سیل ابتدای امسال گلستان با وجود هزاران میلیارد تومان خسارت و بر جای گذاشتن ۱۱ کشته درس های آموزنده بسیاری بخصوص در بخش خدمت‌رسانی برای مدیران استان به همراه داشت که بازیابی آن تجربه ها، راهی آسان و سریع برای کاهش خطرات و تبعات ناشی از گسترش شیوع کرونا خواهد بود.
یکی از نخستین دغدغه های پسا سیل گلستان نداشتن انسجام واحد در توزیع اقلام غذایی و زیستی بین آسیب‌دیدگان بود بطوریکه هر یک از نهادهای امدادرسان مانند هلال احمر، بهزیستی و یا نهادهای نظامی به صورت مستقل اقدام به توزیع کمک ها می کردند که این مشکل در بحران کرونا هم در حال آشکار شدن است.
نهادهای مختلفی همچون شهرداری، اوقاف و امور خیریه، بنیاد شهید، موکب های مردمی اربعین و برخی نهادهای غیرمرتبط دیگر استان در تدارک تهیه و تولید، بسته بندی و توزیع اقلام پیشگیرانه و بهداشتی هستند که اقدامات جزیره ای موجب تقسیم شدن غیرعادلانه اقلام بین شهروندان در معرض خطر خواهد شد.
علاوه بر آن حضور افراد متعدد برای توزیع این اقلام در مناطق مختلف در صورتی‌که با رعایت پیش شرط های بهداشتی همراه نباشد خسارت هایی مانند احتمال انتقال یا ابتلا به این ویروس را به همراه خواهد داشت.
تنها نهاد دارای تجربه موفق در زمینه توزیع اقلام و خدمات بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی گلستان است که به سبب بهره مندی از نیروی انسانی آموزش دیده و تجهیزات تخصصی، توان کامل برای انجام این وظیفه سنگین را دارد.
تمرکز و تجمیع کمک های مردمی و دستگاه های دولتی در دانشگاه علوم پزشکی و توزیع آن از طریق کارشناسان بهداشتی علاوه بر داشتن آمار جامع از مقدار و مناطق توزیع شده کمک ها می تواند از سوء استفاده برخی ها در گرفتن چند باره اقلام جلوگیری کند.
توجه به پسماندهای بهداشتی در این برهه حساس یکی دیگر از دغدغه‌های مردم و مسوولان استان گلستان است.
همانطور که در جریان سیل گلستان طیور و احشام تلف شده به صورت اصولی جمع آوری و دفن شد، در قضیه شیوع کرونا نیز باید سازمان مدیریت پسماند استان، شهرداری ها و دهیاری‌ها تمهیدات مناسبی برای جمع آوری پسماندهای بهداشتی مانند دستکش ها و ماسک های استفاده شده پیش بینی کنند.
ترمیم باکس های زباله شهر، اختصاص و جانمایی سطل های زباله متوسط یا کوچک در کوچه ها و معابر برای جمع آوری دستکش و ماسک و نصب هشدارهای پزشکی با موضوع خودمراقبتی از جمله مواردی است که باید موردنظر مردم و مسوولان قرار گیرد.
ایجاد دبیرخانه استانی مقابله با کرونا و اتخاذ خط مشی واحد برای اطلاع رسانی از دامنه شیوع ویروس و راهکارهای پیشگیرانه بیماری باید هر چه سریعتر اجرایی شود زیرا انتشار خبرهای نادرست و یا دامن زدن به شایعه در چنین شرایطی بازخوردهای اجتماعی خطرناکی را برجای خواهد گذاشت؛ موضوعی که در سیل چندان مورد اقبال قرار نگرفت و هر دستگاهی جداگانه مبادرت به تهیه و انتشار اخبار می کرد که داغ شدن بازار شایعات از جمله نتایج حاصل از آن بود.
موضوع دیگری که مسوولان گلستان می توانند با استفاده از تجربه سیل برای مهار بحران کرونا تلاش کنند، ساماندهی سمن ها و فعالان اجتماعی در مسیر کمک به آگاهی بخشی، اطلاع رسانی هدفمند و آموزش خانه به خانه است.
لازم است ساماندهی افراد، سمن‌های مردمی و بسیج برای مشارکت در مهار کرونا مورد توجه مسوولان قرار گیرد تا فرسایشی بودن روند مقابله با این بیماری و امکان تداوم آن تا مدتی طولانی موجب دلسرد شدن داوطلبان و فعالان مشارکت‌جو نشود.
همانطور که تا مدت ها پس از سیل گلستان از توان نیروهای مردمی برای کمک به رفع مشکلات استفاده شد، در مهار ویروس کرونا هم می توان از فرصت همیاری فعالان اجتماعی برای آگاه سازی جامعه استفاده کرد و امیدوار بود که در کنار برنامه ریزی مسوولان، روش های هوشمندانه به کار رفته توسط سمن ها از شیوع بیماری تا حد زیادی جلوگیری کند.
یکی از مسایل برجای مانده از سیل گلستان، گرفتار شدن بخشی از جامعه به اختلالات روانی و انواع استرس های ناشی از متحمل شدن خسارت های مالی و جانی از این واقعه قهری بود.
پس از پایان تب اولیه سیل، مددکاران و مشاوران بهزیستی دست به کار شدند و با شناسایی و رصد بیش از ۱۰ هزار شهروند سیل زده، انواع خدمات روانکاوی برای کاهش آسیب های وارده را به این افراد ارایه کردند.
تجربه‌ای که در راه بحران کرونا هم می تواند و لازم است تکرار شود زیرا با توجه به اثرات ویروس کرونا و جان باختن تعدادی از هموطنان، احتمال تکرار این رویداد یعنی اختلالات روانی ناشی از این بیماری با شدت بیشتری قابل تصور است.
خانه نشینی طولانی مدت و پرهیز از حضور در خارج از خانه که احتمالا شامل دید و بازدیدهای عید هم خواهد شد، مشکلات عاطفی و روانی برای برخی شهروندان به ویژه کودکان و دانش آموزان ایجاد خواهد کرد که ضرورت دارد تیم های روانکاوی متخصص در این زمینه ایجاد و پس از شناسایی افراد، برای درمان آن ها اقدام کنند.
گفتنی است تاکنون ۳۱ نفر بر اثر کرونا در استان گلستان جان خود را از دست داده‌اند.
همچنین طی دو روز گذشته ۱۹ نفر بیمار با احتمال ابتلا به کرونا در گلستان فوت کردند.
* علی قاسمعلی