۳۰ بهمن ۱۳۹۸ بود که ابتلا پنج شهروند قمی به ویروس کرونا (کووید۱۹) تایید شد و در ۱۰ اسفند یعنی ۱۱ روز ۴۹۵ نفر را در ۲۴ استان کشور درگیر خود کرده بلای جان ۳۴ تن شده است اما ۷۳ نفر از این افراد سلامتی خود را در نبرد با کرونا به دست آورده و ۳۸۸ نفر بستری شده در بیمارستان‌ها نیز در حال جنگ با این بیماری نو پدید هستند.
کردستان نیز تا قبل از ظهر پنجشنبه هشتم بهمن ماه جز استان‌های پاک از کرونا بود اما ظهر همان‌روز روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خبر مثبت بودن ابتلای سه نفر در این استان را مخابره کرد و تا ظهر شنبه ۱۰ بهمن نیز تعداد بیماران این ویروش در استان به هشت تن رسید.
طی ۱۱ روز گذشته مردم به واسطه اینکه خطر را بیخ گوش خود احساس می‌کنند استرس‌ها و دل‌نگرانی‌های مختلفی را تجربه کرده‌اند و کمبود برخی اقلام بهداشتی مانند الکل برای ضدعفونی، دستکش و ماسک برای پیشگیری از ابتلا این استرس‌ها و نگرانی‌ها تشدید کرده است و هرچند مسوولان تدابیری را برای رفع این کمبودها انجام داده‌اند اما در مراکز عرضه چندان برای مردم مشهود نیست.
هر چند خیلی‌ها بر این باورند که فرهنگ هجوم مردم برای خرید بیش از حد نیاز کالایی یکی از دلایل کمبود این اقلام بهداشتی است هر از چندگاهی از گوشه کنار شهرها خبر از کشف انبارهای احتکار شده ماسک، دستکش، الکل و مواد ضدعفونی کننده به گوش می‌رسد تا اینجا هم نقش دلالان و سودجویان در برهم ریختن آرامش جامعه برملا شود.
هنوز زخم کمبود این اقلام در بین مشکلات و چالش‌های جامعه کمی التیام نبخشیده بود که صدای همهمه مردم از داروخانه‌ها و مراکز فروش تجهیزات پزشکی به سمت سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌ها نقل مکان کرده تا مردمی که در پستوی خانه‌هایشان عادت به انبار برخی اقلام دارند ولع خرید خود را ارضا کنند.
سفید کننده (وایتکس)، دستمال کاغذی، جرم گیر، سرکه سفید و مایع دستشویی از جمله کالاهایی است که پس از دستکش، ماسک، الکل و ژل ضدعفونی کننده چند روزی است که به شمار دغدغه‌های مردم به ویژه مردم کردستانی‌ها اضافه شده و آنان در تکاپوی خرید و تهیه این کالاها برای ضدعفونی و گندزدایی خانه‌ها لوازم خود هستند.
کردستان تا هشتم بهمن وضعیتی نسبتا آرامی را داشت اما به گفته برخی مسوولان شیف فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌های این استان روز پنجشنبه پس از اعلام مثبت بودن ابتلای یک کردستانی به این بیماری بر تعداد خریداران محصولات شوینده در این استان به ویژه سنندج اضافه شده است و همه بدون استثنا در خرید خود یکی از کالاهای شوینده را خریداری کرده‌اند.
شاید تمام شود
با حضور در سطح شهر می‌توان دریافت که حضور مردم در فروشگاه‌ها برای خرید محصولات مختلف کم نیست و لحظه به لحظه شاهد رفت و آمد در داخل این اماکن هستیم؛ یکی از شهروندان سنندجی که به همراه همسر خود در فروشگاه رفاه حضور یافته به خبرنگار نگار ایرنا گفت: عادت داریم به صورت ماهانه برای خرید به مراکز خرید مراجعه کنیم اما در ۱۰ روز گذشته دومین باری است که برای خرید اقدام کرده ایم.
می‌خریم تا در خانه داشته باشیم، شاید تمام شُد
این بانو با بیان اینکه در دفعه قبلی برخی کالاهای اساسی از جمله برنج، گوشت و سایر اقلام خوراکی را خرید کرده بودیم اظهار داشت: اما این بار مهمترین هدف از مراجعه به فروشگاه خرید مواد شوینده از جمله سفید کننده است.
در سبد خرید این افراد چند بطری سفید کننده، جرم گیر و مایع دستشویی پیش از آنکه با آنان هم صحبت شوم توجهم را جلب کرده بود و از آنان علت خرید قلمی این کالا را پرسیدم که گفتند: می‌خریم تا در خانه داشته باشیم، شاید تمام شود.
سلامت خانواده‌ام مهمترین مساله است
در یکی از شعبات فروشگاه کورش نیز جمعیتی را می‌بینم که آنان نیز در کنار سایر اقلام، مواد شوینده را به تعداد زیادی خریداری کرده اند و که مرد خود را احمد معرفی می کند و در پاسخ سئوال اینکه دلیل خرید این اقلام به تعداد گفت: قطعا برای همه مردم سلامتی خانواده‌شان مهمترین مساله‌ای است که می‌تواند آنان را وادار به خرید برخی اقلام کند.
وی اضافه کرد: ترسی از تمام شدن یا کمبود آنها در بازار و فروشگاه‌ها ندارم چراکه معتقدم امروز به واسطه بسیاری از امکانات تجهیزات دیر یا زود ارزان یا گران به دست مصرف کننده می‌رسد اما ما می‌خریم چون احتمال اینکه روزهای آینده وضع بدتر شود نتوانیم به بیرون بیاییم نیز وجود دارد.
افسوس می‌خورم که فرهنگی هستم و ناچارم برخی اقلام را به تعداد بخرم
وی گفت: افسوس می‌خورم که فرهنگی هستم و در گرانی اقلامی مانند برنج و تخم و مرغ دانش آموزان را همیشه به اینکه بتوانند در خانواده‌ها بر فرهنگ عدم خرید کالاها به مقدار زیاد از مصرف چند ماهه تاکید کنند تشویق کرده‌ام در خصوص بیماری کرونا هرچه در خانه فکر کردم دیدم مسوولان نیز بر قرنطینه تاکید دارند.
این فرهنگی اضافه کرد: فراهم بودن اقلام و کالاهای مختلف شرط اول قرنطینه شدن در خانه است پس به ناچار برای تامین سلامت خانواده‌ام هم شده باید برخی اقلام را به تعداد بخریم.
مواد شوینده در صدر خریدها
سیروان یک فروشنده در یکی از تعاونی مصرف‌های سنندج است که می‌گوید: در سه روز گذشته به ویژه امروز جمعه مواد شویند در صدر خریدهایی بوده که مصرف کنندگان آن را خریداری کرده اند.
وی با بیان اینکه قبلا به طور متوسط در هر ۲ هفته یک‌بار از توزیع کنندگان برای اقلام بهداشتی سفارش می‌دادیم اما امروز خریدهای روز سه شنبه و چهارشنبه را تمام کرده‌ایم.
وی اضافه کرد: شرکت‌های توزیع نیز در ۱۰ روز گذشته سه تا چهار روز پس از اعلام سفارش کالاهای شوینده و بهداشتی را تحویل می‌دهند این درحالی است که پیشتر این زمان حداکثر ۲ روز بود.
زمزمه گرانی مواد شوینده سرداده می‌شود
ایرج از صاحبان یک سوپر مارکت در سنندج است که در خصوص وضعیت خرید مواد شوینده گفت: خرید مواد شوینده ا سوی مردم به حدی افزایش پیدا کرده که در یک روز به اندازه سه تا چهار روز چند مدت پیش را به فروش می‌رسانیم.
وی اضافه کرد: در کنار افزایش خرید (تقاضا) از میزان موجودی مغازه و به تبع آن عرضه از سوی شرکت‌ها نیز کاسته شده و اکنون تامین مایع دست شویی و سفید کننده به یکی از درد سرهای این صنف تبدیل شده است.
ایرج گفت: همچنین برخی شرکت‌ها با توجه به قرارگیری در آخر سال هنگام تماس با آنها برای سفارش کالا علاوه بر اعلام چند روزه برای تامین کالاهای مورد نیاز زمزمه افزایش قیمت‌ها در بعد از عید نیز از سوی آنان سر داده می‌شود.
وی اظهار داشت: امروز با یکی از ماموران فروش یکی از کارخانه‌ها تماس گرفتم که اعلام کرد بعد از ۲۰ تا ۳۰ درصد گران می‌شود.
فاکتورهای صادره خرید مواد شوینده ۲ تا سه برابر شده است
عارف از بازاریاب‌های یک شرکت توزیع در کردستان نیز گفت: در چند شهرستان استان شامل سنندج و کامیاران اقدام به بازاریابی برای کالاهای شرکت توزیع می‌کنم که در هفته گذشته فاکتورهای صادر شده برای مواد شوینده در این ۲ شهرستان ۲ تا سه برابر شده است.
سفید کننده و مایع دستشویی در صدر قرار گرفته و پس از آن دستمال کاغذی، دستمال مرتوب، صابون دست، جرم گیر و بعضا سرکه سفید است
وی اضافه کرد: اما امروز هرچه تماس داشته‌ام سفارش تامین مواد بهداشتی و شوینده بود که سفید کننده و مایع دستشویی در صدر قرار گرفته و پس از آن دستمال کاغذی، دستمال مرتوب، صابون دست، جرم گیر و بعضا سرکه سفید است.
وی در خصوص افزایش مدت زمان سفارش و تحویل کالا به واحدهای صنفی نیز گفت: در این روند شرکت‌های تولید کننده ابتدا با کالای مورد نظر را در اختیار شرکت توزیع قرار دهند سپس این شرکت آن را به دست فروشگاه یا واحد صنفی برساند.
عارف یادآور شد: هم اکنون به دلیل افزایش تقاضای این محصولات برخی از واحدهای تولیدی علی رغم افزایش ظرفیت تولید قادر به تامین میزان تقاضا نیستند و این مساله مهمترین دلیل افزایش فاصله زمان سفارش و توزیع است.
وی افزود: با وجود اینکه این شرکت در انبارهای خود نیاز مصرف مشتری‌های خود برای چند مدت دیگر را انبار کرده است اما تعداد زیاد درخواست ها از دیگر دلایل ایجاد فاصه بین زمان سفارش تا زمان تحویل است.
عارف با بیان اینکه این شرکت توزیع قیمت محصولات خود را افزایش نداده است، گفت: واحدهای تولیدی همکار این شرکت نیز تا کنون تصمیمی بر افزایش قیمت‌ها نداشته‌اند اما با توجه به سابقه ۱۰ ساله ام در بازاریابی افزایش قیمت برخی اقلام در انتهای سال یا ابتدای آن معمول است.
همه چه چیزی می‌خرند؟
اما فروشگاه‌های زنجیره‌ای در تامین کالاهای پر مصرف روند دیگری را به نسبت سوپرمارکت‌ها دارند، مدیر شیفت فروشگاه رفاه در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: این فروشگاه به دلیل اینکه کالاهای خود را به صورت متمرکز از انبار مرکزی در تهران تامین می‌کند مشکلی در تهیه کالاهای مورد نیاز مصرف کننده ندارد.
برخی از خریداران هنگام مراجعه می‌پرسند همه چه چیز را می‌خرند؟
وی اضافه کرد: همچنین این فروشگاه هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت نداشته و علاوه بر آن محصولات خود را با تخفیف ۱۰ تا ۴۰ درصدی ارایه می‌کند این تخفیف‌ها برای مواد شوینده هم اکنون بین ۱۰ تا ۲۵ درصد است.
این مدیر شیفت در خصوص افزایش تقاضای محصولات شوینده و بهداشتی نیز اظهار داشت: پیشتر بخش فروش این محصولات این شعبه روزانه یک بار شارژ می‌شد اما در چند روز گذشته این روند به ۲ مورد در روز رسیده و روز جمعه این اقدام برای ۳ بار تکرار شد.
مدیر شیف یکی از شعب فروشگاه‌های کورش نیز روایت‌های مشابهی از تامین، فروش، تخفیف و عدم افزایش قیمت داشت با این تفاوت که برخی از خریداران هنگام مراجعه می‌پرسند همه چه چیزی را بیشتر می‌خرند؟
مشکلی در تامین مواد شوینده در استان وجود ندارد
رییس اداره نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان نیز در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: طبق بررسی های ستاد تنظیم بازار تا این لحظه مشکل کمبود مواد شوینده که برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرند وجود ندارد.
فرزاد سردارزاده یادآور شد: تمامی واحدهای تولیدی و توزیع استان نیز در جلسه روز پنجشنبه تنظیم بازار استان اعلام کردند که به اندازه کافی مواد شوینده در استان موجود است و مشکلی برای جذب ندارند و علاوه بر آن بسیاری از شرکت‌ها این اقلام را در انبارهای خود دپو و میزان آن را به ستاد تنظیم بازار استان اعلام کرده اند.
وی افزود: ممکن است در این بین نیز برخی از این وضعیت برای افزایش قیمت سود استفاده کنند اما با توجه به اینکه محصولات شوینده از سوی مبدا برچسب قیمت می‌خورد بنابر این برای آنچه که در بازار موجود است هیچ افزایش قیمتی صورت نگرفته است.
تا کنون سازمان حمایت از مصرف کنندگان اجازه افزایش قیمتی را به تولیدکنندگان نداده است
رییس اداره نظارت بر اصناف سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان در خصوص افزایش قیمت محصولات تولید جدید که هنوز وارد بازار نشده اند نیز گفت: تا کنون سازمان حمایت از مصرف کنندگان اجازه افزایش قیمتی را به تولیدکنندگان نداده و ستاد تنظیم بازار استان به واحدهای فعال کردستان اجازه افزایش قیمت‌ها را بدون داشتن مجوز را نخواهد داد اما برای واحدهای تولیدی خارج از استان عملا قادر به هیچ کاری نیست.
مردم خود ناظر اصناف باشند
سردارزاده با بیان اینکه این سازمان طرح نظارت خود بر بازار را از ۱ اسفند ۱۳۹۸ آغاز و تا ۱۵ فروردین ۱۳۹۹ ادامه می‌دهد افزود: در این طرح علاوه بر بازرسان سازمان، اتحادیه‌های صنفی نیز همکار سازمان در نظارت ها هستند.
وی یادآور شد: با توجه گسترش شیوع ویروس کرونا دستگاه های عضو ستاد تنظیم بازار همچون تعزیرات حکومتی، علوم پزشکی، فرمانداری‌ها نیز با این سازمان همکاری دارند و اداره کل آموزش و پرورش نیز به منظور تشدید این نظارت‌ها اعلام همکاری کرده اند.
سردارزاده گفت: سامانه ۱۲۴ با توجه به وضعیت فعلی جامعه در سه شیف حتی روزهای تعطیل در تمامی شهرستان ها آماده دریافت گزارشات مردمی است و انتظار می رود افراد جامعه خود ناظر اصلی بر بازار باشند تا این سازمان در جلوگیری از بروز تخلفات موفق تر عمل کند.
مدیریت مصرف لازمه پیشگیری از ابتلا است
مردم مواد شوینده را برای استفاده ضد عفونی و گندزدایی در خانه خریداری می‌کنند که عدم آشنایی با استفاده از این مواد امکان دارد بروز برخی بیماری‌های دیگر را افزایش دهد که عضو هیات علمی گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کردستان گفت: مدیریت صحیح مصرف مواد شوینده لازمه موفقیت در پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا است.
مردم در صورتی که با ساخت صحیح محلول‌های صد عفونی و گند زدا آشنا باشند در نتیجه به تعداد کمتری می خرند و علاوه بر جلوگیری از حیف و میل افراد بیشتری می توانند از کالاهای موجود در بازار بهره مند شوند
شادیه محمدی افزود: با وجود اینکه می توان از یک بطری سفید کننده چند بطری ضد عفونی کننده سطوح درست کرد افزود: مردم در صورتی که با ساخت صحیح محلول‌های صد عفونی و گند زدا آشنا باشند در نتیجه به تعداد کمتری می خرند و علاوه بر جلوگیری از حیف و میل افراد بیشتری می توانند از کالاهای موجود در بازار بهره مند شوند.
وی اظهار داشت: برای ساخت محلول سطوح با آلودگی کم همانند دست‌ها و وسایل شخصی نسبت سفید کننده باید یک به ۹۹ باشد یعنی ۱۰ سی سی وایتکس با ۹۹۰ سی سی آب سرد مخلوط شود.
متخصص بهداشت و مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی کردستاناضافه کرد: محلول ویژه سطوح با آلودگی متوسط مانند دستگیره، میله راه‌پله، دکمه آسانسور، پشتی صندلی‌ها و فرمان خودرو نسبت سفید کننده باید یک به ۴۹ باشد یعنی ۲۰ سی سی وایتکس با ۹۸۰ سی سی آب سرد مخلوط شود.
وی یادآور شد: در ضد عفونی و گندزدایی تمامی سطوح ابتدا باید نظافت و سپس اقدام به ضد عفونی و گندزدایی شود و باید توجه داشت در گند زدایی سطح‌ها به جز دست‌ها باید ۱۰ دقیقه منظر ماند تا محلول با دمای طبیعی خود خشک شود.
همه یکی نیستند
هر چند با این ۲ خانواده نمی‌توان فرهنگ و رفتار مردم یک استان را زیر سوال برد یا توجیه کرد اما می‌توان گفت که ترس از ویروس کرونا یا (کووید۱۹) و هجمه روانی ناشی از آن در برخی مواقع اجازه فرهنگ و رفتار صحیح را نمی‌دهد و باید راهی مقابل جامعه از سوی متولیان قرار بگیرد تا همه برای رسیدن به یک هدف یک دست باشند.
وضعیت تامین و توزیع مواد شوینده هم اکنون به وخامت وضعیت مواد ضد عفونی کننده نرسیده از این رو به دلیل اینکه استفاده از آن راحت، آسان، کم خطر، همه گیر است باید تدبیری محکم و آینده نگر اندیشیده شود تا امکان حضور بیشتر مردم در داخل خانه‌ها تا فروکش شدن تب کرونا فراهم شود.