«کاظم غریب آبادی» روز دوشنبه طی سخنانی در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: مسئولیت ایمنی هسته ای بر عهده دولت عضو است. همچنین، آژانس نقش محوری در هماهنگی تلاش های بین المللی و ارائه تجربه و تخصص خود و نیز ارائه مشورت جهت ارتقا و تقویت ایمنی هسته ای در سطح جهانی دارد.
وی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک دولت دریافت کننده کمک های فنی آژانس، اهمیت کمک های ارائه شده از سوی آژانس به دولت های عضو را در تقویت زیرساخت های ایمنی هسته ای ملی آنها به رسمیت شناخته و از این بابت تشکر می کند، افزود: در همین رابطه، توسعه منابع انسانی و تقویت ظرفیت ها بایستی به عنوان یک نکته کلیدی در ایمنی، بهره وری، و ثبات هرگونه برنامه هسته ای تلقی گردد. در همین رابطه، چنین کمکی نبایستی مشروط شده و یا ذیل هرگونه محدودیت از جمله در رابطه با دسترسی همگان به اطلاعات و منابع لازم برای عملکرد ایمن تاسیسات مرتبط هسته ای قرار گیرد.
سفیر و نماینده دائم کشورمان در ادامه به تشریح وضعیت ایمنی نیروگاه بوشهر پرداخت و با اشاره به اینکه نیروگاه بوشهر اولین نیروگاه هسته ای عملیاتی در ایران می باشد که توسط یکی از معروف ترین شرکت های جهان یعنی "اتم استروی اکسپورت" روسیه ساخته شد، افزود: در این نیروگاه، امن ترین رآکتورهای تحت فشار در نوع خود استفاده می شود و به خاطر اینکه ترکیب هماهنگی از برنامه های روسی و آلمانی دارد، ایمنی آن در جهان شاخص می باشد. از منظر معیارهای ایمنی هسته ای، سه سطح نظارت در نیروگاه برق بوشهر برقرار می باشد: نخست، نظارت مستقیم که توسط پیمانکار اصلی اجرا می گردد و شامل یکی از بالاترین سطح ملزومات ایمنی در نوع خود می باشد؛ دوم، نظارت سازمان نظارت ایمنی هسته ای ایران، و سوم، استفاده از کمک فنی آژانس در چارچوب پروژه های گسترده همکاری فنی.
تشریح ماموریت های مختلف نظارتی آژانس از نیروگاه برق هسته ای بوشهر، بخش دیگری از صحبت های نماینده دائم کشورمان بود که در این رابطه اظهار داشت: در فوریه و مارس ۲۰۲۰، آژانس یک ماموریت "سرویس بازبینی مقرراتی یکپارچه" را انجام داد که راضی کننده ارزیابی شد. اعضای هیات اعزامی به این جمع بندی رسیدند که نظام ایمنی هسته ای ایران صلاحیت، ظرفیت و توانایی کافی را برای نظارت بر فعالیت های برق هسته ای دارد. همچنین قابل ذکر است که از سال ۲۰۱۱، ایران عضو اتحادیه جهانی بهره برداران برق هسته ای بوده که از آن زمان تاکنون، نیروگاه برق هسته ای بوشهر و شرکت بهره بردار را برای چندین بار در موقعیت های مختلف از جمله قبل و بعد از راه اندازی، ارزیابی کرده است.
وی در ادامه افزود: آژانس یک ماموریت رضایت بخش "بازبینی ایمنی عملیاتی" را نیز در سال ۲۰۱۸ از نیروگاه بوشهر انجام داد. این ماموریت، عملکردهای خوب نیروگاه را در چندین حوزه شناسایی کرد. همکاری بین آژانس و ایران، یک فرآیند جاری بوده و ماموریت پیگیری نیز قرار است در نوامبر سال جاری جهت ارزیابی اجرای توصیه های ارائه شده، انجام گیرد. این نیز، نشان دهنده سطح دیگری از نهایت شفافیت و تعهد ایران جهت تضمین ایمنی هسته ای نیروگاه می باشد.
غریب آبادی در ادامه با اشاره به اینکه ایران متعهد به بهره گیری از درس ها و تجربیات کشورهای دیگر می باشد، افزود: ایران و اتحادیه اروپا در حال همکاری بر اساس پیوست سوم برجام برای ایجاد یک مرکز ایمنی هسته ای در ایران می باشند. به‌علاوه، از سال ۲۰۱۷ و با همکاری اتحادیه اروپا، نظام ایمنی هسته ای ایران همراه با شرکت بهره بردار در حال انجام یک تست فشار دیگر در نیروگاه می باشند. از طرف دیگر، نظام ایمنی ایران همچنین در حال به روز رسانی مقررات ایمنی هسته ای با پشتیبانی دپارتمان همکاری های فنی آژانس و اتحادیه اروپا می باشد.
از آنجا که نماینده عربستان سعودی بر مبنای ملاحظات سیاسی در مورد ایمنی نیروگاه بوشهر، ادعاهایی را مطرح کرد، نماینده دائم کشورمان در پاسخ به وی اظهار داشت: عربستان سعودی به عنوان یک تازه وارد، در حال توسعه و اجرای یک برنامه هسته ای غیر شفاف و همچنین اتمام ساخت اولین رآکتور تحقیقاتی خود می باشد که به زودی آماده بارگذاری سوخت هسته ای می شود. بایستی تاکید شود که مسئولیت اصلی در حوزه ایمنی هسته ای با دولت عضو می باشد و این یک کالای وارداتی نیست.
غریب آبادی با اشاره به این که در چند سال گذشته مقامات سعودی در موقعیت های گوناگون به برنامه این پادشاهی جهت ایجاد یک کانال عمیق اشاره کرده اند که از آن طریق شبه جزیره قطر را به جزیره تبدیل می نماید، افزود: گفته می شود که بخشی از این کانال قرار است به عنوان تاسیسات پسماند هسته ای مورد استفاده قرار گیرد. لذا، این اقدام سیاسی پادشاهی عربستان، نشان دهنده رفتار غیرمسئولانه این کشور در رابطه با نه تنها مردم و محیط زیست خود، بلکه همچنین ایمنی منطقه و کشورهای همسایه می باشد.
سفیر کشورمان در ادامه اظهار داشت: از آنجا که پادشاهی عربستان فهرست شرکای کمک کننده به برنامه احتمالی نیروگاه برق هسته ای خود را آماده کرده، باید از آن خواسته شود تا برنامه شفاف و جامع خود در رابطه با ایمنی و پادمان را ارائه کند، و از تامین کنندگان رآکتور برق هسته ای نیز خواسته می شود تا تضمین نمایند که بالاترین ملزومات حفاظت محیطی، پادمانی و ایمنی از سوی عربستان انجام گردد.
نماینده دائم کشورمان در پایان نیز گفت: آنچه که در رابطه با نیروگاه برق هسته ای بوشهر توسط این کشور گفته شد، با واقعیت فاصله بسیار زیادی داشته و گمراه کننده می باشد. مشکل زمانی ایجاد می شود که موضوعات فنی، سیاسی می شوند.