با کامیابی اصولگرایان در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و حضور نزدیک به ۷۶ درصدی نمایندگان از این جریان سیاسی این پرسش در ذهن ها شکل می گیرد که برنامه های پیش روی مجلس یازدهم بر اساس چه محوری اولویت بندی خواهد شد آیا همچون دوره دهم بر محوریت نزدیکی با سیاست های دولت همانند تصویب برجام گام بر خواهد داشت یا در مقابل خواسته های دولت جبهه گیری خواهد کرد و اصلاح طلبان که از اقلیت ضعیفی از نمایندگان مجلس برخوردار هستند در مقابل این جریان سیاسی چه واکنش ها و مواضعی را خواهد گرفت آیا وجود شرایط خاص همچون شیوع بیماری کرونا و تشدید تحریم ها در نحوه نگرش این جناح سیاسی تغییرات اساسی ایجاد خواهد کرد و مواضع تند در برابر هم تبدیل به مواضع یک سو و به دور از تنش با دولت خواهد بود.
اردوگاه اصلاح طلبان
آسیب شناسی، موانع، توصیه ها و راهبردهای انتخاباتی
الیاس حضرتی، عضو فراکسیون امید و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با روزنامه آرمان امروز می گوید: الیاس حضرتی، فعال سیاسی اصلاح طلب می گوید: امکان مشارکت صد در صدی در هیچ جای دنیا وجود ندارد اما حداقل باید هفتاد درصد مردم در انتخابات مشارکت کنند. اگر خلاف این موضوع اتفاق افتاد باید به دنبال علت‌ها بگردیم و دریابیم چرا مردم تمایلی به اعمال رأی ندارند. برای نمونه اگر مسابقه دربی در حال برگزاری باشد، هواداران هر دو تیم از شب‌های قبل برای حمایت از تیم خود به استادیوم هجوم می‌برند؛ این به معنای رقابت است. اما اگر رقابتی وجود نداشته باشد، طبیعتا مردم هم برای تماشای مسابقه شور و شوقی ندارند. از دیدگاه من در انتخابات اخیر اتفاق بزرگی در کشور رخ داد و این اتفاق نتیجه ادغام دو موضوع است: موضوع اول اینکه جریانی از اول انقلاب وجود داشت که عمدتا برای مشارکت، انتخابات و انتخاب مردم ارزش قائل نبود. آن جریان قبل از انتخابات به امام خمینی (ره) پیشنهاد داد که به جای جمهوری اسلامی، حکومت اسلامی تشکیل بدهد اما امام نپذیرفت و گفت جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه زیاد. این افراد به‌رغم مخالفت اولیه حضرت امام (ره) بعد از پیروزی انقلاب هم بارها به ایشان نامه نوشت و از طریق فلاسفه و چهره‌ها به امام تاکید کردند خودتان عزل و نصب کنید چرا می‌خواهید انتخابات وجود داشته باشد؟ این تفکر همچنان در حال کادرسازی و توسعه تشکیلات خود است. به نظر من امروز این تفکر توفیقاتی به دست آورده و توانسته نهادهای انتخاباتی را کم‌اثر کند. در نهایت هم میزان مشارکت مردم را که اصلی مهم در انقلاب اسلامی است کم‌اهمیت کرد. در حالی که معنا و اولویت جمهوری اسلامی از نگاه امام و مردمی که انقلاب کردند این‌گونه نیست. قبل از انقلاب و زمانی که امام در پاریس حضور داشت سه جریان فعال شدند. یکی از این جریان‌ها روشنفکرها بودند که نزد امام رفتند و به امام پیشنهاد دادند به جای جمهوری اسلامی، جمهوری دموکراتیک را پایه‌گذاری کند. تحلیل آنها بر این اساس بود که در قرن بیستم صحبت از اسلام وجاهت ندارد و امکان عملی شدن آن نیست. حضرت امام هم به آنها پاسخ داد در درون جمهوری اسلامی، دموکراسی و مردم‌سالاری وجود دارد و مردم در خصوص سرنوشت کشور تصمیم می‌گیرند. گروه دومی هم نزد امام رفتند و پیشنهاد دادند از جمهوری اسلامی نگوید و حکومت اسلامی تشکیل بدهد. آنها به امام می‌گفتند براساس سلسله مراتب الهی، ولی فقیه فقط عزل و نصب کند که حضرت امام (ره) باز هم حرف‌های آنها را نپذیرفت. از اهل سنت هم بزرگترین رهبران آنها نزد امام رفتند و گفتند خلافت اسلامی را جایگزین جمهوری اسلامی کنید تا ما با بودجه کلانی که داریم شما را امیرالمومنین جهان اعلام کنیم. امام به آنها هم پاسخ منفی داد و گفت من طلبه‌ای هستم که مردم ایران مرا خواسته‌اند و ادعایی مبنی بر امیرالمومنین بودن ندارم.
مشارکت ۴۲ درصدی مردم در انتخابات در شأن ملت ایران است؟ بزرگان کشور تا دیر نشده باید جلسه بگذارند و علت‌ها را جست و جو کنند. حزب اعتماد ملی از مدت‌ها قبل اعلام کرد به طور فعالانه در انتخابات شرکت می‌کند. ما از افراد در حزب دعوت کردیم و ۶۲ نفر در انتخابات شرکت کردند که همه آنها رد صلاحیت شدند. دیگر چه کاری از دست ما برمی‌آید؟ در حالی که دبیرکل حزب در حصر است و بقیه اعضای حزب نیز اجازه ورود به رقابت‌های انتخاباتی را پیدا نمی‌کنند، ما از مردم خواستیم پای صندوق‌های رأی بیایند و در انتخابات شرکت کنند. به‌رغم همه موانعی که پیش‌روی ما ایجاد شد، باز هم بیانیه دادیم که در انتخابات شرکت می‌کنیم اما فایده‌ای نداشت و مردم دیگر به ما اعتماد نکردند. این یعنی اشکالی اساسی وجود دارد که به سبب آن مردم حتی از استفاده از حق قانونی خود چشم‌پوشی کرده‌اند. باید بدانیم همه چیز ما از مردم است و این رویه اگر اصلاح نشود مشکلات اساسی در کشور ایجاد خواهد شد.
روزنامه آرمان امروز در یادداشتی به قلم اسماعیل دوستی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، با عنوان «بیم و امیدها در مورد مجلس یازدهم» آورده است: مجلس شورای اسلامی در دوره یازدهم به علت اینکه بسیاری از نیروهای جوان و تازه کار را در خود جای داده است از شور و اشتیاق بالایی برخوردار است و می‌تواند با انرژی بیشتری به امور بپردازد و به نحوی از خمودی به دور خواهد بود. از سوی دیگر به نظر می‌رسد که این مجلس به علت تجربه پایینی که دارد یک سال از زمانی که دارد را از دست می‌دهد و در سال دوم امور پارلمان روی ریل خواهد افتاد. یکی دیگر از ویژگی‌های بارز این مجلس این است که فرصت طلب خواهد بود و به نظر می‌رسد همچون ادوار گذشته مجلس سال‌های متمادی را از دست نمی‌دهد و پس از آشنایی با امورات می‌تواند تصمیمات موثر زیادی گرفته و بر امورات اساسی کشور تاثیرگذار باشد. مجلس یازدهم با عدم دانش پارلمانی مواجه است و در این راستا نیازمند بهره‌گیری از تجربیات و دانش قدیمی‌های این عرصه است زیرا در فقدان این مقوله کارآیی لازم را نخواهد داشت. از سوی دیگر این دوره مجلس در راستای اینکه خود را ثابت کند و به همه بقبولاند که انتخاب آنها اشتباه نبوده است از تنش‌زدایی دور می‌شود و کمترین زد و خورد را با دولت خواهد داشت و شاید به نحوی بیشترین کمک را نیز به دولت داشته باشد تا به شکل بهتری بتواند امورات را سامان دهد و کارنامه خوبی برای خود به جا بگذارد. نکته اساسی که در اینجا قابل ذکر است این است که غالب نمایندگان مجلس یازدهم از یک طیف خاص هستند و درصدد به روی کارآوردن دولتی همسو با خود می‌باشند به همین جهت تمام توان خود را به کار می‌برند که در این زمان باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری نمایی قابل قبول از حزب خود به عرصه نمایش بگذارند. به‌همین دلیل است که بزرگترین آسیب ممکن در اختلاف احتمالی با دولت روحانی به مجلس یازدهم وارد می‌شود و زیاد نمی‌تواند در امورات دولت خللی ایجاد کند. هدف مجلس این است که خود را خدمتگزار جلوه دهد و با شعار خدمت به مردم نیز به عرصه انتخابات قدم گذاشتند. کشور فراز و نشیب‌های سیاسی بسیاری را پشت سر گذاشته است و مجلس یازدهم نیز مقوله‌ای نیست که در این میان ویژگی متفاوتی داشته باشد و این تجربه را نیز در گذشته کشور به چشم دیده است و ثابت شده است که اگر مجلس یازدهم به دنبال جلب رضایت مردم است باید فراجناحی و به دور از دعواهای حزبی عمل کند در غیر این صورت قطعا بسیاری از این نمایندگان در دوره بعد در مجلس جایی نخواهند داشت؛ زیرا مردم تمامی حرکات آنها را زیر نظر دارند و به خوبی صلاحیت آنها را بررسی می‌کنند. بزرگان جریان اصولگرا نیز به قدری تجربه دارند که خود را از هرگونه تنش در این برهه زمانی برحذر دارند و به همین دلیل می‌توان به مجلس یازدهم تا حدودی امیدوار بود.
روزنامه آرمان امروز در یادداشتی دیگر به قلم حسن نجفی فعال حوزه رسانه با عنوان «برای دوره بعد مزایده بگذارید» نوشته است: در برخی ادوار شنیده می‌شد که فلان کاندیدا تعدادی رای خریده است آن‌هم در کوره‌دهاتی دور افتاده و بسیار محرمانه و مخفی؛ سکوت کردید. بعدها کمی این روند بیشتر شد و باز از گوشه و کنار خبرهایی مبنی بر خرید رای زمزمه می‌شد؛ باز سکوت کردید و این بار دلالان خرید عقیده مردم پا را فراتر از گلیم‌شان گذاشته و در منظر مردم پول می‌دهند و رای می‌خرند؛ باز سکوت کنید؟ خرید و فروشی که در طول تاریخ استان ایلام بی‌سابقه بوده است. مبارزه با این پدیده شوم در ایلام دو راه دارد: اول اینکه با اقتدار هرچه تمام‌تر شورای نگهبان برای اولین و آخرین بار به این رویه نامیمون و ضدمردم‌سالاری دینی خاتمه دهیم تا برای همیشه تاریخ نام خرید رای از منوی سفارشات استان ایلام حذف شود و در غیر این صورت انتخابات دوره‌های بعد را به مزایده بگذارید. اگر امکان مزایده تمام شهر نبود نهایتا در برخی محلات فقیرنشین یا برخی روستاها که تقاضا برای فروش رای زیاد است آن را به مزایده بگذارید که هم مردم کمتر اذیت شوند و هم بتوان از درآمد آن برای مناطق محروم هزینه کرد. هم مردم فقیرنشین منتفع می‌شوند و هم از درآمد مزایده، برای خرج زیرساخت‌های شهری و کمک به نهادهای حمایتی استفاده می‌شود؛ این‌گونه دیگر نه کسی جرات تهمت خرید رای به کاندیدایی را می‌زند و نه کسی حق اعتراض دارد؛ مزایده است و هر کسی توان مالی بیشتری دارد برنده است.
روزنامه آفتاب یزد در گزارشی با عنوان «مجلس یازدهم نارضایتی‌ها را به حداقل برساند» آورده است: دبیر کل حزب جمهوریت ایران اسلامی گفت: مجلس یازدهم و دولت باید با همکاری یکدیگر تلاش کنند تا نارضایتی‌ها را به حداقل برسانند و مشکلات اقتصادی و اجتماعی را برطرف کنند. منتجب‌نیا با اشاره به درگیری کشور با مشکلات مختلف، اظهار کرد: مردم نارضایتی دارند، دولت مشکلاتی دارد و برخی ضعف‌ها و ناکارآمدی‌ها وجود دارد؛ بنابراین باید مسائل دوران رقابت انتخابات مجلس کنار گذاشته شود؛ زیرا در غیر این صورت مشکلات کشور باقی می‌ماند. وی با بیان اینکه مجلس یازدهم بار سنگینی بر دوش دارد و جناح پیروز انتخابات که اکثریت مجلس را تشکیل داده است باید به اولویت‌های کشور توجه کند، ادامه داد: مردم به لحاظ اقتصادی دچار مشکلات جدی هستند. من نمی‌گویم مشکلات باید با معجزه و یک شبه حل شود، اما اگر مجلس و دولت فعلی دست به دست هم می‌دادند، از نظرات کارشناسی استفاده کرده و اقدام شجاعانه داشتند، کار به اینجا نمی‌رسید. حالا مجلس یازدهم و دولت باید با همکاری یکدیگر تلاش کنند تا نارضایتی‌ها را به حداقل برسانند و مشکلات اقتصادی و اجتماعی را برطرف کنند. به گزارش ایسنا، این فعال سیاسی در ادامه خاطرنشان کرد: شاید رقابتی بین دولت و جناح پیروز مجلس یازدهم وجود داشته است اما دیگر نباید این مسائل مطرح شود؛ زیرا اکنون زمان همکاری برای کاهش مشکلات معیشتی مردم است. اکثریت و اقلیت مجلس باید دست به دست هم داده و با همکاری دولت، قدم‌های خوبی در جهت حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاست خارجی برداشته شود.
روزنامه اعتماد با اشاره به اینکه حوزه‌های غیرلیستی زنان بیشتری به خانه ملت معرفی کرد در قسمتی از گزارشی با عنوان «باز هم ۱۷ زن به مجلس راه یافتند» نوشته است: بررسی نتایج انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برای ۲۹۰ کرسی حکایت از آن دارد که ورود ۱۷ زن تاکنون به خانه ملت قطعی شده و اگر «فاطمه آجرلو» در کرج در دوره دوم رای بیاورد، تعداد زنان در مجلس یازدهم به ۱۸ زن خواهد رسید. با این وضع تعداد زنان مجلس یازدهم نسبت به دوره دهم با وجود کاهش مشارکت مردم در انتخابات کاهش نیافت. این وضع به جز حوزه‌های انتخابیه تک نماینده تابع مشارکت سیاسی اصولگرایان بوده است زیرا از مجموع زنانی که به مجلس راه یافته‌اند چنین برمی‌آید که به جز ۵ نماینده که تاکید کرده‌اند مستقل هستند بقیه از طیف‌های مختلف اصولگرا هستند. تکلیف حوزه انتخابیه کرج هم در صورت مشخص شدن و ورود فاطمه آجرلو یک زن اصولگرای دیگر را روانه خانه ملت می‌کند. نگاهی به آنچه در این انتخابات برای زنان رقم خورده است، نشان می‌دهد گرچه در دوره دهم فهرست تهران و تخصیص سهمیه ۳۰درصدی توانستند ۸ زن از این حوزه انتخابیه را راهی مجلس کنند اما همچنان این حوزه‌های انتخابیه غیرفهرستی هستند که زنان در آن موفق می‌شوند. بررسی زنان راه یافته به مجلس یازدهم نشان می‌دهد ۱۰ زن از ۱۷ زنی که به مجلس راه یافته‌اند از حوزه‌های انتخابیه‌ای رای آورده‌اند که فهرستی در آن ارایه نمی‌شود؛ یا تک نماینده هستند یا نهایتا دو نماینده.
جلال جلالی زاده، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا با اشاره به اینکه کاهش آرای نمایندگان مجلس یازدهم موجب تضعیف حمایت و پشتیبانی مردم از آنها می شود، اظهار کرد: اما به هر حال انتخابات برگزارشده و این منتخبین راهی مجلس شده اند و باید به وعده هایی که به مردم داده اند و وظایف نمایندگی خود پایبند باشند. باید منتخبین بدانند که قانونگذاری و نظارت بر سایر نهادها وظیفه اصلی آنهاست. آنها باید قوانینی تصویب کنند که در راستای برآورده کردن مطالبات مردم باشد. منتخبین اگر پیام مشارکت کم مردم در انتخابات را به خوبی درک کرده و همچنین به وظایف خود خوب عمل کنند، حتما موفق می شوند.
این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مشکلات و بحران های کشور، وظایف نمایندگان مجلس یازدهم را سخت کرده است، تصریح کرد: جامعه دچار مشکلات اقتصادی، معیشتی، سیاست داخلی و خارجی، اجتماعی و فرهنگی بوده و وظیفه اصلی مجلس پرداختن به همین مشکلات است. حل این مشکلات مطالبه اصلی از مجلس یازدهم است. مجلس یازدهم می تواند با تصویب یا اصلاح قوانین مورد نیاز کشور، وعده های خود را محقق و جامعه را نسبت به آینده دلگرم و امیدوار کند. اگر نمایندگان می خواهند مجلس را به جایگاه اصلی خود بازگردانند، باید در درجه اول به مطالبات مردم رسیدگی کرده و مردم و نیازهای انها را در اولویت قرار دهند.
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز در گزارشی با عنوان «اصلاح فرایندهای مجلس یازدهم، اولین وظیفه در مبارزه با فساد است» آورده است: سید احسان خاندوزی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و منتخب مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلام‌شهر در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در «نشست کارشناسی بررسی رویکردهای مبارزه فساد» در پاسخ به این سوال که برنامه شما در مجلس آتی برای حل معضل فساد چیست، گفت: در نظام پارلمانی ایران با خرده اراده‌ها طرف هستیم و فقدان حزب باعث شده که اجماع سخت شود یعنی با مذاکره با سران برخی حزب‌ها هم امکان اجماع وجود ندارد ما باید از این معبر سخت اقناع نصف به علاوه یک نمایندگان بگذریم تا به یک تصمیم برسیم این موضوع، کار را سخت می‌کند. اصلاح ساز و کارها و فرایندهای مجلس یازدهم اولین موضوع مبارزه با فساد است چون نقص‌هایی در فرآیندها، کمیسیون‌ها ارتباط نمایندگان با دستگاه‌های اجرایی و شیوه نظارتی مجلس و روش‌های تقنینی و مصوب شده طرح‌ها و لوایح وجود دارد که باید اول از همه خود مجلس را اصلاح کنیم بنابراین اصلاح آئین نامه داخلی و فرهنگ‌های خود مجلس مهمترین وظیفه در مقابل با مبارزه با فساد است و ما مبارزه با فساد را با اصلاح مجلس آغاز خواهیم کرد.
رصد جریان رقیب
محمدحسن آصفری، نماینده منتخب مردم در مجلس آینده و عضو شورای ائتلاف نیروهای انقلاب در استان مرکزی در گفت و گو با پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز گفته است: قطعا تک فراکسیونی نخواهد بود. احتمال می دهم همچون دوره گذشته وقتی مجلس آغاز به کار کرد، ائتلاف های انتخاباتی کنار گذاشته شد و آرایش فراکسیون های سیاسی فارغ از آنها شکل گرفت، در دوره آینده نیز چنین اتفاقی بیفتد. متأسفانه با برخوردی که شورای ائتلاف داشت، پیش بینی می شود که بعد از آغاز کار مجلس آینده اعمال اصلاحاتی برای ادامه کار نیاز باشد. البته برخی معتقدند تعدد فراکسیون های سیاسی درون مجلس به تضارب آرا و ارتقا بحث های کارشناسی برای رسیدگی بهتر به مسائل و مشکلات مردم کمک می کند اما من چنین نظری ندارم چون اگر تعدد فراکسیون های سیاسی را شاهد باشیم وضعیتی پیش می آید که روند تصمیم گیری ها را در پارلمان سخت تر می کند.
منتخب مردم اراک در مجلس یازدهم یادآور شد: اکثریت کرسی های مجلس در اختیار نیروهای انقلاب است بنابراین هر چه فراکسیون های سیاسی به ویژه در جریان نیروهای انقلاب کمتر باشد بهتر امور پارلمان جلو می رود. البته بعید نیست که نمایندگان همسو با جبهه پایداری فراکسیون اختصاصی تشکیل دهند اما ما آنها را خارج از جریان نیروهای انقلاب نمی بینیم. معتقدم نیروهای انقلاب باید با هم هماهنگ باشند تا به وعده های انتخاباتی که همانا رسیدگی به مشکلات کشور و مردم است جامه عمل بپوشانند. تنها با گذشت می توان مانع چندفراکسیونی شدن نیروهای انقلاب شد. دوستان باید از خودشان بگذرند و دل شان برای انقلاب، ارزش ها و آرمان های امام بسوزد. تقویت چنین روحیه ای می تواند اختلافات را کم کند اما اگر روحیه کسب کرسی های هیأت رئیسه مجلس و کمیسیون ها ملاک قرار گیرد، این مسئله قطعا اثر منفی بر روابط نیروهای انقلاب می گذارد و آنها را به سوی چندفراکسیونی شدن سوق خواهد داد.
فعال سیاسی اصولگرا اظهار کرد: هرچه اتحاد بین نیروهای انقلاب در مجلس جدی باشد و آن را به صورت عملی نشان دهند؛ پیام های مثبت تری به جامعه از باب کارآمدی مجلس مخابره خواهد شد و مردم دلگرم می شوند. البته اگر چند فراکسیون از نیروهای انقلاب در مجلس آینده شکل بگیرد تأثیری بر قضاوت مردم در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ نمی گذارد و تنها کارنامه مجلس را متأثر خواهد کرد. آرایش فراکسیون های سیاسی به هر شکلی در مجلس آینده باشد، نمایندگان از اهداف اصلی که همانا رونق اشتغال و ارتقا سطح معیشتی مردم باشد دور نشوند و این تنها زمانی اتفاق می افتد که اختلافات سیاسی در حداقل ممکن قرار گیرد تا فضا برای طرح مباحث کارشناسی و تصمیم گیری های مهم باز شود.
اردوگاه اصولگرایان
توصیه ها، برنامه ها، وعده ها و برنامه‌های انتخاباتی
روزنامه کیهان در یادداشتی به قلم سید محمدسعید مدنی با عنوان «مجلس یازدهم چشم نظارتی مردم» نوشته است: مجلس به عنوان مهمترین دستگاه قانونگذاری کشور هم با تصویب قوانین سازنده و پیش‌برنده و هم به عنوان دستگاه مهم نظارتی می‌تواند در مبارزه با فساد و مفسدان و جهت‌دهی امور و فعالیت‌ها به سمت صلاح و مصلحت مردم کارکرد مثبت خود را به بهترین وجه به نمایش بگذارد. در این میان رعایت و عمل به اصل کارآمد اما خیلی جاها و خیلی وقت‌ها مغفول «نظارت و بازرسی» که در اصلاح امور و پیشگیری از خطاها و انحرافات تقریبا بی‌بدیل است و علاوه‌بر یافته‌ها و توصیه‌های مدیریت علمی، در آموزه‌های دین جامع اسلام هم بر آن در حد «واجب» تاکید شده ضرورت دارد.
حجت الاسلام و المسلمین مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه اصولگرایان در انتخابات اسفندماه توانستند آرای خاکستری را به سمت خود جذب کنند. اظهار داشت: اتفاقی که در این انتخابات افتاد این بود که جریان اصلاحات بنا بر هر دلیلی که خودشان مطرح کنند یا آنچه واقعیت دارد نتوانست مردم را برای انتخابات بسیج کند. در مقابل ما با توجه به آنکه جریان اصولگرا به طور عمده خارج از گود اجرا و مدیریت مجلس بود توانست هواداران خود را برای انتخابات بسیج کند و رأیی را به دست بیاورد. البته بخشی از آراء به صورت سنتی به خود جریان اصولگرا مربوط است و بخشی از آراء، معروف به آرای خاکستری است که اصولگرایان توانستند آن را جذب کنند.
بر اساس تحلیل هایی که قبلا صورت گرفته رأی خالص جریان اصولگرا بین ۱۵ تا ۲۰ درصد است و هرچه بیشتر از آن کسب شده بالتبع رأی خاکستری به حساب می آید. در تحلیل های قبلی که من دیدم می گفتند حدود ۳۵ درصد آرای مردم به صورت سنتی در انتخابات ریخته می شود و به این معنا نیست که لزوما معتقد به جریان اصولگرا هستند. اما به هرحال این ها پای صندوق های رای می آیند.
آماری که وزارت کشور اعلام کرده مشارکت در استان تهران را ۲۶ درصد نشان می دهد. با این حساب و براساس گفته های جنابعالی جریان اصولگرا توانسته ۶ تا ۱۱ درصد از آرای خاکستری را به خود اختصاص دهد...
همینطور است. آنچه مهم است این است که در این دوره اصولگرایان هم شعارشان حل مشکلات اقتصادی و معیشتی بود. چند دوره است که نظرسنجی ها نشان می دهد مهمترین نیاز مردم همین حل مشکلات اقتصادی آنها مثل بیکاری و تورم است.
با توجه به فاصله نسبتا کمی که با انتخابات ریاست جمهوری داریم تصور می کنم که اگر در مجلس یازدهم مجموعه ای که از اصولگرایان به مجلس راه پیدا کرده اند بتوانند به خوبی وعده های خود را دنبال کنند نتیجه انتخابات ریاست جمهوری هم باید مشابه انتخابات مجلس باشد.
حسن غفوری فرد، عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری و نماینده ادوار مجلس در قسمتی از گفت و گو با پایگاه خبری خبرآنلاین گفته است: سطح مشارکت نسبت به دوره های قبل یک مقدار پایین تر بود که فکر می کنم دلایل مختلفی برای آن وجود دارد. یکی هراسی است که در بین مردم درباره کرونا ایجاد کردند. دوم شایعاتی بود که شب انتخابات مثل فوت آقای شجریان پخش کردند که اینها بر روی روحیه مردم تاثیر منفی داشت.
شایعه درگذشت استاد شجریان ساعت ۱۱ شب روز انتخابات یعنی نیم ساعت مانده به پایان زمان رای گیری پخش شد. نه از شب قبل بود. این شایعه شب قبل از انتخابات پخش شد. یعنی پایین بودن درصد مشارکت را فقط بخاطر کرونا و شایعه درگذشت استاد شجریان می دانید؟
نه عوامل مختلفی نقش داشت، یکی از آن دلایل این شایعات بود. دیگری ترسی که در ارتباط با کرونا در دل مردم ایجاد کردند بود. این شایعات تاثیر بسیار منفی بر روی کل مردم داشت. گروه های اصلاح طلب نیز اعلام کرده بودند ما نمی آییم یا می آییم و لیست نمی دهیم. در صورتی که بسیاری از این ها با حقیقت فاصله فراوان داشت. از ۳۰ نفر نمایندگان اصلاح طلب تهران ۲۲-۲۳ نفر تایید صلاحیت شده بودند. بنابراین اینکه ما هیچ کس را نداریم حرفی کاملا خلاف واقع بود. در تهران حداقل ۲۳ نفر از لیست قبلی آنها حضور داشتند و تایید صلاحیت شده بودند.
خبرگزاری فارس گزارش داد: دبیر ستاد انتخابات کشور در مورد اینکه با توجه به فوت منتخب مردم آستانه اشرفیه انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس یازدهم چه زمانی برگزار می‌شود، گفت: این انتخابات همزمان با انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ برگزار می‌شود. سید اسماعیل موسوی درباره زمان تبلیغات راه یافتگان به دور دوم انتخابات مجلس یازدهم گفت: تبلیغات انتخابات مرحله دوم یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی از بامداد ۲۱ فروردین شروع می‌شود و ساعت۸ صبح ۲۸ فروردین به اتمام می‌رسد. به گزارش خبرگزاری فارس، انتخابات راه‌یافتگان به مرحله دوم یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در ۲۹ فروردین برگزار خواهد شد. همچنین به گزارش «ایرنا» دبیر ستاد انتخابات کشور گفت: صحت انتخابات مجلس شورای اسلامی در۳۷ حوزه انتخابیه دیگر در ۱۶ استان تایید شد و در مجموع تاکنون صحت انتخابات در ۱۷۱ حوزه انتخابیه به تایید مراجع قانونی رسیده است.
به گزارش وبگاه خبرآنلاین، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در حساب کاربری‌اش در توئیتر نوشت: «نتایج حاصله از بازرسی در حوزه انتخابیه زاهدان نشان از دقت عمل هیات نظارت در انجام وظایف نظارتی خود دارد. تغییر محسوسی ایجاد نشد و معترضین نیز نتیجه انتخابات را پذیرفتند. تشکر از همکاران مردمی نظارت بر انتخابات!»
روزنامه خراسان رضوی در مطلبی آورده است: صحت انتخابات مجلس شورای اسلامی در تمام حوزه‌های انتخابیه استان خراسان رضوی مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان، صحت برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه‌های انتخابیه کشور به تدریج و پس از تایید شورای نگهبان منتشر شده است و براساس اطلاعیه‌های مندرج در این پایگاه، در نهایت صحت انتخابات مجلس شورای اسلامی در تمام ۱۲ حوزه انتخابیه خراسان رضوی نیز مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفته است.
پایگاه خبری خبرآنلاین در بخشی از گزارشی آورده است: تحلیل های متفاوتی درباره دلایل کاهش میزان مشارکت مردم در انتخابات اسفندماه از سوی چهره های سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا مطرح می‌شود. حسن غفوری فرد، عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری درباره حضور کمرنگ مردم در انتخابات مجلس معتقد است هراسی که از کرونا در بین مردم ایجاد شد بر انتخابات سایه انداخت و باعث ترس آنها از حضور درپای صندوق های رأی شد. شایعه فوت استاد شجریان هم بنا به گفته غفوری فرد بر روحیه مردم تاثیرات منفی داشت.
عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح طلب اما نگاه متفاوتی به کاهش میزان مشارکت دارد ... عبدی با اشاره به تفاوت آمار مشارکت در استان تهران و استان کهگیلویه و بویر احمد، این حد از اختلاف آماری را در یک جامعه معقول نمی داند و معتقد است « در استان هایی که درصد مشارکت بیشتر است، هنوز رقابت قومی و محلی وجود دارد.» اما کاربران خبرآنلاین واکنش‌های متفاوتی را به تحلیل‌های حسن غفوری فرد و عبدی از کاهش میزان مشارکت در انتخابات اسفندماه داشتند.
علی تاجرنیا، نماینده مجلس ششم در گفت و گو با خبرآنلاین با بیان اینکه «مجلس یازدهم چیزی به نام فراکسیون اصلاح طلبان نخواهد داشت»، گفته است: در مجلس یازدهم به جز اصولگرایان، چهره‌های مستقلی حضور دارند که طبیعتا باتوجه به این که تعداد زیادی هم نیستند در فراکسیون اصولگرایان استحاله می شوند. برخی از همان نمایندگان مستقل که معتدل تر هستند جذب فراکسیون سنتی اصولگرایان می شوند و نهایتا مابقی فاقد قدرت منسجمی خواهند بود که تاثیرگذار باشند.
وی همچنین با اشاره به اختلافات درونی اصولگرایان در مرحله قبل از انتخابات و احتمال سرایت آن به فضای داخلی پارلمان، اظهار کرد: آنچه شرایط را در مجلس پیش رو به نوعی متفاوت می کند این است که در جریان اصولگرا مشکلات نهفته‌ای وجود دارد که هرچند به خاطر شرایط انتخابات سعی کردند رفع کنند اما در مجلس آینده خود را نشان خواهد داد. بنابراین نهایتا جمعی ۲۰ تا ۳۰ نفره هستند که می توانند معادلات را به سود یکی از دسته های اصولگرایان تغییر دهند.
این عضو حزب اتحاد ملت خاطر نشان کرد: اما مسلم است که مباحث و اختلافات فراکسیون های وابسته به جریان اصولگرایی در حوزه دغدغه های سیاسی و اجتماعی از منظر اصلاح طلبی نیست که آن افراد هم بخواهند نقش آفرینی داشته باشند. به این ترتیب بیشتر در حد منازعات درون جریانی اصولگرایان باقی می ماند. مثل دعوایی که میان آقای قالیباف و جبهه پایداری و حامیان آقای احمدی نژاد وجود دارد، منازعات آنها بیشتر از اینکه سر منافع ملی و مردم باشد بر سر میزان سهمشان از قدرت است لذا حضور ۲۰ فرد مستقل هم تاثیر چندانی ندارد.
تاجرنیا درباره برنامه جریان اصلاحات در شرایط فعلی و ادامه بقا در عرصه سیاسی کشور، اظهار کرد: تنها راه موجود این است که احزاب و چهره های اصلاح طلب طی یکی دوسال آینده با افکار عمومی و فضای اجتماعی ارتباط برقرار کنند شاید اعتماد عمومی به آنها بازگرددد. از سویی در این شرایط حساس بتوانند به ثبات بیشر کشور کمک کنند.
رصد جناح متقابل
عبدالله ناصری، چهره سیاسی اصلاح طلب در گفت و گو با وبگاه خبرآنلاین می گوید: در یکی دو سال اخیر –بعد از دی ماه ۹۶- دو قطبی جدیدی با عنوان دوقطبی حاکمیت- جامعه مدنی شکل گرفته است. بهترین زمان برای بازسازی مدنی جریان اصلاحات و تغییر رفتار سیاسی است. شعاری که دی ماه ۹۶ داده شد یعنی "اصلاح طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا" شعار همه جامعه مدنی نبود اما بازتاب دهنده یک واقعیت بود. آن واقعیت همین دوقطبی جدید است.
کنشگران سیاسی، احزاب و اکثریت مردم - دست کم آن ۶۰ درصدی که در انتخابات مجلس شرکت نکردند، جریانات و کنشگران سیاسی را بر اساس این دوگانه و دوقطبی جدید ارزیابی می کنند. نمی شود اصلاح طلب بود اما نسبت به حوادث آبان ماه یا سقوط هواپیمای اوکراینی موضع انفعالی یا جناحی داشت و یا مثلا نگرش و نحوه ی اجرا و نظارت انتخابات مجلس را پذیرفت. البته من معتقدم برای بدنه سیاسی هزینه به مراتب بالاتر از حوادث ایام بعد از انتخابات ۸۸ خواهد بود. اما کنشگران اصلاح طلب باید تکلیف خودشان را روشن کنند.