اخبار و اتفاقاتی که پیرامون ورود و شیوع ویروس کرونا در کشور رخ داده است، دو نگرانی عمده را برای عموم مردم ومسئولین کشور ایجاد کرده است. نگرانی از میزان آگاهی موثق و اصولی توده مردم در خصوص نحوه پیشگیری از بیماری و همچنین نگرانی از افزایش بیش از حد استرس و اضطراب عمومی در مواجه با پدیده کرونا، دغدغه های مهمی هستند که این روزها تصمیم گیران و سیاستگذاران کشور را به خود مشغول داشته است.
انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران، به عنوان یک تشکل علمی که بررسی و ارائه طرح و برنامه برای وضعیت روحی و روانی جامعه یکی از وظایف ذاتی آن محسوب می شود، در راستای پاسخگویی به دغدغه های مطرح شده طی روزهای هفتم تا یازدهم اسفندماه و پس از آنکه بحران کرونا به یکباره در جامعه همه گیر شده بود، اقدام به انتشار پرسشنامه در میان گروه های مختلف مردم کرد تا ضمن رفتارسنجی جامعه نسبت به دو دغدغه ذکر شده، امکان اولویت سنجی برای اقدامات آتی فراهم شود.
در این کار تحقیقاتی که توسط معصومه معارفوند و سمانه حسین زاده، اعضای هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران طراحی و با مشارکت مددکاران اجتماعی و جمعی از دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی اجرا شد، حدود چهار هزار نفر از سراسر کشور به صورت آنلاین به سوالات مطرح شده در پرسشنامه پاسخ دادند.
بر اساس نتایج به دست آمده این کار علمی مشخص شد بیش از ۸۰ درصد شرکت کنندگان از مهمترین علائم بیماری آگاه بودند و حدود ۸۵ درصد آنها می دانستند که سالمندان و افراد دارای بیماری های زمینه ای از جمله گروه های در معرض خطر بیماری کرونا بشمار می روند.
اما از سوی دیگر حدود یک سوم شرکت کنندگان از اینکه غذای آلوده می تواند آنها را به بیماری مبتلا کند، آگاه نبودند و بیش از نیمی از آنها نمی دانستند که این بیماری می تواند از طریق حیوانات به آنها منتقل شود.
از نتایج این پرسشنامه آگاهی به نسبت کافی جامعه در خصوص رعایت بهداشتی فردی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا بود و نزدیک به ۱۰۰ درصد شرکت کنندگان از اینکه لمس اجسام آلوده به ویروس و دست زدن به چشم ها، بینی یا دهان ممکن است موجب آلوده شدن آن ها به ویروس کرونا شود، آگاه بودند و درصد قابل توجهی از آنها نیز سعی می کردند با شست و شوی مکرر دست ها و عدم حضور در اماکن شلوغ از آلوده شدن به ویروس جلوگیری کنند.
طبق نتایج این پرسشنامه بیش از ۷۵ درصد شرکت کنندگان اضطراب و نگرانی خود را نسبت به وضعیت کنونی کشور متوسط اعلام کرده اند. اما نکته قابل توجه این است که بسیاری از شرکت کنندگان اشاره کرده اند بیش از آنکه نگران ابتلای خودشان به بیماری باشند، نگران اعضای خانواده و بستگانشان هستند.
تحلیل داده ها در مورد نحوه دسترسی به اطلاعات در مورد بیماری کرونا و روش های مراقبت از خود نشان داد که شرکت کنندگان بیشترین اطلاعات را تا زمان اجرای مطالعه از شبکه های اجتماعی مانند واتس اپ، اینستاگرام و تلگرام دریافت کردند. اعتماد شرکت‌کنندگان به طور معناداری به منابع رسمی مانند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تلویزیون، رادیو و خبرگزاری های دولتی کمتر از منابع غیردولتی است. هرچند سطح اعتمادشان به منابع غیردولتی نیز متوسط گزارش شده بود.
از میان افرادی که برای خرید ماسک و مواد ضدعفونی کننده به داروخانه ها و فروشگاه ها مراجعه کرده بودند تنها یک چهارم آنها موفق به تهیه ماسک و فقط نیمی از آنها موفق به خرید مواد ضدعفونی کننده شده بودند. بیشتر شرکت کنندگان دلیل عدم دسترسی به ماسک و مواد ضدعفونی کننده را موجود نبودن آنها در داروخانه ها و فروشگاه ها مطرح کردند.
حدود نیمی از شرکت کنندگان نگران وضعیت شغلی شان بودند و میزان نگرانی در استان های برخوردار و توسعه یافته به طور معناداری بالاتر از استان های کمتر توسعه یافته بود.
جزییات نتایج این پژوهش علمی و همچنین پیشنهادات انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران طی نامه ای در اختیار وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهت استفاده در روند تصمیم گیری ستاد ملی مبارزه با کرونا قرار گرفته است.