وجود افزون بر یکهزار و ۸۰۰ اثر ثبت شده ملی در حوزه میراث فرهنگی و جاذبه های خاص گردشگری در کنار بازار تاریخی تبریز و ثبت شده در فهرست یونسکو، آذربایجان شرقی را در رده ۵ استان نخست ایران به لحاظ برخورداری از ظرفیت های صنعت گردشگری قرار داده است که با ایجاد زیرساخت ها و توسعه هتل سازی و بهسازی آثار تاریخی طی سال های اخیر و نیز رویداد بین المللی تبریز ۲۰۱۸ که این شهر تاریخی را به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی معرفی کرد، تا حد زیادی صنعت گردشگری آذربایجان را متحول ساخته و ثمرات اقتصادی و اجتماعی این عرصه را بیش از پیش ملموس تر کرده بود.
بر همین مبنا تا پیش از اتفاقات عدیده سال جاری و به خصوص شیوع ویروس کرونا، خیزشی مهم و عمیق در حوزه گردشگری آذربایجان شرقی اتفاق افتاده بود که تغییر نگرش‌ها نسبت به جاذبه‌های گردشگری این شهر تاریخی و تبلیغات وسیع رسانه‌ای از این شهر از جمله آنها به شمار می رفت.
رویداد گردشگری تبریز ۲۰۱۸ نه تنها موجب تقویت ظرفیت های گردشگری آذربایجان شرقی شد، بلکه در حقیقت سکوی آغازی برای توسعه این صنعت بود که به دنبال آن ظرفیت های موجود در تبریز و شهرستان های ۲۱ گانه استان تقویت و با فراهم سازی بسترهای لازم، تعامل با کشورهای همسایه برای اجرای تورهای ورودی توسط بخش خصوصی نیز ایجاد شد که ثمرات و نتایج این موضوع تا پیش از شروع امسال و حتی ۶ ماهه اول سالجاری مشاهده شد.
افزایش تخت های موجود مراکز اقامتی آذربایجان شرقی از ۷ هزار و ۴۰۰ به بیش از ۱۱ هزار تخت از جمله علایم رونق صنعت گردشگری آذربایجان شرقی است که با احتساب تخت های مراکز اقامتی آموزش و پرورش و سایر دستگاه های اجرایی، این تعداد در افق ۱۴۰۰ شمسی به ۲۵ هزار تخت قابل افزایش می باشد.
هم اکنون تعداد ۳۰ باب هتل با ۲ هزار و ۲۴۳ اتاق به ظرفیت ۴ هزار و ۵۰۰ تخت اقامتی در آذربایجان شرقی در دست ساخت است که این تحول عظیم در صورت رونق تورهای داخلی و خارجی می توانست مسیری جدید و امیدوارکننده برای استان ترسیم کند که کرونا تمامی این معادلات را حداقل برای ۶ ماه جاری با اما و اگر مواجه کرده است.
سرپرست معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا صنعت گردشگری استان را به شدت تحت تاثیر قرار داده است، گفت: ۶ ماهه اول سالجاری به لحاظ رونق گردشگری جزو دوره های طلایی برای آذربایجان شرقی بود و می رفت تا برای نوروز امسال شاهد رکوردشکنی باشیم که متاسفانه وقوع برخی حوادث و در راس آنها کرونا مانع این جهش مهم شد.
احمد حمزه زاده اظهار داشت: طی سال گذشته و ۶ ماهه نخست امسال، به اعتراف فعالان بخش گردشگری و صاحبان هتل ها و مراکز اقامتی استان، استقبال گردشگران داخلی و خارجی در مدت ۵۰ سال گذشته بی نظیر بود که اگر این روند ادامه داشت، بدون تردید تغییر و تحولات ریشه ای در حوزه های مختلف اقتصادی را تجربه می کردیم.
وی اضافه کرد: اما به دلایل مختلف در ۶ ماهه دوم شاهد کاهش و روند نزولی حضور گردشگران داخلی و خارجی در آذربایجان شرقی هستیم که عمده ترین دلیل این مساله ترس از شیوع ویروس کرونا است.
حمزه زاده، اعمال محدودیت های اقامتی، تعطیلی تعدادی از موزه ها و اماکن دیدنی و باستانی و نیز بی رغبتی صاحبان آژانس های مسافری و گرشگری به جذب گردشگر را از جمله عناصر دخیل در تضعیف صنعت گردشگری به دلیل ویروس کرونا بیان و اضافه کرد: البته بخش مهمی از تصمیمات این حوزه هیچ ارتباطی به میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ندارد و تصمیمات کلان از سوی قرارگاه زیستی استان ها و مرکز اتخاذ می شود.
وی با اشاره به اعلام رسمی تعطیلی هتل ها و مراکز اقامتی از سوی تعدادی از استان ها، گفت: هر چند چنین تصمیمی در آذربایجان شرقی گرفته نشده است، اما پیشنهاد تعطیلی موزه ها به دلیل آسیب پذیر بودن این اماکن به قرارگاه زیستی آذربایجان شرقی داده شده است.
حمزه زاده ادامه داد: تاکنون محدودیت اقامت در هتل های آذربایجان شرقی تصویب نشده است، اما آنچه که قراین نشان می دهد، استقبالی از سوی مسافران وجود ندارد و نوروز امسال شاهد افت بسیار عمیق در این حوزه خواهیم بود.
رییس انجمن آژانس‌های مسافری و گردشگری آذربایجان‌شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه در حال حاضر به دلیل فراگیر شدن ویروس کرونا هرگونه فعالیت آژانس‌های گردشگری به صفر رسیده است، از وضعیت آژانس های گردشگری آذربایجان شرقی با تعبیر «مرده ای روی دست صنعت گردشگری» یاد کرد و گفت: این صنعت هر سال نسبت به سال قبل به شرایط بدتر دچار می شود و کسی هم سراغش را نمی گیرد.
رشید رجب پور در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، حوادث سیاسی، اقتصادی و بهداشتی و امنیتی را بسیار موثر در وضعیت کنونی صنعت گردشگری کشور و آذربایجان شرقی دانست و اظهار داشت: در سال جاری نوسانات شدید نرخ ارز، حوادث آبان ماه، سقوط هواپیمای اوکراینی و در نهایت گسترش ویروس کرونا منجر به تعطیلی فعالیت آژانس های گردگشری شده است.
وی اضافه کرد: در حالیکه سال گذشته در همین ایام انتقادات زیادی از کم رونق بودن فعالیت آژانس های مسافری و گردشگری می شد، امروز وضعیت بسیار بدتر و تاسف بارتر از پارسال شده است.
رجب پور با اشاره به اینکه هم اکنون تعداد زیادی از صاحبان آژانس های مسافری و گردشگری آذربایجان شرقی اقدام به تعطیلی واحدهای خود و یا کاهش نیروی انسانی خود کرده اند، گفت: در حالی که زمان حاضر یکی از بهترین فرصت ها برای افزایش ساعات کاری و همچنین اضافه کردن نیروی انسانی بیشتر است.
وی یادآوری کرد: بسیاری از مدیران آژانس ها به دلیل شویع ویروس کرونا اعلام کرده اند که طی یک ماه اخیر حتی یک مورد مراجعه کننده نداشته اند که این امر مترادف با نابودی و سقوط آزاد صنعت گردشگری کشور و البته آذربایجان شرقی است.
در حال حاضر تعداد ۲۶۰ واحد آژانس مسافری و گردشگری در آذربایجان شرقی مجوز فعالیت دارند که از این تعداد ۱۵۰ مورد در تبریز فعال است.
رییس اتحادیه غذاخوری‌ها، رستوران ها و چلوکبابی‌های تبریز نیز در گفت و گو با ایرنا با اعلام اینکه افزون بر ۸۰ درصد غذاخوری ها، رستوران‌ها، غذاهای تلفنی و تالارهای پذیرایی این شهر به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل شده است، گفت: این اتحادیه جزو نخستین مجموعه هایی است که دستور تعطیلی تالارهای پذیرایی را به دلیل تجمع افراد متعدد در قالب مراسم های عروسی و عزا به واحدهای تحت پوشش خود صادر کرده است.
وحید رشیدتقی‌پور افزود: بر همین اساس تمام مراسم های فوق لغو و قراردادهای فی مابین صاحبان تالارها و مشتریان ملغی شد که طبق دستور اتاق اصناف کشور، مبالغ پرداختی و پیش پرداخت های مزبور نیز به طور کامل به مشتریان عودت داده شده است.
رشیدتقی‌پور در گفت وگو با ایرنا ضمن تاکید بر اینکه واحدهای در حال فعالیت تبریز نیز به صورت مداوم نسبت به ضدعفونی کردن مغازه های خود اقدام می کنند، ادامه داد: مواد ضدعفونی مورد نیاز از سوی اتحادیه خریداری شده و در اختیار غذاخوری ها، رستوران ها و چلوکبابی ها قرار گرفته است.
وی با ابراز اطمینان از سم زدایی و ضدعفونی سازی غذاخوری های فعال تبریز، گفت: این واحدها روزانه در چندین نوبت تمام محیط کاری، میزهای پذیرایی و سایر اقلام مصرفی را ضدعفونی می کنند و در این خصوص جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد، اما استقبال از این واحدها روز به روز کاهش می یابد.
رشیدتقی‌پور اضافه کرد: تمام صاحبان واحدهای صنفی غذاخوری و رستوران ها درباره نحوه ضدعفونی توجیه شده اند و باید متوجه باشند که عدم رعایت موازین و مقررات بهداشتی لطمان جبران ناپذیر و دامن گیری در سطح جامعه دارد.
به گفته وی در حال حاضر تعداد یکهزار و ۵۰۰ واحد غذاخوری، چلوکبابی، رستوران و تالار پذیرایی در سطح شهر تبریز فعال است.
آذربایجان شرقی از جمله استان های درگیر با ویروس کروناست که تاکنون افزون بر ۷۰۰ نفر به دلیل احتمال ابتلا به کرونا بستری شده اند و بر اساس اعلام دانشگاه علوم پزشکی تبریز تاکنون ابتلای ۱۳۰ نفر به این بیماری قطعی شده و ۱۲ نفر جان خود را بر اثر ابتلا به کرونا از دست داده اند.
به گزارش ایرنا، وجود ۲۳ موزه تخصصی، بازار تاریخی ثبت شده تبریز در فهرست آثار یونسکو، مساجد، مدارس، حمام‌ها، بقعه‌ها و امام زاده‌ها و روستاهای متعدد گردشگری و تاریخی، صنایع دستی مختلف در رشته‌های گوناگون و مراکز متعدد تفریخی و خرید از جمله مزیت‌ها و داشته‌های حوزه گردشگری آذربایجان شرقی و تبریز است.
همچنین آب و هوای لطیف و معتدل کلانشهر تبریز و آذربایجان شرقی خنکای شب‌های این شهر در فصل بهار و تابستان بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود فرا می‌خواند که شرایط حاکم بر اقتصاد کشور و شیوع ویروس کرونا مانع جدی بر سر راه صنعت گردشگری این منطقه ایجاد کرده و رخوت کامل بر این عرصه حاکم شده است.