است که حواسمان به دست‌هایمان باشد و از لمس غیرضروری اجسام خودداری کنیم؛ اگر شست‌وشوی مرتب دستها را هم به آن اضافه کنیم، می‌توانیم در امر پیشگیری موفق‌تر باشیم.
دکتر علی افشانی معتقد است علاوه بر دوری از دست دادن با دیگران باید در مکان‌های شلوغ و حمل‌ونقل عمومی از لمس وسایل و سطوح عمومی نیز خودداری شود و از طریق شست‌وشوی مکرر دستها با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه یا ضدعفونی با الکل، خطر ابتلا به کمترین مقدار ممکن می‌رسد.
وی در کنار رعایت این موارد توصیه می‌کند که افراد هنگام عطسه و سرفه جلوی دهان خود را با دستمال بگیرند و بعد آن را داخل سطل زباله بیاندازند؛ از لمس چشم و صورت خود به ویژه با دست‌های استریل نشده نیز بپرهیزند.
وی همچنین استفاده از ماسک در محافل عمومی را پیشنهاد و تاکید کرد که دستکش یک‌بارمصرف همراه داشته باشیم، ظروف و وسایل شخصی را تمیز و استریل و از دیگران جدا کنیم، همیشه قبل از غذا دست‌های خود رابشوییم، گوشت و تخم‌مرغ را کاملا بپزیم و هنگام بیماری در خانه بمانیم.
ویروس کرونا اواخر دسامبرگذشته /آذر و دی‌ماه/ سال جاری در بازار غذاهای دریایی شهر «ووهان» واقع در استان «هوبی» چین که به طور غیرقانونی حیوانات وحشی می‌فروختند، نمایان شد و تاکنون هزاران نفر در این کشور و چندین مورد در برخی کشورها به این بیماری مبتلا شده‌اند.
این ویروس دوره نهفته به نسبت طولانی از چند روز تا دو هفته دارد و همین امر موجب شده تا زمانی که علایمی چون تب و تنگی نفس در مبتلایان بروز نکند، از آن آگاهی پیدا نکنند و ضرورتی برای رفتن به بیمارستان احساس نکنند.