بارها در کشور ما بعد از بروز بحران، افرادی به هر دلیلی به پخش شایعات و دامن زدن به فضای روانی منفی در جامعه می پردازند و در این میان برخی نیز از آب گل آلود ماهی گرفته و تمام تلاش خود را بکار می گیرند تا پول و درآمد هنگفتی از این طریق به جیب بزنند.
مدتی است واژه کرونا بر سر زبانها افتاده و این روزها از خانوادهها و مردم کوچه و بازار گرفته تا کارکنان ادارات و نهادها و در هر آنجایی که تجمع انسانی وجود دارد، صحبت از این بیماری و خطرات آن مطرح و این مهم، موضوع اصلی هر محفلی شده است.
در این میان بازار شایعات نیز چه در فضای مجازی و چه واقعی به شدت داغ بوده و هر کسی به نوعی آماری از تعداد مبتلایان و فوتیهای کرونا میدهد و از خطرناک بودن آن صحبت میکند که این مساله بر نگرانی خانوادهها و به تبع آن متشنج کردن فضای حاکم بر اجتماع افزوده است.
افرادی نیز از این فرصت بهره گرفته و اقدام به خرید ماسک به تعداد زیاد، احتکار آن و فروش به قیمت گزاف و سرسامآور میکنند که این امر مشکلات و نگرانیهایی را برای شهروندان ایجاد کرده و موجب کمیاب و حتی نایاب شدن اینگونه اقلام بهداشتی در داروخانهها شده است.
البته این کار غیرانسانی و ناپسند تنها مربوط به افراد فرصت طلب و عادی نیست چرا که حتی تعداد معدودی از داروخانهها نیز خود از فرصت کمبود ماسک استفاده کرده و این وسیله حفاظتی را با قیمت بسیار بالایی نسبت به قبل به شهروندان عرضه میکنند کما اینکه اعلام شد سه داروخانه در تهران به همین دلیل پلمب شده است.
حتی گفته میشود برخی داروخانهها با وجود داشتن ماسک از فروش آن اجتناب میکنند که این امر بطور قطع بر دامن زدن به مشکلات و نگرانیهای مردم میافزاید.
در کردستان نیز این وضعیت کاملا مشهود است و ماسک بویژه مایع ضدعفونی کننده در داورخانهها کمیاب و نایاب شده و اکنون افرادی که نیاز به این اقلام بهداشتی دارند از تهیه آن ناتوان هستند و فشار روحی و روانی ناشی از خطرات کرونا را بیشتر میکنند.
با وجود اینکه مسوولان وزارت بهداشت و کارشناسان این حوزه بارها بر عدم لزوم استفاده از ماسک برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا و بی تاثیر بودن آن تاکید کردهاند اما نگرانی مردم از ویروس کرونا باعث شده خانوادهها بیش از نیاز خود و به صورت گسترده اقدام به خرید ماسک کنند که همین بحث باعث شده افرادی سودجو آن را به قیمتی بسیار بالا به فروش برسانند.
این سوءاستفاده ها تنها به این حوزه مربوط نبوده بلکه براساس گزارشهای رسیده، دانشجویانی که قصد برگشت به محل سکونت خود در شهرستانهای استان را داشتند با کرایههای بالاتر از قبل در ترمینال مواجه شدند تا قشر رانندگان خودروهای برون شهری هم از این سواستفادهها بیبهره نباشند.
موضوع تنها به کرونا مربوط نمیشود، چند ماه پیش نیز و طی سال های گذشته بارها به دلیل وجود تحریمها و بروز شایعاتی مبنی بر کمبود و پایان یافتن کالاهای اساسی، برخی افراد سودجو از قشر بازاری، اقدام به احتکار کالاهای مورد نیاز مردم کرده و فشار روانی بیشتری را بر جامعه وارد کردند.
به راستی چرا هر گاه اتفاق یا بحرانی در کشور به وجود میآید، باید شاهد چنین مشکلات و پیامدهایی باشیم؟ چرا در کشوری مانند ایران و جامعهای به نام ایرانی که به نوعدوستی و مهربانی در جهان شهره بوده، همیشه فضا برای سواستفاده موجود است؟
آیا غیر از این است که مردم در شرایط حساس و بحرانی به جای فضاسازی، پخش شایعات و سوءاستفاده، باید کمک حال همدیگر بوده و با تعامل و دلسوزی برای پایان دادن و رفع مشکل گام بردارند؟
رسانهها بویژه صدا و سیما در زمینه فرهنگ سازی تعامل و نوعدوستی در زمان وقوع بحران یا حوادث طبیعی و غیرطبیعی، نقشی اساسی دارند اما ایجاد روحیه همزیستی همراه با رعایت حقوق دیگران و ناپسند شمردن سوءاستفاده از شرایط غیرعادی، در سنین پایه و از طریق مدارس بسیار آسانتر قابل تحقق است.
ضمنا دستگاههای مسوول بویژه نیروی انتظامی و تعزیرات حکومتی در برابر افراد یا اصناف فرصتطلب باید با قاطعیت برخورد کنند تا راه تخلف بر چنین افرادی بسته شود که در مواقع بروز بحران شاهد سواءستفاده هایی از سوی فرصتطلبان و افزایش فشار روانی بر جامعه نباشیم.
کروناویروسها نخستینبار در سال ۱۹۶۵ کشف شدند و مطالعه روی آنها بهطور مداوم تا اواسط دهه ۱۹۸۰ ادامه داشت.
این ویروس به طور طبیعی در پستانداران و پرندگان شیوع پیدا میکند. با این حال تاکنون هفت کروناویروس انسانی کشف شده که آخرین نوع آن در دسامبر (آذر- دی) ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین با همهگیری در انسان شیوع پیدا کرد.
تاکنون هشت نفر در ایران بر اثر ابتلا به بیماری کرونا جان خود را از دست دادهاند و تعداد مبتلایان به ۴۳ نفر رسیده است.