این روزها بیماری کرونا در صدر اخبار داخلی و خارجی قرار گرفته است؛ بیماری واگیرداری که به شدت مسری است و در فاصله زمانی کمی از کشور چین به عنوان منبع اصلی بیماری به ایران و سایر کشورها رسیده است.
با اینکه میزان مرگ و میر این بیماری زیاد نیست اما شدت مسری بودن و احتمال مرگ آفرینی آن باعث ایجاد رعب و وحشت نسبت به این بیماری شده است.
این روزها بیشتر مردم در تکاپو تهیه ماسک، مواد ضدعفونی کننده و الکل هستند؛ بسیاری از برنامه های سطح جامعه تعطیل شده است؛ نمونه اش هم تعطیلی مدارس و دانشگاه ها است.
ظاهرا برای کنترل این بیماری چاره ای جز ترک برنامه های جمعی وجود ندارد حتی اگر این برنامه ها مذهبی باشند و در اماکن مقدس مذهبی بخواهد برگزار شود.
برای آگاهی از چند و چون ماجرای ویروس کرونا و راه‌های کنترل این بیماری خبرگزاری ایرنا به سراغ دکتر «برومند چهارآیین» مدرس ویروس شناسی پیشرفته در دانشگاه های کرمانشاه رفته است که در ادامه این گپ و گفت را می خوانید.
از این ویروس بگویید که یک دفعه از کجا پیدایش شد؟
چهارآیین: می شود گفت که ویروس کرونا بزرگترین ویروس با ساختار RNA است(همین موضوع باعث شده است که امکان جهش ژنتیکی زیادی داشته باشند) و از سال ۱۹۷۰ میلادی هم در حیوانات و هم در انسان ها منشاء مشکلاتی بوده به گونه ای که همواره یکی از عوامل سرماخوردگی در انسان محسوب می شده است.
پس بنابراین موضوع ویروس کرونا چیز جدیدی نیست اما موضوع اصلی تغییر ساختار ژنتیکی این ویروس است که در سال ۲۰۰۲ میلادی عامل بیماری «سارس» با علائم عفونت حاد شد.
بعد از سارس نیز دوباره با تغییر ژنتیک عامل ایجاد بیماری «مرس» در عربستان شد.
این ویروس در گذشته علائم مختصری داشت و خیلی ها متوجه آن نمی شدند اما چون به شدت مسری است برای همین تمام دنیا را درگیر خودش کرده است و البته شیوع آن به عوامل محیطی مربوط می شود.
ویروس کرونا از دسته ویروس های غشادار است و درمحیط های مرطوب ماندگاری بالایی دارد؛ ویروس آنفلوانزا هم غشادار است برای همین در فصول سرد بیشتر شاهد این بیماری ها هستیم.
این ویروس چقدر ترسناک است و چگونه کنترل می شود؟
چهارآیین: اگر هوا آفتابی باشد به شدت گستردگی ویروس کم می شود ضمن اینکه خطر این ویروس خیلی هم زیاد نیست به گونه ای که از بین ۷۰ هزار چینی که به این ویروس آلوده شده اند؛ ۲.۵ درصد تلفات داشته است و آن هم از بین افرادی با سنین بالا و یا دارای بیماری های زمینه ای نظیر بیماری قلبی عروقی و دیابت بوده است.
ضمن اینکه تاکنون تلفاتی در افراد زیر ۹ سال گزارش نشده است.
این ویروس با بالارفتن دمای هوا شدت فعالیتش کاسته می شود برای همین هموطنانمان خیلی نگران و خیلی بی خیال نباشند.
رعایت بهداشت فردی و اجتماعی از اصول مبارزه با ویروس کروناست؛ در سطح فردی باید دست ها مرتب با آب و صابون شسته شود چرا که تمام سطوحی که لمس می شوند احتمال انتقال ویروس را دارند.
در سطح اجتماعی نیز از تمامی ترددهای غیرضروری نظیر خیابان گردی، مهمانی و تجمع های بیش از چند نفر تا زمان گرم شدن هوا باید پرهیز شود.
همچنین به محض اینکه کسی از اطرافیانمان گلودرد، سرفه های خشک و یا تب داشت به خصوص افرادی که در سنین بالا هستند باید بلافاصله به مراکز درمانی بروند.
هم اکنون نیز بیمارستان امام رضا برای مراجعه بیماران مشکوک به کرونا در نظر گرفته شده است و در صورت نیاز این افراد بستری خواهند شد.
نحوه عملکرد ویروس کرونا در بدن بیمار چگونه است؟
چهارآیین: این بیماری به سلول های کیسه های هوایی دستگاه تنفس شخص حمله می کند و توان ریه ها برای تبادل اکسیژن به شدت کاهش می یابد و اگر شخصی بیماری زمینه ای داشته باشد خطر مرگ افزایش پیدا می کند.
طول دوره بیماری به طور متوسط ۱۴ تا ۳۰ روز است که این میزان به سطح ایمنی و بهداشت فردی افراد بستگی دارد.
ضمن اینکه شدت بیماری به این موضوع بستگی دارد که ویروس به مقدار زیاد از طریق ورودی هایی نظیر چشم، بینی و دهان وارد بدن شده باشد یا مقدارش کم باشد.
طبق تحقیقات نیز تا ۸۵ درصد افراد به صورت خفیف علائم بیماری کرونا رادارند ، تا ۱۰ درصد به صورت شدید و پنج درصد نیز به صورت خیلی شدید علائم بیماری را بروز می دهند.
در نتیجه به طور قطع تعداد مبتلایان به بیماری خیلی بیشتر از موارد اعلامی است چرا که در بسیاری از افراد علائم بیماری خفیف است و احساس نمی شود.
کرونا چگونه تشخیص و درمان می شود؟
چهارآیین: متاسفانه امکان تشخیص این بیماری حتی در خود چین به عنوان کانون انتشار بیماری به قدر کافی نیست هرچند به تازگی کیت های تشخیص بیماری وارد کشور شده است و امکان خطای تشخیصی این کیت ها به شدت پایین است؛ ضمن اینکه اگر کیت های تشخیصی به اندازه کافی در کرمانشاه باشد تا هفت ساعت می توان به تشخیص نهایی وجود و یا عدم وجود بیماری رسید.
در خصوص درمان نیز با اینکه واکسنی وجود ندارد اما بیماران از طریق سرم تراپی برای دفع ویروس و نیز در صورت نیاز استفاده از دستگاه های کمک تنفسی برای تسهیل تنفس درمان می شوند.
ضمن اینکه درهوای گرم و نور مستقیم آفتاب به شدت میزان آلوده کنندگی ویروس کرونا کاهش پیدا می کند اما این به معنای از بین رفتن این بیماری نیست چرا که ما درطبیعت مخزن هایی نظیر جانداران، گیاهان و پرندگان داریم که عامل این بیماری را در طبیعت تا شروع مجدد فصل سرما نگهداری می کنند.
راهکارهای پیشگری از کرونا را هم بفرمایید
چهارآیین: برای پیشگیری به وسیله الکل سفید خوراکی ۶۰ تا ۷۵ درصدی می توان سطوحی را که بیشترین تماس را در طول روز داریم ضدعفونی کنیم و از آنجایی که کرونا یک ویروس غشادار و بسیار حساس است این کار این ویروس ها را از بین می برد.
ضمن اینکه استفاده از ماسک نیز فقط برای افرادی که آلوده هستند توصیه می شود که دیگران را آلوده نکنند اما برای سایر افراد استفاده از ماسک توصیه نمی شود چرا که ماسک ها باید هر روز تعویض شوند و استفاده روزانه ۸۰ میلیون نفر در کشورمان از ماسک اصلا شدنی نیست.
استفاده از دستکش های یکبار مصرف نیز می تواند در کنترل انتقال ویروس کرونا موثر باشد چرا که دست ها یکی از عوامل انتقال این بیماری هستند.
همچنین افرادی که سیگار و قلیان استفاده می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به کرونا هستند و حتی درصد کشندگی این بیماری در این افراد بالاتر است.
آیا امکان ریشه کن شدن بیماری کرونا وجود دارد؟
چهارآیین: به طور کل این نوع بیماری ها به ۲ دسته نوپدیده و بازپدیده تقسیم می شوند که کرونا جزو دسته بیماری های نوپدیده است که قبلا وجود نداشته است؛ اما بیماری هایی نیز بوده اند که قبلا ریشه کن شده اند اما بعد از سال ها دوباره بروز داشته اند.
برای همین حتی اگر کرونا هم ریشه کن شود معلوم نیست که چند سال دیگر چه بیماری خطرناک تر از آن به وجود بیاید.
لذا لازم است به منظور کنترل بیماری ها در برخی از رفتارهای اجتماعی مان تجدید نظر کنیم رفتارهایی نظیر روبوسی، دست دادن و حتی در گوشی صحبت کردن از آن دسته آدابی است که باید متناسب با زمان تغییر کنند؛ مهم این است که قلب های ما به هم نزدیک باشد و وقتی که به هم رسیدیم با کلمات محبت آمیز همدیگر را خطاب کنیم.
چرا که در بیماری هایی مانند کرونا فرد آلوده ویروس را به هنگام صحبت کردن در شعاع کمتر از یک متر خودش پراکنده می کند و امکان انتقال به افرادی که در این فاصله از فرد قرار دارند بالا می رود.
پیام آخرتان در جمع بندی صحبت هایتان چیست؟
در جمع بندی نهایی باید تاکید کرد که داشتن استرس به شدت به نفع این بیماری عمل می کند لذا لازم است افراد نه خیلی نگران و نه بیخیال باشند ضمن اینکه باید خودمان را به بهداشت فردی و اجتماعی مقید بکنیم.
آنچه که به ما ایرانی ها در کنترل بیماری هایی نظیر کرونا می تواند کمک کند فرهنگ صحیح غذا خوردن ماست و الا در رعایت بهداشت فردی و اجتماعی نمره قابل قبولی نداریم نمونه اش هم هر روز در جامعه شاهدیم که افراد مراقب عطسه ها و سرفه هایشان در محیط اجتماعی نیستند.
باید گفت که فرهنگ غذایی ایرانی های خیلی غنی است چرا که در فرهنگ ما غذا در داخل خانه تهیه می شود و این موضوع خیلی به ما در کنترل بیماری ها کمک کرده است و الا در جنوب شرق آسیا اصلا اعتقادی به نگهداری یخچال در داخل منزل وجود ندارد و اکثرا غذایشان را دربیرون از خانه می خورند.