سعید یک مغازه آجیل فروشی در منطقه دو قم دارد، او می گوید بدلیل تهیه کالای با کیفیت و قیمت مناسب هر ساله بویژه در ایام عید بازار خوبی دارد، امسال نیز هزینه کلان اقدام به خرید کالا و دپوی آن حتی در بخشی از حیاط منزل کردم تا شب عید با کمبود مواجه نشوم و بتوانم پاسخ مشتریان را بدهم اما اکنون با رکود وحشتناکی که بر بازار بویژه کالاهای مربوط به شب عید و بخصوص آجیل حاکم شده، بشدت نگران از دست رفتن سرمایه و ورشکستگی هستم.
محمدجواد جوان دیگری است که می گوید به کمک پدر و برادرانش ، سرمایه ای جور کرده و در یکی از مناطق کرج مغازه اجاره کرده و قصد داشت، لوازم و تزییات سفره هفت سین و عید را بفروشد، اما اکنون بخاطر وضعیت بازار چند ده میلیون سرمایه اش که صرف رهن و اجاره مغازه و خرید کالا شده است، در معرض خطر جدی است چرا که اکثر مردم بخاطر مسائل بهداشتی، خرید نمی کنند و این لوازم را به خانه نمی برند.
یاسین یک کارشناس مسکن در یکی از آژانس های قم می گوید رکود در بازار در ماههای اخیر بخاطر خروج آمریکا از برجام و اعمال یکجانبه تحریم ها، روندی افزایشی داشته و بسیاری از کسب و کارها را با مشکل مواجه کرده بوده است اکنون نیز بدلیل مراقبت ها و نیز ترس از شیوع ویروس کرونا، باز هم تشدید خواهد شد و از هم اکنون باعث شده است کسب و کارهای بسیاری موقتا تعطیل و یا بشدت از درامدشان کاسته شود.
وی پیش بینی می کند که این امر باعث شود در آینده نزدیک صاحبان این کسب و کارها نتوانند تعهدات خود را برابر افراد، همکاران و بانک و بیمه و ... انجام دهند.
وی گفت: این امر باعث می شود صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط، علاوه بر قرار گرفتن در معرض ورشکستگی با اختلافات مالی و حقوقی با اشخاص حقیقی و حقوقی مواجه شوند و کارشان به نیروی انتظامی و دادگستری بکشد و تبعات اجتماعی بعدی را ایجاد کند.
یک کارگر روزمزد نیز در پاسخ به سوال که چرا در خانه نمانده است، می گوید، کارگر روزمزد هستم و هر روز صبح به اینجا (میدان بسیج) میایم تا بلکه کسی بیاید و مرا به سر کار خود ببرد، نه بیمه ای دارم نه سرمایه ای، اگر یک روز کار نکنم ، همین یک لقمه نان هم نمی توانم برای خودم و زن و بچه ام تهیه کنم.
وی گفت: اما این روزها خیلی از کارهای ساختمانی و تعمیراتی و ... تعطیل شده و کسی دنبال کارگر نمی آید، اگر وضع همینطوری ادامه پیدا کند معلوم نیست چه بلایی سر ما خواهد آمد.
گزارش خبرنگار ایرنا حاکی است که خیابان های قم بویژه در ساعات عصر و شب که هر ساله در این ایام، مملو از خودرو و اقشار مختلف مردم برای انجام خریدهای شب عید بود، اکنون در اکثر ساعات روز بسیار خلوت است و در نتیجه خلوت شدن مغازه‌ها از مشتری، پدیده ای فراگیر شده است و کمتر مغازه ای است که در آن مشتری پیدا شود. بسیاری از مردم هم صرفا برای تنوع با خودرو چرخی در شهر می زنند و به خانه برمی گردند و خریدهایشان صرفا محدود به اقلام مصرفی مانند نان، مواد پروتئینی و میوه است.
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد، اسفندماه که همواره زمان طلایی فروش و رونق کسب‌وکارها در آستانه فرارسیدن سال نو بود و کسبه همواره فرارسیدن آن را موقعیتی مناسب برای پیشرفت کاری خود می‌دانستند، به دلیل شرایط به وجود آمده دیگر آن ویژگی را ندارد و این به معنای به وجود آمدن شرایطی سخت برای ادامه حیات مشاغل آزاد در بسیاری از کسب‌وکارهاست.
ترجمان نگرانی شدیدی که در چشمان صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط و اصناف خرده پای قم مشاهده می شود، این است که در این شرایط سخت که معلوم نیست کی تمام شود، همدلی مسئولان با مردم و کسبه برای جلوگیری از تعطیل شدن کسب‌وکارها امری حیاتی است.
تاکید بر ضرورت برنامه ریزی کلان در سطح دولت و مجموعه نهادهای ذیربط نظام برای چاره اندیشی در مورد تبعات و بحران های ناشی از طولانی شدن دوره شیوع ویروس کرونا، از دیگر محورهایی است که فعالان عرصه اقتصادی قم به آن اشاره می کنند.
از جمله خواسته کسبه قم در این شرایط، همکاری بیشتر مسئولان با ایشان است تا با کاهش و مهلت‌دار کردن پرداخت مبالغی مانند مالیات، عوارض، حق بیمه و سایر موارد، اجازه ندهند کسب‌وکارهای استان بیش از این دچار آسیب شود.
کم رونق شدن بازار در این ایام برای قم که شهری زیارتی است و از گذشته تاکنون در چنین زمان‌هایی مملو از جمعیت زائران و مجاوران برای خرید سوغات و انواع محصولات دیگر، خریدهای معروف به شب عید، تغییر وسایل و دکوراسیون منازل و ... بوده است، با خسارت بیشتری همراه است و برای کم شدن این فشار باید حمایت‌های ویژه‌ای از کسبه به عمل آید.
در همین رابطه مهدی صالح یکی از کسبه قم که در زمینه فروش لبنیات فعالیت می‌کند گفت: تا قبل از اینکه مشکل انتشار ویروس کرونا پیش آید از ۶ صبح مشغول کار و تولید انواع محصولات لبنی می‌شدم که همه آنها هم تا آخر شب فروش می‌رفت اما اکنون تولیدمان به نصف رسیده است درحالی‌که هزینه‌های مغازه پابرجاست.
وی افزود: اگر وضعیت این‌گونه ادامه یابد، مبلغ هزینه‌ها از فروش بیشتر می‌شود و این به معنای ورشکستگی است چون نمی‌توانیم هزینه‌های آب، برق، گاز، مالیات، بیمه و عوارض را بدهیم، حتی نمی‌توانیم پس‌اندازی برای مخارج روزانه خودمان داشته باشیم.
وی ادامه داد: در این شرایط علاوه بر لزوم کمک‌های دولت و حمایت از مشاغل آزاد باید مردم نیز با رعایت نکات بهداشتی به خرید محصولات موردنیاز خود ادامه دهند، چرا که کسبه خودشان نسبت به شرایط به وجود آمده آگاهی دارند و مسائل بهداشتی را بیش از قبل رعایت می‌کنند.
کسبه از روش‌های جدید فروش استفاده کنند
جواد سیدی یکی از شهروندان قمی نیز در این خصوص به ایرنا گفت: در چنین شرایطی بهتر است کسبه از روش‌های جدید برای فروش محصولات خود استفاده کنند، برای مثال از روش‌هایی استفاده نمایند که برای خرید نیازی به حضور مشتری در مغازه نباشد.
وی ادامه داد: استفاده از فضای مجازی و پیک برای رساندن محصولات فروخته‌شده به مشتریان در این شرایط راه‌حل مناسبی برای جبران کاهش فروش حضوری است.
وی افزود: همچنین برخی از مشاغل می‌توانند تمام لوازم مربوط به کسب‌وکار خود را به‌صورت مستمر با استفاده از محلول‌های بهداشتی ضدعفونی کنند و این مساله را به اطلاع مشتریان خود برسانند تا آنان با خیال آسوده به خرید ادامه دهند.
بازاریان بهتر از هرکسی می‌توانند به یکدیگر کمک کنند
محمد خوش‌لهجه یکی دیگر از همشهریان قمی پیرامون این موضوع گفت: خود کسبه بهتر از هرکس دیگری می‌توانند به یکدیگر کمک کنند تا کسب‌وکارشان باقی بماند.
وی ادامه داد: هر فعالیت اقتصادی در بازار در چارچوب یک زنجیره انجام می‌شود که با توجه به شرایط به وجود آمده همه عناصر زنجیره باید از هم مراقبت کنند، برای نمونه کسبه می‌توانند در مورد تاریخ چک‌هایی که از هم دارند به یکدیگر مهلت بیشتری دهند تا پس از رفع این مشکل، مبلغ بدهی پرداخت شود.
خوش‌لهجه گفت: همچنین بهتر است مالکان با مستاجران کاسب خود راه بیایند تا آنان بتوانند این شرایط سخت را پشت سر گذاشته و سپس مبلغ اجاره را بپردازند.
وی افزود: از قدیم می‌گفتند خود بازاریان هستند که دست هم را می‌گیرند تا یک کاسب در بازار زمین نخورد، اکنون نیز شرایطی پیش‌آمده که باید بر اساس این سنت عمل شود.
ابراهیم حاجی نیز که از جمله کسبه قم است، در این مورد گفت: به نظر می‌رسد اسفند امسال برای کسبه قم رونق لازم را نداشته باشد و در این شرایط مانده‌ام چگونه حقوق و عیدی کارگران خود را بدهم.
وی افزود: همیشه فروش اسفندماه جبران‌کننده کسری فروش سایر ماه‌ها بود اما اکنون با توجه به شرایط پیش‌آمده فروش این ماه از سایر ایام سال نیز کمتر شده و این برای کسبه نگران‌کننده است.
وی ادامه داد: امیدوارم در روزهای آینده با کنترل شیوع ویروس کرونا در قم، وضعیت حضور مردم در بازار بهتر شود و از این وضعیت خارج شویم.
تسهیلات ارزان‌قیمت به کسبه داده شود
همچنین فاطمه شاهدی که شهروند ساکن شهر قم است در این خصوص بیان کرد: قم به شب‌های زنده‌اش و باز بودن مغازه‌ها تا ساعات نیمه شب معروف است اما اکنون بیشتر مغازه‌ها مشتری لازم را ندارند و به همین دلیل ساعات کاری خود را بسیار کاهش داده‌اند.
وی افزود: به نظرم باید دولت از کسبه حمایت کند تا بتوانند با وجود کاهش فروش و درآمد به فعالیت اقتصادی خود ادامه دهند، چرا که این مساله با جلوگیری از بیکاری شدن عده بسیاری و از بین رفتن فرصت‌های زیادی در حوزه تولید و خدمات، در نهایت به نفع خود دولت هم است.
وی ادامه داد: باید در این شرایط به کسبه تسهیلات ارزان‌قیمت با فرصت بازپرداخت بلندمدت داده شود تا آنان بتوانند فعالیت اقتصادی خود را در شرایط رکود مدیریت و از تعطیل شدن آن جلوگیری کنند.
حسین رضایی نیز که یکی از کسبه فعال در زمینه تهیه غذا است، گفت: فروش انواع غذا در این روزها در قم بسیار کاهش‌یافته است و بیشتر مردم ترجیح می‌دهند از غذای خانگی استفاده کنند که این مساله صنف ما را در معرض خطر قرار داده است.
وی بیان کرد: افراد شاغل در این صنف، خودشان همیشه مسایل بهداشتی را رعایت می‌کنند، اما مردم به دلیل شرایط پیش‌آمده حساس‌تر شده‌اند و از غذای بیرون بسیار کم استقبال می‌کنند که این مساله ممکن است موجب توقف فعالیت بسیاری از مغازه‌های تهیه غذا و صنف ساندویچی و رستوران شود.
وی ادامه داد: مردم در بسیاری از مغازه‌های تهیه غذا می‌توانند از نزدیک نحوه درست شدن غذا با رعایت کامل نکات بهداشتی را مشاهده کنند و با اطمینان خاطر از آن استفاده کنند.
حمایت از اصناف قم ضروری است
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت قم در این رابطه گفت: حمایت از اصناف استان در شرایط کنونی برای حفظ کسب و کارها ضروری است و احتیاج به همکاری همه دستگاه‌ها دارد.
محمود سیجانی در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: با توجه به شرایط ایجاد شده در اثر شیوع ویروس کرونا و کاهش رفت و آمد مردم در سطح شهر، بازار فروش اصناف مختلف با کاهش مواجه شده که این موضوع برای ادامه فعالیت آن ها، مشکل ساز است.
وی بیان کرد: در این شرایط ویژه نیاز است تا دستگاه های اجرایی در اخذ عوارض، مالیات، بیمه و سایر پرداختی های قانونی از اصناف انعطاف بسیاری داشته باشند تا آن ها بتوانند با عبور از وضعیت کنونی، این مبالغ را بپردازند.
وی ادامه داد: تلاش خواهیم کرد در جریان جلسات ستادی استان، مشکلات اصناف قم را در حضور مدیران بخش های اقتصادی مطرح و برای کمک به آنان تصمیمات لازم را اجرایی کنیم.
سیجانی گفت: سرمایه در گردش از جمله مهمترین عوامل مورد نیاز برای فعالیت های صنفی است که در اثر کم شدن میزان فروش، کاهش می یابد و برای جبران آن باید بسته های حمایتی همچون پرداخت تسهیلات بانکی به اصناف در اولویت قرار گیرد.
وی افزود: در کنار فعالیت دستگاه های اجرایی برای کمک به اصناف، مردم نیز باید حمایت بیشتری از کسب و کارها داشته باشند و اگر مالک مغازه ای هستند و یا سرمایه گذاری در فعالیت های صنفی داشته اند، به یکدیگر برای پرداخت مبلغ اجاره و سایر پرداختی ها، فرصت دهند تا این مشکل برطرف شود.
وی ادامه داد: همه باید دست به دست هم دهیم و از فعالیت اصناف قم که نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی استان و ایجاد فرصت های شغلی دارند، حمایت کنیم.
۳۴هزار و ۶۸۰ واحد صنفی مجوز دار در بخش‌های توزیعی، خدماتی، تولیدی و فنی در استان قم فعال است.
نیاز جدی اصناف قم به اقدامات حمایتی دولت برای عبور از رکود تحمیلی کرونا
همچنین رییس اتاق اصناف مرکز قم گفت: سایه وضعیت ناشی از پدیده کرونا در چنین ایامی آنچنان بر بازار، به خصوص بازار و کسب کار قم سنگین شده که وضعیت فعالیت‌های اصناف را در آستانه سال نو دچار رکود و کسادی شدید کرده‌است و اصناف برای عبور از این شرایط تحمیلی نیاز به حمایت های ویژه دولت دارند.
حسن احمدلو در گفت و گو با ایرنا، بیان کرد: فعالان صنفی در حوزه توزیع کالا و خدمات همه ساله به طور معمول چشم به روزهای پایانی سال دارند تا موجودی‌های انباشته شده کالایی و خدمات خود را به طور کامل عرضه نموده و به فروش برسانند اما امسال شیوع ویروس کرونا و پیامدهای اقتصادی - اجتماعی ناشی از برداشت‌های افراد و ذهنیت عمومی نسبت به بیماری مسری و نوظهور کرونا که بر هیچ کس پوشیده نیست، این موضوع را با مشکل مواجه ساخته است.
وی با بیان اینکه مطرح شدن این پدیده آن هم در روزهای پایان سال که اصناف امید به افزایش حجم فروش و تجارت را داشتند رکود حاکم بر بازار را در استان تشدید کرده‌است، گفت: نگرانی جدی کنونی در ارتباط با تبعات اقتصادی بروز بحران کرونا برای صنوف این است که فعالان بازار که در هر شرایطی مجبور به صرف هزینه‌های ثابتی مانند حقوق کارگران، اجاره مغازه، هزینه بیمه، آب، برق و گاز هستند لاجرم به خاطر کاهش درآمد قادر نباشند حتی از پس چنین هزینه‌هایی برآیند و بهای آنها را پرداخت کنند.
رییس اتاق اصناف مرکز قم ادامه داد: باتوجه به شیوع ویروس کرونا و اعلام مرکز بهداشت مبنی بر جلوگیری از هرگونه همایش و تجمعات عمومی و براساس مصوبه بیست و هفتمین جلسه کارگروه تنظیم بازار استان، تا اطلاع ثانوی مجوز برگزاری عرضه مستقیم کالا لغو شد و این امر طی مکاتبه ای به مسئولان و مجریان ذیربط نیز اعلام شده‌است.
وی افزود: اعلام تعطیلی نمایشگاه‌های عرضه مستقیم کالای بهاره نیز که سبب شکل‌گیری اجتماعات پر رفت و آمد می‌شود و در شرایط وجود بیماری مسری فعالیت آنها به صلاح سلامت عمومی نیست مزید بر علت شده زیرا فرصت کسب درآمد را از اصنافی که به فعالیت تجاری در چنین بازارهای نمایشگاهی امید بسته بودند گرفته‌است.
احمدلو گفت: همچنین کلیه مراسم‌ها و جشن‌ها نیز در تالارهای پذیرایی و صنوف و رسته های مرتبط از جمله عکاسان و فیلمبرداران،آرایشگران زنانه و مردانه، مزون داران و سفره عقد تا اطلاع ثانوی لغو شده و در صورتی که وجهی در این خصوص اخذ گردیده بود اعلام شده تا مسترد گردد.
رییس اتاق اصناف مرکز استان قم تصریح کرد: هرچند وضعیت بازار در مورد فروش کالاهای بهداشتی و اقلامی همچون ماسک، مواد ضدعفونی و شوینده‌های مورد نیاز برای اقدامات پیشگیرانه از بیماری، وضعیت بهتری نسبت به گذشته پیدا کرده اما سایر صنوف فعال در سطح کل بازار قم هم‌اینک وضعیت مناسبی در امر فروش و تجارت کالا و خدمات ندارند.
احمدلو در راستای حمایت از صنوف در شرایظ فعلی بیان داشت: رکود و مشکلات ناشی از شیوع ویروس کرونا قابل انکار نیست و باید نهادهای دولتی از طریق کاهش ضرایب مالیاتی و سایر شیوه های حمایتی به کمک اصناف سراسر کشور بیایند.
وی اضافه کرد: مدیریت صحیح این وضعیت تحمیلی بر بازار، تعامل و همکاری و همراهی سازمان‌هایی همچون تامین اجتماعی، شرکت‌های آب، برق، گاز، امور اقتصادی و دارایی و نیز امور مالیاتی می‌تواند کمک شایانی به اصناف در این شرایط نماید.
رییس اتاق اصناف قم بخشودگی یا اعمال تخفیف بیشتر مالیاتی صنوف، معافیت ازپرداخت بیمه خویش و کارگران تحت پوشش صنوف، تخصیص تسهیلات و اعتبارات بلاعوض و کم‌بهره بانکی، معافیت از پرداخت هرگونه هزینه‌های جانبی در حوزه‌های شهرداری ها، بخشداری‌ها و دهیاری‌ها نظیر پسماند و غیره از عوامل موثری دانست که می تواند در شرایط فعلی کمک شایانی به صنوف نماید.
بر اساس آنچه بیان شد، کسبه اکنون بیش از هر زمان دیگری به حمایت مردم و کمک مسئولان نیاز دارند تا فعالیت بخش خصوصی در زیرمجموعه اصناف مختلف به‌عنوان یکی از مهمترین ستون‌های اقتصاد ایران حفظ شود.
البته در این میان، اصناف و مغازه‌هایی هم هستند که به دلیل رفتار هیجانی مردم در خرید بیش از نیاز، روزهای شلوغ و پرمشتری را سپری می‌کنند و قیمت برخی محصولات به همین دلیل با افزایش غیرقابل‌قبول مواجه شده است که این مساله نیز باید موردتوجه بوده و به‌سرعت کنترل شود تا عموم مردم در دسترسی به مایحتاج خود با مشکل مواجه نشوند./