اگر چه اقدامات پیشگیرانه لازمه مهار و کنترل بیماری کرونا است ، اما متخصصان علم پزشکی استفاده از ماسک را فقط برای مبتلایان به سرما خوردگی، آنفلوآنزا و کرونا توصیه می کنند و به مردم هشدار دادند که رعایت الزامات بهداشتی فقط با تمیز نگه داشتن دست ها و نظافت فردی و مکان های تجمعی است و خرید ماسک فقط و فقط برای بیماران توصیه می شود.
هرچند که تصورات غلطی این روزها در خصوص بیماری کرونا در ایران و جهان به وجود آمده اما پزشکان می گویند باورهای نادرست فقط هزینه روی دست مردم می گذارد و مردم آرامش روحی و روانی خود را حفظ کنند.
ترفند تردد بدون ماسک ممنوع
مدیرکل تعزیرات حکومتی البرز از اجرای طرح تشدید برخورد با گرانفروشی واحدهای فروش تجهیزات پزشکی و داروخانه ها متخلف بویژه در زمینه فروش ماسک در این استان خبرداد.
علی اکبر مختاری روز یکشنبه به خبرنگار ایرنا گفت که در پی ابتلای برخی هموطنان به ویروس کرونا در مناطقی از کشور و برای پیشگیری و کنترل این بیماری، میزان تقاضا برای استفاده از تجهیزات پزشکی مانند ماسک و مواد ضدعفونی کننده افزایش بسیاری داشته که سبب سوءاستفاده برخی واحدهای فروش این ملزومات شده است.
وی اضافه کرد: با پیگیری و مشارکت با علوم پرشکی استان البرز تیم های ویژه واحدهای مختلف عرضه کالای پزشکی و داروخانه ها را مورد بازدید قرار دادند که بسیاری از آن ها با قیمت چند برابر به مردم فروخته اند.
مختاری افزود: طی چند روز اخیر شکایت متعددی از سوی مردم به این اداره کل ارجاع شده که یکی از آن ها نیز تردد ممنوع مراجعه کننده ها بدون ماسک به درمانگاه ها بوده که کارشناسان وارد عمل شدند و مشخص شد که در همان مکان با این ترفند به قیمت های بسیار بالا ماسک را به مراجعه کنندگان به فروش می رساندند.
وی خاطرنشان کرد که طی مصوبه وزارت بهداشت مقرر شده که ماسک به صورت رایگان در اختیار مردم قرارگیرد و نیازی به مراجعه به داروخانه ها نیست.
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان البرز گفت: در این استان ماسک با قیمت مصوب هفت هزار تومان بین ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان و مواد ضدعفونی کننده و الکل نیز با قیمت ۸۰ هزار تومان عرضه شده است.
آیا ماسک یک ناجی است
اینکه استفاده صرف از ماسک می تواند ناجی مردم از ابتلا به کرونا تلقی شود ، باوری نادرست بوده و فقط هزینه ها را بیشتر و جیب سودجویان را پرخواهد کرد.
پزشکان و متخصصان علم پزشکی به مردم اطمینان می دهند که خطر ابتلا به کرونا به مراتب کمتر از سایر انواع آنفلوآنزا و بیماری ها بوده اما ترس و اضطراب از این بیماری سبب شده تا مردم برای تهیه ماسک به داروخانه ها و مراکز عرضه لوازم پزشکی روی آورند.
با اینکه احساس ترس در مقابل این بیماری شوکی بزرگ به جامعه وارد کرده و مردم را به خرید لوازم پزشکی واداشته اما کارشناسان علم پزشکی این همه تقاضا را باوری اشتباه و نادرست تلقی می کنند هر چند که بر رعایت نظافت شخصی و اجتماعی تاکید دارند.
از دیگر سو هجوم به مراکز بهداشتی و داروخانه ها برای خرید الکل خود موضوعی است که بر تشدید سیاه بازار و سودجویی افراد فرصت طلب افزوده است که بنا به گفته کارشناسان این رویه مناسبی برای مقابله با کرونا نیست .
به هرحال چنین به نظر می رسد که ویروس کرونا به ایرانیان آماده باش کامل داده که این آمادگی و احساس خودمراقبتی حرکتی ارزشمند به شمار می رود اما به شرط آنکه الزامات واقعی و راه های صحیح مقابله با این بیماری رعایت شود.
گاهی برخی افراد سودجو با استفاده از فضای مجازی یا شایعه زبان به زبان در شرایطی خاص مسائلی را در جامعه و کشور دامن می زنند که مخاطرات آن بیشتر از اصل واقعه است.
هرچند که باید در تمام زمینه ها مردم هوشیاری و خودمراقبتی را سرلوحه زندگی قرار دهند و روشی عاقلانه است اما احساس ترس و اضطراب چه در زمینه شیوع بیماری ها و چه سایر مسائل خود سبب تشویش ، نگرانی و احساس ناامنی می شود.
برهمین اساس توجه به الزامات پدافند غیر عامل مهمترین راهکار برای پیشگیری از بیماری ها و حوادث به ویژه بیماری کرونا است .
پیش از پرداختن به نظرات کارشناسان بار دیگر واکاوی بیماری کرونا ضروری به نظر می رسد.
کرونا چیست؟
واژه "کروناویروس" از کلمه زبان لاتین "corona" یا کلمه یونانی "κορώνη" به معنی تاج یا هاله گرفته شده‌است. این واژه به مشخصه ظاهری ویریون‌ها (شکل عفونی ویروس) که در زیر میکروسکوپ الکترونی دیده می‌شود، اشاره دارد که حاشیه‌ای از سطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی یا تاج خورشیدی است.
ساختار کرونا
کروناویروس‌ها زیر مجموعۀ کروناویریده هستند. ساختار آنها نیز دارای یک ژنوم آران‌ای معمولی است. کودکان مبتلا به بیماری‌های قلبی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کروناویروس‌ها هستند. به طور معمول شدت سرماخوردگی که کروناویروس عامل آن باشد بیشتر است. کرونا ویروس‌ها که پس از راینو ویروس‌ها بزرگترین عامل ابتلا به سرماخوردگی هستند، بیشتر در زمستان و بهار باعث سرماخوردگی می‌شوند.اگرچه کرونا ویروس‌ها بیشتر در حیوانات دیده می‌شوند، اما هفت نوع از آنها دستگاه تنفسی بدن انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تشخیص اینکه علت بیماری کرونا ویروس باشد یا خیر کمی مشکل است، چرا که برخلاف راینو ویروس‌ها به سختی در آزمایشگاه رشد و نمو می‌کنند.
خانواده ویروس کرونا همیشه از گونه حیوانی به گونه دیگری منتقل شده‌است. این ویروس برای انتقال آسان‌تر ممکن است تکامل پیدا کند و موجب بیماری سخت‌تری شود.
علائم بیماری
علایم بیماری شامل تب و گاهی مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، تندنفسی و گلودرد و آبریزش بینی است. اولین مبتلایان این بیماری در ووهان در بازار خوراک دریایی کار می‌کردند یا در آنجا حضور داشتند؛ ولی با توجه به گسترش بیماری در افرادی که با حیوانات در تماس نبودند سازمان بهداشت جهانی انتقال انسان به انسان را نیز مد نظر قرار داده‌است.
کرونا در ایران
در ایران، در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۹۸، به دنبال فوت ۲ بیمار با عوارض تنفسی در بیمارستان کامکار قم، شایعاتی دربارهٔ مرگ این بیماران به علت کروناویروس شکل گرفت. نتایج آزمایش اولیه ۲ مورد از موارد مشکوک را از نظر ابتلا به کروناویروس، مثبت گزارش شده‌است.
مردم نگران کرونا نشوند
با اینکه شیوع بیماری کرونا در جهان نگرانی هایی ایجاد کرده اما خطر این بیماری به مراتب کمتر از آنفلوآنزا و حتی سرما خوردگی بیان شده و پزشکان ضمن توصیه مردم به رعایت نکات بهداشتی فردی و اجتماعی از مردم خواستند نگران نباشند.
آنچه که از طریق تحقیقات پزشکی تاکنون در خصوص شناسایی و راه های انتقال ویروس کرونا به افراد مشخص شده این است که این ویروس رفتاری مشابه بیماری آنفلوانزا دارد و خطر مرگ و میر آن نیز بسیار پایین تر از آنفلوانزا است.
رعایت بهداشتی فردی و اجتماعی از جمله مباحثی است که طی چند روز گذشته و با خودنمایی ویروس کرونا در کشور بازار داغی دارد.
افراد سالم ماسک نیاز ندارند
یکی از اقلام بهداشتی که توجه مردم را به خود جلب کرده ماسک است که با افزایش تقاضا از سوی مردم و کاهش آن بازار سیاه به وجود آورده است که البته مسوولان دانشگاه علوم پزشکی استفاده ماسک را برای افراد سالم توصیه نمی کنند.
این نکته ضروری به نظر می رسد که اگر استفاده درست از ماسک صورت نگیرد احتمال انتقال کرونا به سایر افراد را افزایش خواهد داد، چرا که استفاده از یک ماسک فقط برای ۲ ساعت امکان پذیر است ضمن آنکه در زمان استفاده می بایست مراقب بود که با دست های آلوده ماسک را لمس نکنیم.
دکتر حسین کریم رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز با اشاره به اینکه در زمان حاضر استفاده از ماسک برای ۲ گروه از مردم ضروری است، گفت: افرادی که مبتلا به علائم سرماخوردگی، آنفلوانزا و یا کرونا هستند و کسانی که از بیماران کرونایی پرستاری می کنند نیاز به استفاده از ماسک دارند و سایر افراد جامعه نیاز به استفاده از ماسک نخواهند داشت.
این مسوول حوزه درمان تاکید کرد که تا ۲ روز آینده قرار است که ۲ شرکت تولید تجهیزات بهداشتی ، داروخانه های البرز را مجهز به ماسک و سایر مواد ضدعفونی کنند.
با این حال باورهای نادرست تنها در خرید ماسک و الکل خلاصه نمی شود و برخی خودسرانه داروهای کورتون ، دگزامتازون و آنتی بیوتیک برای مقابله با کرونا مصرف می کنند که پزشکان در این زمینه هشدار می دهند.
مخاطرات مصرف خودسرانه کورتون
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی البرز اعلام کرد که برای مقابله با ویروس کرونا مردم از مصرف داروهای کورتون و دگزامتازون به بهانه درمان سرماخوردگی و غیره خودداری کنند.
دکتر سید حسن اینانلو در کمیته اطلاع رسانی و آرام بخشی مردم در مقابل ویروس کرونا ، اظهار داشت: متاسفانه برخی افراد به صورت خودسرانه برای درمان سرماخوردگی و کاهش درد از داروهای کورتون دار و دگزامتازون استفاده می کنند که این اقدام به شدت دستگاه ایمنی بدن آنان را تضعیف و میزان ابتلا به ویروس کرونا را افزایش خواهد داد.
وی ادامه داد: افرادی که دچار سرماخوردگی ساده می شوند می بایست بهداشت فردی را رعایت و از ماسک استفاده کنند.
این مسوول بیان داشت: افرادی که دچار سرماخوردگی یا آنفلوانزا شده اند دستمال کاغذی استفاده شده را می بایست در کیسه های سربسته قرار دهند.
روبوسی و دست دادن ممنوع
در این ایام که بیماری کرونا در جهان خودی نشان داده آنچه که می تواند شیوع آن را مهار کند اصلاح برخی رفتارها مانند دست دادن ، روبوسی و بی توجهی به نظافت فردی و عمومی است .
او معتقد است که اینکه مردم به داروخانه ها هجوم بیاورند و ماسک ، الکل و آنتی بیوتیک تقاضا کنند باوری نادرست است بلکه اصلاح برخی روش ها در زمان مشاهده نمونه های بیماری در کنترل بیماری کار ساز خواهد بود.
دکتر افسون تیزویر معاون فنی و مدیر گروه بهداشت خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی البرز نیز با اشاره به اینکه دست دادن و روبوسی احتمال افزایش کرونا را در بین مردم بالا می برد، گفت: تا ریشه کنی این ویروس مردم از روبوسی و دست دادن با یکدیگر پرهیز کنند.
وی با تاکید بر این موضوع که ماسک برای تمام افراد جامعه ضروری نیست، افزود: تنها افرادی که مبتلا به کرونا و یا مراقبان بیماران کرونایی می بایست از ماسک استفاده کنند.
تیزویر خاطرنشان کرد: اکنون کارگروه کرونا در تمام بیمارستان های البرز تشکیل شده است و هر یک از بیمارستان ها یک بخش به ایزوله و کرونا اختصاص داده است.
وی تاکید کرد: در صورتی که افرادی علائم بیماری کرونا را در خود احساس کنند، می بایست یک تا ۲ هفته در یکی از اتاق های منزل استراحت کنند ضمن آنکه از مصرف مایعات گرم و غذاهای آبکی غافل نشوند.
تیزویر بیان داشت: می بایست به صورت مرتب تمام وسایل منزل با وایتکس و الکل ضدعفونی کرد و هر نیم ساعت یکبار نیز با بازکردن پنجره ها هوای اتاق تهویه شود.
وی در خصوص کمبود مواد ضد عفونی و ماسک در داروخانه ها گفت: ۲ شرکت که در این بخش فعالیت می کنند قرار است که تا ۲ روز آینده داروخانه ها را تجهیز کنند.
سخن آخر
اگر چه پای بیماری کرونا به ایران و دیگر نقاط جهان باز شده اما بنا به گفته پزشکان بیش از ۹۰ درصد بیماران بهبودی می یابند و جای هیچ نگرانی نیست ، اما رعایت نکات بهداشت فردی و عمومی مهمترین راه مقابله با این بیماری است .
البته واکنش رفتار عمومی برای مقابله با این بیماری حرکتی درست و گامی اصولی در جهت خود مراقبتی است اما اصلاح روش ها و رعایت برخی مسائل مهمترین گام است .
اینکه ماسک به عنوان مهمترین الزام برای مقابله با بیماری کرونا تلقی شود و از سویی بازار سیاه این کالای پزشکی رقم بخورد چه بسا که مبتلایان در بازار سیاه ماسک و غیره نتوانند در تامین آن موفق شوند و به راحتی بیماری به افراد سالم سرایت کند.
به هرحال ضد عفونی محل زندگی و کار حرکتی خوب و ارزشمند است اما زیاده روی هم خود به نوعی زیان آور خواهد بود.
آنطور که پزشکان توصیه می کنند، پیشگیری از ابتلا به کرونا فقط و فقط با رعایت بهداشت و نظافت فردی و عمومی است و استفاده از ماسک و دیگر اقلام برای افراد سالم جدی توصیه نمی شود.
از دیگر سو مصرف خودسرانه برخی داروها سلامتی مردم را به مخاطره می اندازد و توصیه اکید می شود که مردم از مصرف خودسرانه دارو به ویژه کورتون ، دگزا متازون و آنتی بیوتیک ها خودداری کنند.
تاکید می شود که خطر بیماری کرونا به مراتب کمتر از سرماخوردگی و آنفلوآنزا است و مردم جیب سودجویان ماسک و غیر ه را پر نکنند.